“Kısas”da Hayat Var
Yaklaşık 30 yıla yakın devam eden Karabağ Savaşı, Azerbaycan’ın zaferi, Ermenistan’ın ise yenilgisiyle bitti. Fakat, Rusya arabuluculuğunda 10 Kasım 2020 tarihinde imzalanan anlaşmaların bazı maddeleri hem Ermenistan, hem de onun destekçisi olan Rusya tarafından günümüze kadar hala uygulanmadı.
Uygulanmayan maddelerden birisi, Karabağ’da Rus Barış Gücünün geçici olarak konuşlandığı bölgelerde, Ermeni Silahlı Birliklerinin çıkarılmasıydı. Anlaşmaya göre, Rus Barış Gücü bölgeye yerleşmesine paralel olarak Karabağ’da bulunan Ermeni silahlı birlikleri çıkarılacaktı. Ama, 2 yıl geçmesine rağmen, bölgedeki ermeni birlikleri çıkarılması şöyle dursun, aksine, bizzat Ruslar tarafından bu birliklere askeri eğitim verilmeye başlandı. Doğal olarak, Azerbaycan buna sert tepki gösterse de Rusya bir müddet buna kulak tıkadı. Ancak, Rusya-Ukrayna savaşından sonra artık durum değişmeye başladı. Azerbaycan’ın enerji meselesinde Avrupa için hayati önem taşıması, diğer taraftan Rusya’nın bu zor dönemde Azerbaycan’ı karşısına alma riski, Ermenistan’ı iyice köşeye sıkıştı. En sonunda Ermenistan, Karabağ’daki silahlı grupları tasfiye etmeyi kabul etti. Fakat, Ermenistan her zamanki gibi, taahhüt ettiği süre zarfında bölgedeki birlikleri tasfiye etmedi.
Yukarda söylenenler dışında anlaşmanın uygulanmada geciktirilen bir diğer maddesi de “Laçin Koridoru” meselesidir. “Laçin Koridoru” Ermenistan’ı, Karabağ ile bağlayan yoldur. Bu yol Şuşa ve Laçin şehrinin ortasından geçtiği için Laçin şehir merkezi ve koridorun geçtiği yerleşim birimleri daha Azerbaycan’ın kontrolüne geçmedi. 10 Kasım anlaşmasına göre, 3 yıl içersinde tamamlanacak, Şuşa ve Laçin şehirlerinden yan geçen yeni yolun inşasına kadar, koridorun kontrolü Rus Barış gücünün yükümlülüğünde olacak. Alternatif yol tamamlandıktan sonra ise Laçin şehir merkezi ve eski koridorun geçtiği yerleşim birimleri Azerbaycan’a iade edilecek. Ancak, geçen 2 yılda yeni koridorun Azerbaycan tarafında kalan kısmının yolu tamamlansa da Ermenistan kontrolü altında kalan bölgede yol planlamasına daha yeni başlandığı duyuruldu. Üstelik anlaşmaya rağmen, 10 Kasımdan sonra bölgeye geri gelen Ermeniler, şimdi Laçin ve koridorun geçtiği yerleşim birimlerinden çıkmayacaklarını söylüyorlar.
Bardağı taşıran son damla ise 3 Ağustos sabahı Laçin bölgesinde Ermeni Silahlı birlikleri tarafından 1 Azerbaycanlı askerin şehit edilmesiyle sonuçlanan saldırısı oldu. Saldırının hemen ardından harekete geçen Azerbaycan “Kısas” adını verdiği askeri operasyon başlattı. Bayraktar SIHA’ların da aktif kullanıldığı operasyonda Azerbaycan, Ermenilere kayıplar verdirilerek Kırkkız, Sarıbaba, Buzduk gibi yükseklikleri ve bazı strateji mevkileri geri aldı. Azerbaycan ordusunun “Kısas” operasyonu, Ermenilere 2 yıl önce unuttuklarını resmen yeniden yaşattı.
Bu operasyondan sonra Ermenistan’ın son defa olarak, Ağustos sonuna kadar mühlet istediğine dair haberler geldi. Şair ne güzel söylemiş: ““Nuş ile uslanmayanı etmeli tekdir; tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir.”
