Çantasız denetim-2

Elde çanta olmadan denetime devam ediyoruz.

Kayıt dışı istihdam, yalnızca çalışanın bildirilmemesi şeklinde gerçekleşmemektedir. Çalışanların günlerinin eksik bildirilmesi, kazançlarının eksik bildirilmesi de kayıt dışı istihdam türleri arasında yer alır.

İşverenler çalışanın sigortasının yapılmasını yeterli görmekte ve kazanç noktasındaki eksiklikleri bir sorun olarak görmemektedirler.

Çantasız denetim, eksik kazanç noktasındaki bu yanlış anlayışın düzeltilmesi ve soruna kaynağında el atılması açısından hayati öneme sahiptir.

İş hayatındaki önemli göstergelerden biri çalışanların kazançlarının hangi rakamlardan bildirildiği hususundaki sonuçlardır. Türkiye, bu konuda oldukça gerilerde bulunmaktadır.

Asgari ücret üzerinden yapılan bildirimlerin çoğu reel durumu yansıtmamaktadır. Bu konuda bilinçli hale gelecek işverenler tarafından sergilenecek yeni tavır, çantasız denetimin en önemli kazanımlarından biri olacaktır.

Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri tarafından yapılan mevcut tepkisel denetimlerin önemli bir kısmının da kazanç noktasındaki taleplerden oluştuğu düşünüldüğünde, yukarıda bahsettiğimiz ve Kurumun başarısı olarak algılanması gereken denetim gerekçelerinin sayısının azaltılması hususu da kendiliğinden hayat bulacaktır.

Çantasız denetimle, bir yanda Türkiye itibar kazanacak, diğer yanda Kurum şikâyetleri azaltacak ve iletişimin iş hayatına getirdiği rahatlık da ayrı bir kazanç olacaktır.

Bu kazanım için hiçbir yasal engel yoktur.

Sosyal Güvenlik Kurumu açısından başarı olarak kabul edilen hususlardan biri, çok sayıda tepkisel denetimin yapılmasıdır.

Denetimlerden elde edilen sonuçları küçümsemek doğru olmaz. Ama asıl başarının, Kuruma yapılan şikâyet sayısını en aza indirmek olduğu da yadsınamaz bir gerçektir. Çantasız denetim, bu başarının temellerini atacak bir projedir.

Yapılacak olan rehberlik çalışması, işverenleri bilinçlendirecek, doğru bildikleri yanlışların ortadan kalkmasını sağlayacak, kayıt dışı çalıştırılan kişiler hakkında uygulanacak müeyyideler konusunda yeterli bilgiye sahip olmalarını sağlayacak ve Kuruma yapılan şikâyet başvurularını önemli oranda azaltacak bir fonksiyona sahip olacaktır.

Çantasız denetim, bir anlamda iletişim seferberliğidir ve işverenlerle devletin kucaklaşması olarak görülebilecek bir projedir.

Yapılan denetimler de göstermektedir ki, işverenler kendilerinin aydınlatılmasını, hatalarının kendilerine ifade edilmesini, yanlışlarının telafi edilmesi için kendilerine bir şans daha verilmesini, işçi-işveren arasındaki reel hukukun çerçevesinin resmi bir ağızdan çizilmesini istemektedirler.

Kuruma yapılan şikâyetlerin gereği olarak denetim yapılması, hemen bir çırpıda olacak şeyler değildir ve şikâyet ile denetim arasında geçen zamanın uzunluğu, şikâyet sahibinin devlete olan menfi bakış açısını da kuvvetlendirmektedir.

Müracaatına cevap alamayan şikâyet sahibi, devlet eliyle sorununun çözülebileceği inancından uzaklaşmaktadır ve yeni arayışlara girmektedir.

Hukuk devleti açısından bu durum, önemli bir yapısal sorun olarak karşımızda durmaktadır.

Çantasız denetim, bu yaranın da sarılmasına yönelik, sorunun köküne atılmış bir çözüm elidir ve bilinçli işverenlerin oluşturulması ve çalışanı ile en az sorun yaşayan insanların bulunduğu bir iş hayatının temellerinin atılması için de önemli bir başlangıçtır.

Çantasız denetim, Sosyal Güvenlik Kurumu açısından yeni bir denetim anlayışının benimsenmesini ve bu anlayışın Kurumun fonksiyonlarından biri haline dönüşmesine sağlayacak bir iletişim seferberliğidir.

Hayatın iletişimden ibaret olduğu genel kabulünden hareketle, taraflar arasındaki iletişimin en üst düzeyde tutulması, iş hayatının lezzetini artıracaktır.

Çantasız denetimi henüz tam olarak anlatamadık. Devam edeceğiz İnşaallah.