Bir Çuval İncir, Reçellik
* Yapay zekâ, adalet sistemini çok yakında tamamen değiştirecek. Yakın yeni teknolojiler adaleti gerçekten adil, masrafsız ve çok hızlı hale getirecek. Güçlüleri ayrıcalıklı kılan ve kötü kararları gizleyen yollarla önyargıyı nasıl artıracak hep beraber göreceğiz. Yapay zekânın adaletteki rolü arttıkça, kamunun denetimi, en iyiyi yakalamaya ve en kötüsünü sınırlamaya yardımcı olacak. Reçellik olan iyi incirler, çuval içinde berbat olmayacak.
** Yapay zekânın adaletteki güncel durumu ise 2 çeşittir, mesleksel ve danışmanlık. Mesleksel kısmı belge inceleme ve yasal araştırma gibi görevleri otomatikleştirmektir. Danışmanlık kısmı ise geçmiş verilere dayanarak cezalandırma ve risk değerlendirmesiyle ilgili kararlar önermektir. Bu araçlar aramaları hızlandırır ve bilgi paylaşımında bulunur. Bu, mahkemelerin yükünü azaltır ve dava çözümüne yardımcı olur. E-Keşif araçları, milyonlarca belgeyi incelemek için makine öğrenimini kullanır. Bu, ilgili bilgileri bir insanın yapabileceğinden daha hızlı tanımlamalarını sağlar. Dünyadaki hukuk şirketlerin yarısından fazlası yapay zekâ teknolojileri kullanıyor. Yasal yazılımlar veya genel amaçlı teknolojiler ChatGPT gibi en yararlı emsalleri işaretleyebilir. Polis raporları gibi uzun evrak süreçleri, üretken yapay zekâ araçlarıyla destekleniyor. Prosedür sınıflandırma sistemleri, davaları hukuk sistemi boyunca yönlendirir, kaynakların verimli bir şekilde dağıtılmasını destekler ve davacıları davalarının izleyeceği yol hakkında bilgilendirir. Trafik robotu, trafik ihlalleri olan vatandaşları doğru işleme yönlendirir.
*** Bu araçlar, elde edilen sonuçları üretmek için araçların nasıl eğitildiği veya bir yapay zekânın hiç kullanılıp kullanılmadığı konusunda bilgilendirilmeyen müşteriler için şeffaflığı azaltma riski taşır. Bir yapay zekâ yanlış bir sonuç üretirse, hatayı düzeltmekten kimin sorumlu olduğu belirsiz olabilir ve bu da hesap verilemeyen sonuçlara yol açabilir. Yapay zeka prosedür triyaj sistemlerine güvenmek, karmaşık dijital aracı kullanma erişimi veya becerisi olmayan insanların dışlanmasını artırma potansiyeline de sahiptir. Yargı sistemindeki bu tür yapay zekâlar, kamusal değerlerini açmak için faydalar sağlar. Hukuki süreçlerin yollarını açıklığa kavuşturmak ve basitleştirmek, hukuki anlaşmazlıkları çözme yeteneğini güçlendirmek için gerekli bir adım olan şeffaflığı artırır. Yapay zekâ tarafından yapılan kararlar ve idari görevler, önyargı veya yolsuzluktan etkilenebilecek insan kararlarından daha hesap verebilir olabilir. Bu tür araçlar ayrıca hukuki süreçleri hızlandırır ve dava birikimlerini azaltır, bu da rutin davalarda tasarruf edilen kaynaklar karmaşık durumlar için daha fazla kapasite ve insan merkezli yaklaşımlara dönüştürülürse adaleti daha erişilebilir hale getirebilir. Bu sistemler mevcut bilgileri ayıklar ve veri analizine dayalı öneriler sunar. Bu tür sistemler tahmin ve tutarlılık konusunda iyi olabilir, ancak önyargı riski taşır ve hesap verebilirliği aşındırabilir. Anlaşmazlık çözümü kullanım örnekleri, daha uzun sürebilen geleneksel mahkeme süreçlerinin dışında medeni davaları ele almak veya yargı sisteminin tamamen dışında bir çözüm bulmak için yararlı olabilir. Bazı modeller AİHM davalarını %70'in üzerinde doğrulukla tahmin ediyor. Yeni modeller ise %86'ya kadar doğruluk sağlıyor. Algoritmaların eğitildiği verilere gömülü insan önyargıları, hesap verebilirliğin atanmasının zor olduğu önyargılı sonuçlara neden olabilir. Çoğu zaman bu algoritmik programların kullanımı belirsizdir ve verilerde veya zaman içinde sonuçlarda keşfedilen herhangi bir önyargı, bir aracın getirdiği verimlilikle kamuoyuna haklı çıkarılır. Mahkeme sonucu tahmin edicileri ayrıca davacıların yeteneğini artırabilir ve adalete adil erişimi etkileyebilir. Yapay zekâ daha tehdit edici olsa da, bu yapay zekâ araçlarının faydaları mesleksel kategoridekilere benzer. Veri destekli bir karar alma aracı, güçlü çıkarların adalet sistemini ele geçirmesini önleyerek hesap verebilirliği artırabilir. Karar alma araçları ayrıca rutin yasal kararları hızlandırabilir ve karmaşık veya geleneksel olmayan davalar için ekstra kapasite bırakabilir. Bu, adaleti daha erişilebilir hale getirir. Adalet amaçlı yapay zekâ uygulamalarının korunması güçlü insan liderliğindeki yönetim, bu araçların adaleti ve verimliliği artırmasını sağlamaya yardımcı olabilir. Faydaları en üst düzeye çıkarmaya yönelik yaklaşımlar ise şeffaflık, adalet süreçlerinin hem kurumsal hem de danışmanlık amaçlı kullanım durumlarında yapay zekâyı ne zaman ve nasıl kullandığını açık ve tutarlı bir şekilde ortaya koyar. Otomatik karar alma kriterlerinin standartlaştırılmış bir kaydını yayınlanır. Bu, bu tür yapay zekâ sistemlerinin aldığı kararlardan hangi bireylerin ve ofislerin sorumlu olduğuna dair açık bir açıklama içermelidir.
****Sonuç olarak, verimli yapay zekâ araçlarının kullanımıyla elde edilen zamandan ve paradan tasarruf ederek, vaka birikimlerine ve daha karmaşık vakalara yönelik ek kaynaklara ve insan odaklı yaklaşımlara yatırım yapılmalı. Müvekkillerin ihtiyaçları ile yetenekleri arasındaki boşluğu kapatabilecek hukuki yardım ve aracıları desteklemek gerekir. Yapay zekâ adalet sistemini daha adil, daha erişilebilir ve daha verimli hale getirebilir. Bu vaadi yerine getirmek için, politika yapıcılar adalet sisteminde yapay zekânın satın alınması, kullanımı ve izlenmesinde şeffaflık, katılım ve hesap verebilirlik gibi açık kamusal değerlerini uygulamalıdır.
