Güney Azerbaycanlı Lider Abbas Lisani
İran, 1925 yılına kadar, bin yıldır kesintisiz Türk yönetiminde olan bir coğrafyadır. Fakat, 1925 yılında İngiliz destekli Rza Şah Pehlevi, darbe yaparak İran’da Türk Hakimiyetine son koydu. Buna rağmen, bin yıldır, Türklere ev sahipliği yapan İran’da, Türk nüfusunun sayısı diğer etnik milletlerden, hatta farsların bile kendisinden daha fazladır.
İran’da sayıca en fazla olan etnik millet Azerbaycan Türkleridir. Günümüz Azerbaycan Cumhuriyetinde, Azerbaycan Türklerinin sayısı 10 milyonken, bu rakam İran egemenliğindeki Güney Azerbaycan bölgesinde 35 milyondan fazladır.
1828 yılında Rusya ile Kaçar Hanedanlığı arasında imzalanan “Türkmençay” anlaşmasıyla Azerbaycan, Kuzey ve Güney olmakla ikiye bölündü. Ancak hem Kuzey Azerbaycan, hem de Güney Azerbaycan’da, bağımsızlık ateşi hiç sönmedi. Netice olarak ilk 1918 de, daha sonrasında ise 1991 yılında Kuzey Azerbaycan, bağımsızlığını ilan etti.
Güney Azerbaycan ise buna birkaç defa kalkışmışsa da, her defasında kanlı bir biçimde bağımsızlığı engellenmiştir. Fakat, buna rağmen, Güney Azerbaycan Türklerinin bu sevdası hiçbir zaman yok olmadı. Elbette bunda, halkın içinden çıkan ve tüm olumsuzluklara, zulümlere rağmen, davasından dönmeyen liderlerin ve onların kurduğu teşkilatların katkısı da çok büyüktür.
Güney Azerbaycan için mücadele veren hem geçmişte, hem de günümüzde birçok teşkilat vardır. Buna misal olarak, açılımı Cenubi Azerbaycan Milli Azatlık Harekatı olan CAMAH’ı ve açılımı Güney Azerbaycan Milli Oyanış Harekatı olan GAMOH’u göstere biliriz. Medya alanında Güney Azerbaycan davasını omuzlayan en büyük kuruluş ise hiç şüphesiz, Ahmet Obalı’nın başını çektiği Günaz TV’dir (Güney Azerbaycan Televizyonu). Elbette bunlar dışında başka teşkilat ve kuruluşlar da mevcuttur.
Bu saydıklarım ve sayamadıklarım hepsi İran dışından faaliyet göstermektedir. Ancak, İran egemenliğindeki Güney Azerbaycan’dan ayrılmayarak, mücadelesini vatanında devam ettiren, tüm zulüm ve işkencelere rağmen davasından dönmeyen bir yiğit var ki, ismi son günlerde daha çok öne çıkmaya başladı. O kişi, Erdebilli Abbas Lisani’dir. Abbas Lisani, halk arasında sevilen ve tek başına bir teşkilattan daha fazla faaliyet gösteren kahramandır. Bir, birleri arasında anlaşmazlıklar olan, Güney Azerbaycan teşkilatlarının bile birleştiği ender şahsiyetlerdendir Abbas Lisani.
1967 yılında Güney Azerbaycan’ın Erdebil şehrinde doğulan Abbas Lisani, Azerbaycan Türklerinin, ana dilde eğitim başta olmakla, bir çok milli hak ve hukukları uğrunda mücadele etti. Defalarca hapis, işkence, para ve kırbaç cezası aldı. Sadece kendisi değil, ailesi de İran rejimi tarafından cezalandırıldı. Ancak o, yolundan dönmedi. Hapisten çıktığı zaman yeniden kaldığı yerden devam etti mücadeleye. Elinde imkan olmasına rağmen, hiçbir zaman vatanından ayrılmağı düşünmedi. İran rejimi ise her seferinde olabildiğince cezanın derecesini arttırdı.
Son olarak “Bizde Türk’üz, kendi dilimizde yazıp okumak istiyoruz” diyen Abbas Lisani, aylar önce göz altına alındı. Birkaç gün önce ise, İran mahkemesi, hukuka aykırı olarak Abbas Lisani’ye 8 yıl hapis ve 2 yıl Yezd şehrine sürgün cezası verdi. Ancak bu ceza Abbas Lisani’yi halkın gözünde daha da yükseltti. Güney Azerbaycanlı bir soydaşımızın dediği gibi:
Cinayet sayılır azat fikirler.
Bizde ki, olmuşuz en büyük cani.
Hapiste tutulan kahramanların,
En büyük zirvesi Abbas Lisani.
