*Gücü elinde bulunduranların, gücünü adaletsiz bir şekilde kullanmalarına ve yanlışlarını, suçlarını örtbas etmelerine alışamadım. Normaldir diye düşünülebilir. Normal gözüken her olay etkisi ölçeğinde değerlendirilmeli. Matematik sayesinde, sosyal hayat ve ilerleyen dönemde nelere yol açacağı öngörülmelidir. İstatistik her ülkede ülkenin geleceği ile ilgili olarak temel iştir. Yanlış teşhis büyüme yerine eksi büyüme yapar bu terim yeni icat edildi Eksi Büyüme çünkü küçülme diyemiyoruz. Gücü elinde bulunduruyor, mahkemenin kararını kabul etmiyor. Yanlış anlama ve yanıltıcı değerlendirmelere sebebiyet verdiği için aldığı kararları şeffaf olarak açıklamıyor. Bu da çirkeflik kısmı. Ülke zekâ seviyesine hakaret.

**3,5 Yılda fiyatların 10 kat artması ve buna istinaden paramızı 1 sıfırsız düşünme gibi psikolojik gelişmeler yordu. Teşhis yanlış olunca tedavi olmak zorlaşıyor. Resmi istatistikler, ülkenin vatandaşlarının ekonomik refahını ve yaşam kalitesini ilerletmek için hayati öneme sahiptir. Bu tür istatistikler olmadan, politika yapımı daha az etkili olur, ekonomik piyasalar daha az bilgili olur ve özel işletmelerin ve bireylerin sayısız kararı ekonomik ve diğer kaynakları daha az verimli bir şekilde tahsis eder. İstatistikler demokrasi için hayati öneme sahiptir, çünkü ilettikleri bilgiler vatandaşların yetkilileri sorumlu tutabilmeleri için imkân sağlar.

***TÜİK Başkanı Erhan Çetinkaya, TÜİK toplantı salonu'nda basın kuruluşlarının Ankara temsilcileri ve ekonomi haber müdürleriyle bir araya gelerek, enflasyon hesaplamalarına ve eleştirilere yönelik soruları yanıtladı. Haziran ayıyla enflasyonun iniş sürecine başladığını izlediklerini ifade eden Çetinkaya, enflasyon hesaplamalarına ilişkin tartışmaların devam edeceğini öngördüklerini, bunun algı yönlendirmesine açık bir konu olduğunu, bu sebeple de doğru bilgiyi anlatmak için toplantıyı organize ettiklerini söyledi. TÜFE'yi Türkiye genelinde aylık 600.000’nin üzerinde fiyatı derleyerek hesaplıyoruz. Bu sonuçları dünyada en erken açıklayan ülkelerden biriyiz. TÜFE'yi her ayın 3. iş günü kamuoyu ile paylaşıyoruz. Bu fiyatların yaklaşık 300.000’i marketlerden alınan kasa fiyatlarından oluşuyor. Bu da ayın sonunda toplanıyor. Söz konusu hesaplamaların açıklanma tarihi olan ayın 3'üne yetişmesi çok zor. Enflasyon, 600.000 fiyatın ağırlıklı ortalaması alınarak toplulaştırıldığı bir hesaplamadır. Bir madde veya hizmetin çeşitlerinin ortalaması alınmaktadır. Örneğin Van'daki bir domates ile İstanbul Etiler'deki çeri domatesin fiyatı aynı olabilir mi? Bunların fiyatlarının ağırlıklı ortalamaları alınarak toplulaştırılan fiyatlar enflasyon hesaplamasında kullanılmaktadır. Madde sepeti olduğu yerde duruyor, madde sepetini gizlemek kimsenin yetkisinde değildir, yayınlanmayan tablolar madde fiyatlarıdır. Geçmişte açıklanan madde fiyatlarının bir gösterge niteliği yoktu. Madde fiyatlarının açıklanması için ekstra bir gün daha çalışma yapmak gerekiyor. Bu sebeple artık gösterge niteliği taşımayan bu fiyatları yayınlamıyoruz. Yumurta, doktor muayenesi fiyatları denildiğinde toplulaştırılmış bir fiyattan bahsediliyor. Örneğin bugün basına yansıyan bir haberde 2,57 lira yumurta fiyatı ifade ediliyor. Gezen tavuk yumurtası 5 lira. Ama 30'lu yumurtaların tanesi 2 lira. Tüketim ağırlıklarına bakıldığında vatandaşların çoğunlukla 30'lu yumurta tükettiği görülüyor. Ortalama toplulaştırılmış fiyatlara bakıldığında yumurta için 2,57 lira gayet mantıklı bir fiyat. Olay bir süre sonra teknik hesaplamalardan çıkıp algı yönetimine giriyor. TÜFE'nin, Eurostat standartlarına yüksek derecede uyumlu olarak hesaplandığına dikkati çeken Çetinkaya, Geçen yıl doğal gaz desteği sağlandığı dönemde TÜİK olarak hükümetin lehine rakamları açıklıyoruz diye sosyal medyada yemediğimiz dayak kalmadı. Hâlbuki doğal gaz sıfırlandı ve herkesin cebine yansıdı. Bu desteğin endeks hesaplamalarında yer alıp almama konusunu Eurostat'a sorduk. Söz konusu indirimli fiyatların TÜFE içerisinde hesaplanması gerektiğini belirtti, biz de TÜİK olarak hesaba dâhil ettik dedi. TÜİK ve ENAG verileri arasındaki farkı, kira fiyatları hesaplamalarında görebiliriz. TÜİK tarafından takip edilen kira fiyatları için diğer tüm mal ve hizmet fiyatlarında olduğu gibi sabit tanım ve kalitede seçilmiş olan 5.000’nin üzerinde konutun aylık kira değeri izlenmektedir. ENAG ise kira fiyatlarını emlak sitelerinden doğrudan almakta ve kira artışını her ay tüm kiracıların ev değiştirmiş olduğu varsayımı üzerinden hesaplamaktadır. ENAG, her ay tüm kiracılar yeni bir eve taşınıyormuşçasına hesaplama yapıyor, internet üzerinden her ay gözlemlediği artışları yanlış şekilde üst üste ekleyerek şişirilmiş bir zam hesabı yapıyor. Bu örnek ENAG'ın TÜFE metodolojisinden ne kadar uzak olduğunu sadece kira maddesinde dahi ortaya koymaktadır. Çetinkaya, TÜFE ile İTO İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi arasındaki farklılıklara yönelik yorumları da değerlendirerek, İTO'nun söz konusu hesaplarının metodolojisini 30 yıl önce TÜİK'ten aldığını ancak bu yöntemlerin artık eskidiğini ifade etti. Öte yandan söz konusu hesaplamalarda İTO'nun TÜİK'in çok küçük bir modelini kullandığını, kapsamının da TÜFE'ye göre dar olduğunu belirtti. Yöntem farklılıklarının hem ana grup oranlarında hem de geçinme endeksi ve TÜFE oranlarında ayrışmaya neden olduğunu ifade eden Çetinkaya, bu ayrışmanın düşük enflasyon olduğu dönemlere kıyasla yüksek enflasyon olduğu dönemlerde daha fazla dikkati çektiğini, sürekli değişen tüketici alışkanlıklarına paralel olarak değişen madde sepetlerinin 2 endeks arasında oluşan farkın artmasına neden olduğunu söyledi.

****Sonuç olarak, TÜİK Başkanı Çetinkaya enflasyonun %75 olmasıyla %45 olması arasında fark yok dedi. Fiyatlar artıyor. 100 TL olan ürünün fiyatı bir yıl sonra 175 veya 145 TL olacak, arasında can yakıcılığı açısından bir fark yok. Psikolojik olabilir belki. TÜİK Başkanı ve bir vatandaş olarak da söylüyorum, matematiksel bir gerçeklik. Sözün bittiği andır. %0,5 bile kime nasıl bir zarar veriyor akıl almıyor. Hem Enag hem İTO kendi araştırmasını yapması ve bunun TÜİK ile hiçbir zaman aynı olmaması kurum açısından sorgulanacağına çirkeflik tarzıyla açıklama yapmak ancak cahil cesaretidir.