Naylondan Gündem
Başlayacak, başladı derken nihayet plastik poşetlerde ücretli hale geldi. Çevrenin kirletilmemesi için iyi bir uygulama desteleyelim lakin cümlenin sonuna da bir amamızı ekleyerek. Neden çevrenin korunması için sadece vatandaş elini taşın altına koyuyor, daha doğrusu cebine atıyor da devlet ve marketler bir şey yapmıyor?
Konuyla ilgili bakanlığın açıklamalarını, ortaya atılan rakamları falan okudum. Nedense bu paralı poşet konusunda ikna olamadım, kafama takılan sorular var. Eğer bu plastik poşetler gerçekten bahsedildiği gibi zararlıysa neden kullanımı azaltmak yerine tamamen yasaklamıyoruz? Adı belli bundan sonra büyük boy market poşeti üretilmeyecek, insanlar başının çaresine baksın denir? İnsanlarda kendilerine göre kalıcı bir çözüm bulurlar bir daha bu konu tartışılmaz. Yok, eğer amacımız kullanılan poşet sayısını azaltmaksa niye düz mantıkla ücretli hale getirip bütün yükü vatandaşa yükledik, tüketimi azalmak için alternatif yöntemler geliştirilmedi?
Bir de bu plastik poşetler tabiatta kaç yılda çözünüyor? O kadar çok rakam var ki… 400 yılda diyen de, 1000 yıl diyen de var, ağzı olan rakam söylüyor. Poşetlerin geri dönüşümü nasıl oluyor diye de internette biraz araştırdım. 2008 yılında Migros çevre dostu poşet geliştirmiş dönemin Migros müdürü Özgür Tort tabiatta 100 yılda çözünen poşetlerin geliştirdikleri teknoloji sayesinde 24 ayda tamamen yok olacağını söylemiş.
Bu teknoloji günümüzde kullanılıyor mu, market poşetleri gerçekten kaç ayda tamamen yok oluyor acar bir muhabir arkadaşımız araştırıp haber yapsın bizde okuyalım.
Plastik poşet tüketimin azaltmak için paralı hale getirmek dışında çok sayıda alternatif yöntem var. Çıkın dışarı 10 kişiye sorun 10 farklı alternatif yöntem sunulabilir. Ben hemen aklıma gelen birkaçını sayayım; Market kasalarına birer eleman daha konur, insanların aldıklarını o eleman poşetler, böylece hem tasarruf yapılmış olur hem de insanlar bir yandan ödeme yapıp bir yandan hızlı bir şekilde poşetleme telaşı yaşamazlar. Konya’da birkaç markette bu dediğim uygulama var.
Tabi ki bu marketlere istihdam yükü getirecek. Öyle olunca da işlerine gelmiyor. Bir diğer alternatif alışveriş yapan kişiye bir tane ücretsiz poşet verilip, ikinciyi isterse öyle ücret istenebilir. Böyle yapılırsa insanlar para vermemek için aldıklarını bir poşete sığdırmaya çalışır ya da yanında ekstra çanta getirebilir. Böyle çok fazla alternatif üretmek mümkün yeter ki iyi niyetli bir çalışma yapılmak istensin…
Olayın ıskalanan bir diğer boyutu da şu; alt ve orta gelir grubundaki insanlar market poşetlerini çöp poşeti olarak kullanıyorlardı. Şimdi bu insanlar ya marketten poşet alacaklar ya da çöp poşeti alacaklar. Peki, bu çöp poşetlerinin doğaya bir zararı yok mu? Neticede o da plastikten yapılmıyor mu? Galiba kaş yapıyım derken göz çıkarmak böyle bir şey… İş sadece paraya endekslenirse parasını ödeyen çevreyi kirletir durumu ortaya çıkar. Adam 150-200 liralık alışveriş yapmışken poşete vereceği birkaç liranın mı hesabını yapacak?
Gelelim işin matematik boyutuna Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın açıklamasına göre ülkemizde kişi başı 440 adetten yılda ortalama 35 milyar poşet tüketiliyormuş, bakanlığının hedefi bunu yüzde ona yani 3 buçuk milyar adete düşürmekmiş. Bu noktada hesap yapmanın tam zamanı. Matematiğim yetmediğinden bilgisayar bölümü mezunu bir abimizden destek aldım. Eğer poşet tüketimi bakanlığın istediği seviyeye düşerse 15 kuruştan devlet yılda 525 milyon lira, marketlerse 350 milyon lira gelir elde edecek. Eski parayla trilyon demek(!) Öte yandan bir yılda bir anda yüzde 10 seviyesine düşmeyeceği de aşikâr. Siz her yüzde on için rakamları ikiyle çarpın…
Ortada bu kadar ciddi bir rakam dönerken, vatandaşa kardeşim para vermek istemiyorsan kullanmayacasından başka seçenek bırakmamak hiç de doğru değil. Çöp poşeti, piknik alanlarında oluşacak yeni kirlilikler gibi zincirleme maddelerde dikkate alınarak makul bir çözüm bulunmalı. Yoksa milyonların gözünde özünde iyi niyetli olan bu uygulama devlet, kendini ve marketleri zengin etmek için poşetleri paralı yaptı diye değerlendirilmeye devam edecek…
