Müslümanların Hayatında Üç Ayların Yeri

Günlük hayatımızda zaman zaman davranışlarımızı olumlu yönde değiştirmeye niyetleniriz. Daha fazla ibadet etmek, daha fazla dini kitap okumak, daha fazla ilim öğrenmek isteriz. Bu perspektifte üç aylar hem kulluğumuzu hatırlamamız hem de Ramazan ayına iyi başlayabilmemiz adına bizim için önemli zaman dilimleridir. “Peki, bir Müslüman olarak üç ayları ne ölçüde biliyoruz?”, “Müslümanların Hayatında Üç Ayların Yeri ve Önemi Nedir?” Makalemizde bu sorulara cevap arayacağız

İslam kültüründe üç aylar denildiği zaman akla; Recep, Şaban ve Ramazan ayları gelir. Bu aylar Müslümanlar nezdinde büyük değer ifade eder ve büyük hürmet görür. Bunun başlıca sebebi, bu ayların Kur’an ve Hz. Peygamberden gelen rivayetlerde yerinin olmasıdır. Örneğin, Recep ve Ramazan ayları hem ayet ve hem de hadislerde geçmektedir. Recep ayı, Kur’an’a göre dört haram aydan birisidir.  (Bkz. Tevbe, 9/36-37) Ramazan ayı ise, Kur’an’ın indirildiği, orucun farz kılındığı bir ay aydır. (Bkz. Bakara 2/185) Her ne kadar Şaban ayı, Kur’an’da geçmese de Hz. Peygamber (a.s)’dan  gelen rivayetlerde geçmektedir.

  Sahih rivayetlerden öğrendiğimiz kadarıyla Hz. Peygamber’in Ramazan ayından sonra en çok oruç tuttuğu ay, Şaban ayıdır. (Bkz. Buhari, Savm, 52; Müslim, Sıyâm, 176; Tirmizi, Savm, 36; İbn Mâce, Sıyâm, 30).  Kaldı ki Hz. Peygamber (a.s) bir duasında: “Allah’ım! Recep ve Şaban aylarını bize mübarek/bereketli kıl ve bizleri Ramazan’a ulaştır” buyurmuşlardır. Ayrıca Sevgili Peygamberimizin; “Recep Allah’ın ayıdır, Şaban benim ayım, Ramazan da ümmetimin ayıdır” buyurduklarını da biliyoruz. 

 Öte yandan bu üç aylar içerisinde maneviyat dünyamızın zenginleşmesinde büyük rol oynayan ve her biri bir işaret fişeği hükmünde olan mübarek geceler yer almıştır. Üç aylarda olduğu gibi bu geceler hakkında da ayet ve hadisler vardır. İşte bütün bu ayet ve hadislerin yönlendirmesiyle Müslümanlar diğer aylara göre bu üç aylarda dini açıdan kendilerini çekaptan geçirirler.  Bu yoğunlaşma aynı zamanda diğer aylarda da yoğunlaşmayı artırır.  Din psikolojisi açısından da meseleye yaklaşacak olursak bir kimsenin dini ve ahlaki hassasiyeti bu üç aylarda düzgün geçerse, senenin diğer ayları da düzgün geçer. Böylece Müslümanlar hem maneviyat alanında ve hem de ahlaki olgunlukları elde etme alanında yücelmiş olurlar.

Yukarıda da işaret ettiğimiz gibi üç aylardan ilkini oluşturan Recep ayı, haram aylardan birisidir. Hem Kur’an’dan ve hem de tarihi olaylardan öğrendiğimiz kadarıyla haram aylarda savaşmak yasaklanmıştır. Bu açıdan haram aylar, diğer aylara göre faziletlidir. Buna değer katan, bizzat Kur’an’da geçmiş olmasıdır. Bu ayın faziletine dair Hz. Peygamberden gelen terğib hadisleri vardır. İşte bu rivayetlerden birisinde Recep ayının “Allah’ın ayı” olduğu ifade edilir. Ayrıca Recep ayında tutulan oruçların, yapılan iyiliklerin ve her türlü ibadetin Allah katında büyük değer ifade ettiği beyan edilir. Bundan dolayı birçok İslam bilgini bu ayda oruç tutmanın müstehap olduğunu söylemişlerdir. Biraz da Recep ayına değer katan bu ayda Regaip ve Miraç kandillerinin olmasıdır.

 Tasavvuf kaynaklarında Recep ayının ilk Perşembe günü oruç tutup gecesinde Regaip namazı adıyla bir namaz kılmanın sevap olduğu yolunda bazı rivayetler vardır.  Şaban ayında oruç tutmak ve Berat gecesini ihya etmenin faziletleri üzerinde de durulur. Ramazan ayı ise, Hz. Peygamber’in oruç, namaz, istiğfar, zikir, itikâf, sadaka ve zekât gibi ibadetlerde yoğunlaştığı bir aydır. Özellikle Kadir Gecesi’nin bu ayda olması ayrı bir değerdir. Hz. Peygamberin,  kim o geceye erişirse, “Allah’ım, sen affetmeyi seversin beni de affet” diye dua etsin dediği sağlam kaynaklardan bize kadar gelmiştir. İşte başta Kur’an olmak üzere Hz. Peygamber’den gelen söz ve uygulamaya dayalı rivayetler, tarih boyunca dünya Müslümanlarının bu aylara ayrı bir önem ve değer vermelerine sebep olmuştur.

Gelişiyle hayatımızı manevi anlamda değiştirecek olan üç aylar ve Regaip gecesi şimdiden hayırlı olsun. Rabbim bu ümmeti her türlü felaketlerden korusun.  Bizleri ve bütün bir İslam âlemini  af ve mağfiret ayı olan mübarek Ramazan-ı Şerif”e eriştirsin!...