FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDE KDV VE İSTİSNA

Finansal kiralama denilince; bir yatırım malının mülkiyetinin finansal kiralama şirketinde kalarak, belirlenen kiralar karşılığında kullanım hakkının kiracıya verilmesi ve mülkiyetin sözleşmede belirlenen değer üzerinden dönem sonunda kiracıya geçmesini sağlayan bir finansman yöntemi olarak bilinmelidir.

Finansal kiralama, yatırımcıların ihtiyaç duydukları yatırım mallarının öz kaynak veya banka kredisi kullanılarak satın alınması yerine, bir finansal kiralama şirketinden kiralanması; firmaların işletme sermayelerini daha rasyonel/akılcı bir şekilde kullanmalarını sağlayarak verimliliğin, kalitenin, inovasyonun ve kârlılığın artmasında önemli rol üstlenmesi hedeflenmiştir.  

Finansal kiralama sisteminin başlangıcında KDV oranı bir teşvik unsuru olsa da daha sonra yapılan düzenlemeler ile finansal kiralama işlemlerinde uygulanan indirimli KDV oranı uygulamasına son verilmiştir. Ancak 27.12.2011 tarihinde yapılan düzenleme ile bazı finansal kiralama işlemlerinde indirimli KDV oranı yeniden uygulama alanı bulmuştur. Bu yazımızda, finansal kiralama işlemlerinde uygulanan KDV oranı ile ilgili düzenlemelere ve finansal kiralama şirketlerine yapılan teslimlerde KDV açısından özellikli durumlara değinmeye çalışacağım. Finansal Kiralama İşlemlerinde Uygulanacak KDV Oranı 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu'nun 1.maddesinde, kanunun amacının finansman sağlamaya yönelik finansal kiralama işlemlerinin düzenlenmesi olduğu belirtilmiştir. Görüldüğü üzere finansal kiralama salt bir kiralama işlemi olmayıp, kiracının kendi öz kaynaklarını kullanmaksızın işletmesi için gerekli olan bir iktisadi kıymeti edinme yöntemi olarak ortaya çıkmaktadır.  

Finansal kiralama işlemlerinde uygulanacak KDV oranı ile ilgili son düzenleme ise 2011/2064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yapılmıştır. Buna göre; KDV Kanunu'nun 13/1-d maddesi uyarınca yatırım teşvik belgesi sahibi olanlara, teşvik belgesi kapsamında yapılacak makine ve teçhizat kiralamalarında, 2 Karar ekinde GTİP numaraları yer alan amortismana tabi iktisadi kıymet niteliğini taşıyan makine ve cihazların 3226 sayılı FKK uyarınca finansal kiralama şirketlerine tesliminde ve bu malların finansal kiralama şirketleri tarafından katma değer vergisi mükellefleri ile işlemleri KDV'den istisna edildiği için KDV mükellefiyeti bulunmayan ancak kazançları bilanço esasına göre tespit edilen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine kiralanması ve tesliminde %1 oranında KDV hesaplanması gerekmektedir. 2011/2064 sayılı BKK uyarınca, finansal kiralama işlemlerinde indirimli oranda KDV uygulamasından yararlanılabilmesi için işlemin bir finansal kiralama şirketi ile yapılması zorunludur.   Finansal Kiralama Şirketlerine Yapılan Teslimlerde KDV Finansal kiralama işlemine konu iktisadi kıymetin finansal kiralama şirketi tarafından yurt içi veya yurt dışından satın alınması, iktisadi kıymetin tabi olduğu KDV oranında vergiye tabidir. KDV Kanunu'nun 13/1-a maddesinde, faaliyetleri kısmen veya tamamen deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve araçların kiralanması veya çeşitli şekillerde işletilmesi olan mükelleflere bu amaçla yapılan deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, yüzer tesis ve araçlarının teslimlerinin KDV'den istisna olduğu hükme bağlanmıştır. Sözü edilen araçların finansal kiralama kuruluşları tarafından satın alınıp, 3226 sayılı FKK çerçevesinde kiraya verilmesi halinde, finansal kiralama şirketlerinin satın alma işlemleri istisna kapsamında olacak, kiraya verme işlemleri ise vergiye tabi olacaktır. 14.07.2009 tarih ve 2009/15199 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile finansal kiralama şirketleri aracılığıyla gerçekleştirilecek yatırımlarda, finansal kiralama şirketleri adına teşvik belgesi düzenlenmesi uygulaması kaldırılmıştır. Anılan Karar'ın uygulanmasına ilişkin 2009/1 No.lu Tebliğ'in(5) 29/3. maddesinde, finansal kiralama şirketleri aracılığıyla gerçekleştirilecek yatırımlar için finansal kiralama şirketi adına ayrı bir teşvik belgesi düzenlenmeksizin yatırımcının teşvik belgesi dikkate alınarak ve teşvik belgesini düzenleyen mercice onaylanan finansal kiralama işlemine konu makine ve teçhizat listesi ile yerli temin ve/veya ithalat işlemlerinin yapılacağı, bu işlemlerde yatırımcı ile finansal kiralama şirketlerinin müteselsilen sorumlu olduğu belirtilmiştir. Buna göre, finansal kiralama şirketi yatırım teşvik belgesi eki listede yer alan ve yatırımcıya kiralanacak olan makine ve teçhizatı Kanun'un 13/d maddesindeki istisna kapsamında temin edebilecektir. Finansal kiralama şirketinin bu kapsamda temin edeceği makine ve teçhizatı, ilgili mevzuat uyarınca kiracının kullanımına bırakması ise teslim”hükmünde olmadığından genel hükümlere göre KDV'ye tabi tutulacaktır.  

Finansal kiralama sisteminin en cazip yönlerinden biri olan indirimli oranda KDV uygulamasına 2007/13003 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 30.12.2007 tarihinden itibaren son verilmiştir. Ancak 2011/2064 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı(10) ile teşvik belgesi sahibi olan yatırımcıların teşvik belgesinde kayıtlı iktisadi kıymetleri finansal kiralama yoluyla edinmeleri durumunda uygulanacak KDV oranı yeniden %1'e düşürülmüştür. Aynı zamanda söz konusu BKK'da GTİP numaraları ile belirlenen bazı amortismana tabi iktisadi kıymetlerin finansal kiralama şirketlerine teslimi ve bu şirketler tarafından katma değer vergisi mükellefleri ile işlemleri KDV'den istisna edildiği için KDV mükellefiyeti bulunmayan ancak kazançları bilanço esasına göre tespit edilen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine kiralanması işlemleri de %1 oranında katma değer vergisine tabidir. Finansal kiralama şirketlerine Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 13/1-a maddesi kapsamındaki teslimler vergiden istisna olup, finansal kiralama şirketi tarafından söz konusu kıymetlerin kiraya verilmesi ise vergiye tabidir. 2009/15199 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile finansal kiralama şirketleri aracılığı ile gerçekleştirilecek yatırımlarda finansal kiralama şirketleri adına teşvik belgesi düzenlenmesi uygulaması kaldırılmıştır. Buna göre, finansal kiralama şirketi yatırım teşvik belgesi eki listede yer alan ve yatırımcıya kiralanacak olan makine ve teçhizatı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 13/d maddesindeki istisna kapsamında temin edilebilecektir.

Selam ve dua ile!