Bir ebeveyn olarak çocuğunuzun doğru söyleyip söylemediğini anlamak için muhtemelen bir ölçek oluşturmuş olmalıyız. Buna yalan ölçeği diyebiliriz. Çocuğunuzun yalan söyleyip söylemediğine dair bizlere ipucu verecek bir yüz ifadesi veya belirli bir davranış fark etmeliyiz. Bu bilgilerle beraber çocukların bir yalanını nasıl deneyimlediklerini anlamak da yararlı olabilir. Pek çok çocuk yalan söylediklerine gerçekten inanmıyor. Bunun yerine gerçeği saptırmak, cezadan, utandırılmaktan veya utanmış hissetmekten kaçmak için çocuğun kullanacağı uygun bir strateji, uygun bir yöntem de olabilir. Yalan söylemek çocuklar arasında yaygın olsa da anne ve babaların bu duruma siniri bozulur. Bunu ele almak için çocukların dürüst olmalarına odaklanmak yerine bunun önemini vurgulamak daha önemlidir.

Dürüstlük nasıl teşvik edilir?

Anne ve babalar yani birincil bakım verenler olarak bazen bilmeyerek de olsa çocuklarına yalan söylemenin başkalarının duygularını incitmemek için tatsız bir şeyler söylememenin bir yolu olabileceğini öğrettiklerinin farkında değillerdir. Örneğin çocuğunuzun sınıf arkadaşı oyun oynamak için buluşmak istiyorsa fakat çocuğunuz söz konusu arkadaşı ile vakit geçirmekten hoşlanmıyorsa, yapılan bir mazeret bu buluşmayı iptal etmenin bir yolu olur ve bu da yalana girer. Arkadaşlarını incitmemek için çocuk yalan söylediğinde ebeveynlerin buna göz yummaması gerekir. Örneğin çocuğunuz sizin saçınız hakkında kötü yorum yapıyorsa bu durumdan memnun olmalısınız. Böyle durumlarda yanıltıcı olmak mı yoksa kibar olmak mı daha iyidir? Bunun arasındaki çizgi çok önemlidir.

Çocuğunuzun bir yalanının kabul edilebilir olup olmadığı konusunda kafası karışacağından dolayı ebeveyn olarak sosyal ortamlarda kibar olmak, yalan söylemek, gizlemek veya aldatıcı olmak arasındaki ayrımı çocuğunuzla net bir şekilde konuşmalı ve dinlemelisiniz.

Yalan söylemenin ne kadar yanlış olduğundan ziyade tam zıttı güvenin önemini vurgulayın. Çocuğunuza, bir arkadaşının devamlı olarak yalan söylediğinde kendisinin nasıl hissettiğini sorabilirsiniz. Aileler her zaman çocukları için rol modeldir. Örneğin oturma odasında oturuyorsunuz ve alt komşu gelmiştir. Annesi komşudan hoşlanmıyordur ve çocuğuna, ‘annem evde yok ya da banyoda de’ diyorsa bu hiç doğru olmaz. Burada diyoruz ki yalanın akı, karası, olmaz. Biz burada çocuğumuza rol model olmalıyız.

Çocuğunuzun beklentilerini konuşun!

Birçok anne ve baba, bir çocuk davranış ya da sosyal becerileri hakkında olumsuz tepkiden endişe duyması durumunda onaylanmak ya da özgüvenini güçlendirmek için abartmak ya da uydurmak zorunda olduğuna inanabilir. Aynı zamanda çocuk, anne ve babasının ideallerini gerçekleştirebilmek ve başarısızlık duygularını gizlemek için kendisini yalan söylemeye ve gerçeği örtmeye zorlayabilir. Dolayısıyla çocuğunuzdan ne beklediğinizi tartışın. Çocuğunuza kendinizden ne beklediğini sorun. Eleştirilerden, ön yargılardan kaçının. Çocuğunuza, ‘bana gerçeği anlatmaktan korktuğun şey nedir? Ya da onlar hakkında suçlu hissediyor muydun?’ diye sorabilirsiniz.

Her durumda çocuğunuza yardım etmek için en iyi kaynak ebeveyn olarak anne ve babalarız. Bununla birlikte büyüdükçe yalan söylemekten vazgeçmeyen çocukbaşka bir sorunu belirtilerini gösteriyor da olabilir. Bu davranışsal anlamda da olabilir. Eğer durum buysa bu alanda çalışan psikolog ve psikiyatrilerimizden değerlendirme isteyebilirsiniz.