Türk Dünyasının Uyanışı
Türkiye yüzünü Türk Dünyasına döndüğünden beri, gün geçmiyor ki, olumlu bir haber duymayalım. Aslında, bunun ilk adımları daha önceden atılmıştı. Fakat, İkinci Karabağ Savaşı sonrası artık, fark edilir şekilde dikkat çeken gelişmeler yaşanıyor. Bu gelişmeler hem Türkiye’nin Türk Devletleriyle, hem de Türk Devletlerinin kendi aralarında olan ilişkilerinde görülüyor.
Bu konuda bir müddet önce de yazmıştım. Ancak, o kadar hızlı değişimler yaşanıyor ki, bu meseleyi yeniden gündeme getirme ihtiyacı duydum. Türk Dünyasının neredeyse 30 yıllık kemikleşmiş sorunları bile çok kısa zamanda teker-teker hallediliyor. Bugünkü yazımda, Türk Dünyasındaki bir buçuk ayda yaşanan süreci anlatacağım.
İlk başta dikkatinizi, Türk Dünyasının devletler düzeyinde en büyük ve üst kuruluşu olan Türk Keneşi’ne çekmek isterim. Türk Keneşi, son bir yılda hiç olmadığı kadar aktif faaliyet yapmaya başladı. Keneş’e üye ülkeler arasında güçlü bir işbirliğinin temelleri atılıyor. Bunun için de Keneş tarafından neredeyse her gün, üye ülkelerin yetkilileriyle görüşülüyor. Türk Keneşi’nin bu kadar aktif çalışması, diğer ülkeler nezdinde de kabul görülüyor olacak ki, Ukrayna Dışişleri Bakan yardımcısı, aslen Kırım Türkü olan Emine Cabbarova, Ukrayna’nın Türk Keneş’ine gözlemci üye olarak katılmak istediğini duyurdu. Hazır Türk Keneşi’nden söz açmışken, onu da söyleyeyim ki, 31 Marta Türk ülkelerin devlet başkanları, Kazakistan’ın Türkistan şehrinde toplanması planlanıyordu. Ancak COVID-19 sebebiyle toplantı video konferans yoluyla yapılacak.. Nazerbayev’in isteğiyle toplanacak olan Türk Keneşi’ne üye olan ülkelerin devlet başkanları, Türkistan şehrini Türk Dünyasının manevi başkenti yapmaları ve Türkistan bildirgesine imza atmaları bekleniyor. Onu da hatırlatalım ki, Türk Milletinin İslamlaşmasında önemli yere sahip olan Ahmet Yesevi’nin mezarı da bu şehirdedir.
Türk Dünyasında olan önemli gelişmeler arasındaki bir diğer konu da, Türkiye’nin, Türk ülkeleriyle yaptığı anlaşmaların onaylanması oldu. Bunlardan ilki, Azerbaycan ile imzalanan ortak medya platformunun oluşturulmasıydı. Bir diğeri de Kazakistan ile Türkiye arasındaki Askeri işbirliğidir. Resmi gazetede yayınlan kararnameyle Türkiye ile Kazakistan arasında askeri öğretim, askeri istihbarat ve ortak askeri tatbikatlar yapılacak. Türkiye’yle yapılan askeri işbirliği anlaşması onaylanan bir diğer Türk ülkesiyse, Özbekistan oldu. Özbekistan’dan verilen haberde Cumhurbaşkanı Mirziyoyev’in, Türkiye ile Özbekistan arasında imzalanan askeri ve mali işbirliği anlaşmasını onayladığı bildirildi. Hatta, 27 Mart tarihine kadar devam edecek Türkiye-Özbekistan askeri tatbikatı, Tirmiz şehrinde başladı bile.
Bu haberler arasında beni en çok sevindiren gelişmeyse, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’un Özbekistan ziyaretiydi. Zira, bu görüşme esnasında her iki Cumhurbaşkanı hem resmi, hem de resmi olmayan konuşmalarının tamamını kendi Türkçeleriyle, çevirmene ihtiyaç duymadan yaptılar. Türkiye ve Azerbaycan hariç bu, Türk dünyasında bir ilkti. Türk ülkelerinin Cumhurbaşkanları daha önce bir-birleri arasındaki konuşmalarını, Rusça yapıyorlardı. Bu ziyaretin bir diğer önemli tarafı da yıllardır Türk Dünyasının en büyük sorunlarından olan Özbekistan ve Kırgızistan arasındaki sınır anlaşmazlıklarının, yakında son bulacağı açıklamasıdır.
Sonuç olarak Türk ülkelerinin her birinde silkiniş ve öze dönüş görülmektedir. Dileriz ki, bu uyanış Türk Dünyasının aydınlık geleceğine zemin hazırlar.
