Zahide, Arap Mustafa ve Neşet Ertaş

Sanat eserleri bir acıdan devşirilir çoğunlukla. Hayat ayrılıklara, felaketlere, ölümlere gebedir. İşte şiirler, hikayeler, romanlar, şarkılar, türküler böyle bir dünyada oluşur, kurgulanır. Türkülerimiz bu acıların en güzel dile getirildiği sanat dalıdır diye düşünüyorum. Adeta acıyı bal eyler türküler. Bu hafta sizlere Neşet Ertaş’tan dinlediğimiz Zahide’m türküsünün acı hikayesini paylaşacağım. Bir çoklarımız bu türkünün sözlerini de usta ozanımıza ait olduğunu sanır, oysa hikayemizden öğreneceğimiz gibi bambaşka birinin aşk dramından doğmuştur bu türkü.

Neşet Ertaş'ın en sevilen türkülerinden biridir "Zahide'm". Ertaş'a "Zahide'nin kim olduğu sorulmuş ". "Herkesin bir Zahide'si var" yanıtını vermiş. “Peki sizinki hangisi denince de: “Sevdim kavuşamadım... Zahide'm türküsünü çığırdım...” demiş. Ve devam etmiş. “Türkü çok tutuldu... Sonra baktım, başka türkücüler, Zahide'm türküsüne yeni yeni dörtlükler eklemeye başladılar... Zahide'm türküsü uzadıkça uzadı. Sanki destan olup, çıktı... Meğer, herkesin bir Zahide'si varmış.” “Ya sizinki?” sorusuna da: “Benim ki, boynumu bükük koyan bir eski aşk hikayesi.” diye yanıt vermiş ve Zahide’m türküsünün hikayesini şöylece anlatmış: (Kendi ağzından)

“Halk arasında “Zahide’m” adıyla ün yapan türkünün şairi Aşık Arap Mustafa, 1901 yılında Çiçekdağı’na bağlı Orta Hacı Ahmetli köyünde dünyaya gelmiştir. Babasını annesini çok küçük yaşlarda yitirdi. İlk önce bir akrabasının himayesinde, daha sonraları da onun bunun yanında büyüdü.

Arap Mustafa’nın babası düğünlerde, toplantılarda “Koca Oyunu” adı verilen oyunda “Arap” rolünü üstlenirdi. Bu nedenle Mustafa’ya da “Arap” lakabı takılmıştır. Kimsesiz kalan Arap Mustafa 10 yaşına gelince Yukarı Hacı Ahmetli köyünden Hacı Bürozadeler’den Mehmet’e çiftçi durdu. Zaman içinde çalışkan, babayiğit, giyimine özen gösteren yakışıklı bir delikanlı olan Arap Mustafa, Ağasının yeni yetişen kızı Zahide’ye gönlünü kaptırdı. Fakir ve kimsesiz olduğundan bu sırrını bir türlü açığa vuramadı.

20’sinde askere giden Mustafa’nın aklı, deliler gibi sevdiği Zahide’de kalmıştı. Köydeki dostlarına mektuplar göndererek Zahide’den haber almaya çalışan Arap Mustafa, Zahide’nin başka biriyle evlendirildiğini ve düğününün de bir hafta sonra olacağını duyunca üzüntüsünü aşağıda içli mısralara dökmüştür.”

Zahide Kurbanım n'olacak Halim

Gene bir laf duydum kırıldı belim

Gelenden gidenden haber sorarım

Zahide’m bu hafta oluyor gelin

Hezeli de deli gönül hezeli

Çiçekdağı döktüm 'ola gazeli

Dolaştım alemi gurbet gezeli

Bulamadım Zahide’mden güzeli

Ay ile doğar da gün ile aşar,

Zahide’mi görenin tebdili şaşar

İyinin kaderi kötüye düşer,

Diken arasında kalmış gül gibi.

Zahide’m kurbanım kurtar bu dardan

Baban anlamadı bizim bu haldan

Kakiline sürmüş kokulu yağdan,

Derdin beni del’ ediyor Zahide’m.

Ziyaret ’ten çıktım Cender’in özü

Kum gibi kaynıyor Zahide’m gözü

Aslını sorarsan esalet yerden

Hacı Bürolardan Mehmet’in kızı.

Gurbet ellerinde esinim esir

Zahide’m kurbanım hep bende kusur

Eğer baban seni bana verirse

Nemize yetmiyor el kadar hasır.

Çiçekdağı’nda da hiç gitmez duman

Zahide’m kurbanım hallarım yaman

Yapamadım şu babayın gönlünü

Fakir diye bana vermedi baban.

Anamdan doğalı çok çektim cefa,

Şu yalan dünyada sürmedim sefa,

Adımı namımı soran olursa,

Orta Hacı Ahmetli Arap Mustafa.

“Arapoğlu Mustafa’nın kendisine Mecnun gibi âşık olduğundan etkilenen Zahide, Mustafa için şiirler söylemiştir. Bu şiirin üç kıtasını H. Vahit Bulut, 1973 yılında Yukarı Hacı Ahmetli köyünden Zahide’nin yakın arkadaşı ve sırdaşı Fatik’ten derlemiştir. Baştaki iki kıta tarafımızdan derlenmiştir.”

Bu nasıl sevdaymış geldi başıma

Felek ağu kattı tatlı aşıma

Sevda çekenlere zor gelir gurbet

Gece gündüz elim kalkmaz işime.

Aşağıda sap kağnısı geliyo

Derdin beni elik elik eliyo

Kurbanlar olayım gara Mustafa'm

Babam beni yad ellere veriyo.

Arapoğlu derler gayeten atik

Gözleri kara da kaşları çatık

Git nazlı yâre de bir haber getir

Bastığın yerlere kurbanım Fatik.