Sonbaharın Kraliçesi Krizantem çiçeği

Kasımpatı bizde Sonbahar ayının tipik bir yansıması olarak ortaya çıkar. Uzak doğudan Çin'den dünyaya yayılan nazenin bir çiçek türüdür. Japonya'da bir dönem bizdeki Lale devri gibi önem kazanan bir dönemi olmuştur.

Halk arasındaki adı kasımpatı olarak bilinen Krizantem çiçeğinin, bilimsel olarak bilinen Latince adı “Chrysanthemum” dur. Krizantem çiçeğinin isim yolculuğu ise eski Yunan dilinden başlar. Yunan sözlük anlamına göre altın ve çiçek kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulan Krizantem çiçeğinin, Latince ismi yaygın olarak kullanılmaktadır.

Krizantem çiçeğinin Latince kelime anlamı ise ‘’Altın Çiçek’’ demektir. Krizantem çiçeği büyük papatya şekline sahiptir. Krizantem çiçeği Papatyagiller familyasına ait bir çiçektir. Anavatanı ise Asya’dır. Yaklaşık olarak 30 türünün olduğu bilinmektedir.

Krizantem çiçeği, Papatyagiller ailesinin en büyük başlı çiçeğidir. Japonlar için krizantem çiçeğinin özel bir anlamı vardır. Tarihleri boyunca Krizantem çiçeğine ayrı bir anlam yüklemişlerdir. Çiçeği resmi mühür olarak da kabul ettikleri bilinir.

Krizantem çiçeği sonbahar aylarında çiçek açmaya başlar. Özellikle Eylül ve ekim ayları Krizantem için renklenme zamanlarıdır. Genellikle Kasım aylarında çiçek açar. Dekoratif olarak yetiştirilmesinin yanı sıra Krizantem çiçeği çayı olarak da tüketilebilmektedir. (https://www.istanbulcicekleri.com/blog/krizantem-chrysanthemum)

Edebiyatımızda orijinal ismiyle krizantem çiçeğine ilk olarak değinen ve bu isimle yer vererek sonbahar melankolisi ile örtüştüren yazar ise Tevfik Fikret’tir. Şair 128 yıl önce Serveti Fünun dergisi 1896 yılı sayı 302, sf:246 'da Krizantem şiirini yayınlamıştır. Rubab-ı Şikeste kitabında da yer vermiştir.

Tevfik Fikret ayrıca natürmort tablo çalışmalarında krizantem konulu bir tablo çalışması da yapmıştır. Aşiyandaki müze evinde krizantem tablosu ile birlikte Halife Abdülmecid Efendi tarafından yapılan şairin Sis şiiri tablosu ile birlikte sergilenmektedir. Krizantem başlıklı şiir şöyle:

Krizantem

Şafak âlûde bir hadîka gibi

Nazregâhımda ibtisam eyler

Sarı, fesrengi, penbe, sencâbi,

Bir kucak bir yığın şükûfe-i ter.

Krizantem bu hande-i sâfa

Münkalib girye-i yetîm-i hazân…

Nâf-ı zerrîni serper etrafa

Acı bir nefha, bir şemîm-i hazân.

Krizantem, bu namı pek severim,

Önce duydum onun lîsanından,

Bana mûnis bu gün o hatıradır.

Hep onun yadigârıdır kederim,

Açılır sonbahar olunca ıyân,

Krizantem içimde bir yaradır.

Yani şair Tevfik Fikret günümüz lisanı ile demiş ki:

https://www.iku.edu.tr/sites/default/files/inline-files/)

Şafak rengi bir bahçe gibi

Gözümün önünde güler

Sarı, fes rengi, pembe, kül rengi

Bir kucak, bir yığın taptaze çiçek.

Kasımpatı, bu saf bir gülüşe

Dönüşen güz yetiminin gözyaşı…

Altın göbeği serper etrafa

Acı bir esinti, bir güz kokusu.

Kasımpatı, bu adı pek severim,

Önce onun dilinden duydum;

Bana sevimli gelir bugün o anı.

Hep onun armağanıdır kederim;

Açılır sonbahar olunca ortaya çıkar,

Kasımpatı içimde bir yaradır!

Edebiyatımızda gül ve çiçek temaları ise belli başlı yazarlarımızın, halk şairlerimizin her zaman gündeminde olmuştur. Çiçeğin orijinal isminin ise birbirine ulaşmak isteyen aşıklar arası iletişim kanalı olarak bir mesajdan kaynaklandığı veya ayrılık ögesi bir hüznün adı olduğu şeklinde bilgiler ise internette sık karşılaşılan bilgilerdendir. (https://www.aytink.com/kasimpati-ciceginin-huzunlu-hikayesi/)

Görüntüsü ve kokusu ile insanları mest eden Krizantem çiçeğinin adı Latinceden gelmektedir. Halk arasında ise yaygın olarak ‘’Kasımpatı çiçeği” olarak bilinmektedir. Krizantem çiçeği isminin anlamı ise kasım ayında doğan, ortaya çıkan anlamına gelir. Sonbaharda diğer bütün çiçekler yavaş yavaş solup rengini kaybeder. Oysa, Krizantem bitkisi için doğumun, renkleriyle güzellikler saçmanın vaktidir sonbahar.

Sarı Krizantem çiçeği; masumiyet veya üzüntünün habercisi olmakla beraber, size verilen kırmızı Krizantem çiçeği ise aşkı simgeler. Beyaz olanları da sadakatin simgesi olarak kabul edilir. Pembe renkteki kasımpatı ise sadakat ve şefkat anlamını taşıyor. Anlamındaki sadakat nedeniyle çiftlerin birbirlerine gönderdikleri çiçeklerden biri olan pembe krizantem çiçekleri aynı zamanda anneler gününde de büyük bir ilgi görüyor. Tüm bunların yanı sıra Krizantem çiçeği sevginin, neşenin, uzun ve güzel bir ömrün dileği olarak gönderilir.

Sonbahar hazan mevsimidir. Sonbaharda veda ve hüzün vardır. Krizantem veya bizdeki ismiyle kasımpatı çiçeği bu inceliği temsil eder. Bu yüzden kraliçe sıfatını hak ediyor. Krizantem aynı zamanda bazı hüzünlü duyguları sembolize eder. Onun için ünlü şair Tevfik Fikret krizantem içimde yaradır ile şiirini tamamlamış.

Kasımpatı çiçeklerinde insanı mest eden hoş bir koku olduğunun bende birkaç yıldır farkındayım desem yanlış olmaz. Sizlerde Krizantem çiçeklerinin harika görüntüsünü gördüğünüz yerde rayihasını içinize çekerek hissedar olunuz.