Mâlûllük aylığının bağlanma şartları nelerdir?

5510 sayılı Kânun’un 25 inci maddesi mâlûllük aylığını düzenlemektedir.

Kânun kapsamında 4-a(sigortalı) ve 4-b (Bağ-Kur) statüsünde sigortalı olanlardan, çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını kaybettikleri, Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilenler mâlûl sayılır.

4-c yani memur statüsünde olanların mâlûl sayılması için, çalışma gücünün %60’ının veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettikleri, Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilmesi gerekir.

Raporlar, SGK’nın sigortalıyı sevkettiği hastaneler tarafından verilir ve bu raporlarda ilgili heyet tarafından oran belirtilmez.

Sağlık raporlarındaki oranı belirleyen birim Kurum Sağlık Kurulu’dur.

Sigortalının mâlûl sayılmasına esas teşkil eden rahatsızlığı, ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlamadan önce var olan bir rahatsızlık ise, bu rahatsızlıktan dolayı sigortalının mâlûllük aylığından yararlanmasına imkân bulunmamaktadır.

Örnek verecek olursak, 25 yaşında geçirdiği bir kazadan dolayı engelli duruma düşen bir kişinin, 26 yaşında ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başlaması halinde, bu kişi, engelinin %60’ın üzerinde olması durumunda bile mâlûllük aylığından yararlanamayacaktır.

Sigortalıya mâlûllük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının Kurum Sağlık Kurulunca mâlûl sayılması, en az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede mâlûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün mâlûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması, işinden ayrılmış olması ya da işyerini kapatmış olması ve Kurumdan aylık talebinde bulunması gerekir.

Aylığın başlangıcında iki durum geçerlidir. Eğer sigortalı raporunu alıp da aylık müracaatında bulunmuşsa, aylık, müracaat tarihini takip eden aybaşından itibaren bağlanır.

Eğer sigortalı aylık talebinden sonra raporunu almışsa, aylık, rapor tarihini takip eden aybaşından itibaren bağlanır.

4-c kapsamında olanlar için ise, görevlerinden ayrıldıkları tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır.

Mâlûllük aylığı, sigortalının son olarak tâbi olduğu statüden bağlanır. Yani, yaşlılık aylığında aranan en fazla çalışma şartı veya son yedi yıl içinde fazla çalışma şartı aranmaz.

Mâlûllük aylığı alan bir kişi, aylığı kesilmeden hiçbir şekilde bir işte çalışamaz. Kânun bu kişilere, çalışma gücünü kaybettikleri için aylık bağlamıştır. Çalışabilecek durumda olanın aylık alarak çalışması söz konusu olamaz.

SGK, bu şekilde olup da çalıştığını tespit ettikleri kişilerin aylığını kesmekte; bu kişiler çalıştıkları işten ayrılsalar bile, yeniden rapor almadıkça ve talepte bulunmadıkları sürece yeniden aylık alamamaktadırlar. Bu, son derece meşakkatli bir süreçtir. Bu durumda olan aylık sahiplerinin dikkat etmesi gereken en önemli durum kanaatimce budur.

Bağlanan aylıklar, 9000 günü olmayan sigortalılar için 9000 gün üzerinden hesaplanır. 4-a kapsamında sigortalı olanlar için 7200 gün üzerinden hesaplama yapılır.

Başka birinin bakımına muhtaç olan sigortalılar için aylık bağlama oranı 10 puan artırılarak hesaplama yapılır.

Sigortalı olmadan önce engelli olup da, mâlûllük aylığından yararlanma imkânı olmayan sigortalılar için, yaş şartı aranmaksızın emekli olma imkânı, Kânun’un 28 inci maddesinde düzenlenmiştir.

Engeli %40 ile %49 arasında olanlar, 18 yıl sigortalılık süresi ve 4680 gün primi olması halinde, engeli %50 ile %59 arasında olanlar, 16 yıl sigortalılık süresi ve 4320 gün primi olması halinde, engeli %60 ve üzerinde olanlar ise 15 yıl sigortalılık süresi ve 3960 gün primi olmaları halinde yaşlılık aylığından yararlanırlar.

Mâlûllük kapsamına alınan hastalıkların yer verildiği düzenleme olan çalışma gücü kaybı ve meslekte kazanma gücü kaybına ilişkin yönetmelik değişikliğinin ne anlama geldiğini haftaya değerlendirelim İnşaallah.