24 Oğuz Boyu - 2 (Üçoklar)
Geçen yazımda Oğuz boylarına giriş yaparak, 24 Oğuz boyunun sağ kolunu teşkil eden Bozoklardan bahsetmiştim. Dış oğuzlar diye bilinen Bozoklar bahsini bitirdikten sonra gelecek yazımda Üçoklar, yani iç oğuzları anlatacağımı söylemiştim. Fakat, araya Ermenistan’ın Azerbaycan’a saldırısı girince, acil olduğu için yazımı o konu hakkında yazdım. Bugün, Oğuzların sol kolunu teşkil eden Üçokları anlatacağım. Konuyu daha iyi anlayabilmeniz için Bozoklar yazısını da okumanızı tavsiye ederim.
Oğuz Hanın sol kolu teşkil eden Üçoklardan olan ilk oğlu, Gök Handır. Sembolleri sungurdur. Gök Hanın da büyük oğlu, Bayundur veya Bayandır’dır. “Onların olduğu her yer nimetle doludur” anlamına gelen Bayundur, Anadolu’dan Azerbaycan’da kadar birçok bölgeye kendi isimlerini vermişlerdir. Akkoyunlu devletini kuran boy, Bayundur’dur. Şah İsmail’in babaannesi ve annesi bu boydandır.
Gök Hanın ikinci oğlu “çalışkan ve gayretli” anlamına gelen Peçenek’tir. Malazgirt ve Miryokefalon savaşı sırasında Bizans safındayken, Selçuklu tarafına geçen Türkmenler, Peçeneklerdir. Bu savaşların kazanılmasında Peçeneklerin katkısı çok büyüktür.
“Ünlü, şerefli” anlamına gelen Gök Hanın üçüncü oğlu, Çavuldur’dur. Anadolu’dan Türkmenistan’a kadar, Çavuldur, Çuvaldur veya Çavdar isimlerindeki yerleşim yerleri, bu boydandır. İlk Türk Amirali sayılan Çaka Bey, Çavuldur boyundandır.
Gök Hanın son oğlu Çepni’dir. “Düşmanı nerde görse çarpan, hızlı savaşan” anlamına gelir. Türkiye’de daha çok, Batı Karadeniz bölgesine yerleştikleri bilinmektedir. Hükümdarlara olan sadakat ve cesaretlerinden dolayı bazı Türk büyükleri, özel muhafızlarını Çepnilerden seçmekteydi.
Oğuz Hanın Üçoklardan olan ikinci oğlu, Dağ Handır. Sembolleri uçkuş’tur. Dağ Hanın ilk oğlu “vardıkları yerde kılıç ve çomağı ile savaşır” anlamındaki Salur’dur. Dede Korkut’ta da adı geçen Salur Kazan bu boydandır. Ayrıca Anadolu’dan Türkmenistan’a kadar Teke, Yomurt ve Sarık oymakları da Salur boyundandır. Kadı Burhaneddin bu boydandır.
Dağ Hanın ikinci oğlu Eymür’dur. Anlamı “Çok iyi ve rızkı bol olan”dır. İmirlü, Emirli oymağı ile Azerbaycan’ın kuzeybatı bölgesi ve Gürcistan’da bulunan Ayrumlar bu boydandır.
“Alaca atlı” anlamına gelen Dağ Hanın üçüncü oğlu, Alayundlu’dur. Yonca, bize bu boyun armağanıdır.
Dağ Hanın sonuncu oğlu olan Yüregir, “düzen kuran ve daima iyi iş yapan” anlamındadır. Adana’daki Ramazanoğulları bu boydandır. Türkistan’daki Seyhun ve Ceyhun nehirleri arasındaki verimli bölgenin eski adı da bu boyun adına nispetle Yüregir’dir.
Oğuz Hanın Üçoklardan gelen üçüncü ve son oğlu Deniz Handır. Sembolleri çakır’dır. Deniz Hanın ilk oğlu olan Iğdır “yiğitlik, bahadırlık” anlamındadır. Azerbaycan ve Anadolu’daki Iğdır ve Bozdağanlı adlı yerler bu boydandır.
Deniz Hanın ikinci oğlu “herkese tevazu gösteren” anlamına gelen, Beğdüz’dür. Beğdüzler, Halep Türkmenlerini teşkil eden boylardan birisidir.
“Derecesi herkesten üstün” anlamına gelen Deniz Hanın üçüncü oğlu Yıva’dır. Karakoyunlu devletini kuran Baharlu oymağı bu boydandır. Karakoyunlu Türkmenlerinin birçoğu bu boyun devamıdır.
Deniz Hanın son oğlu Kınık’dır. “Her yerde aziz ve muhteremdir” anlamındadır. Kınık boyu, Oğuzlar arasında hükümdar yetiştiren ve devlet kuran kut sahibi üç boydan biridir. Selçuklu Sultanları bu boydandır. Kınıklar, günümüzde Anadolu, Azerbaycan ve Halep Türkmenleri arasında varlıklarını sürdürmektedirler.
Böylelikle 24 Oğuz boyu serimizi de bitirmiş olduk. Umarım azıcık da olsa faydalı olabilmişizdir. Gelecek yazımda, benim soyumun da bağlı olduğu Oğuzların, Bozok kolunun, Yıldız Handan gelen Kızık boyundan bahsedeceğim.
