İsim şehir tarih

15 Temmuz’daki hain darbe girişiminin ardından şehit olan kişilerin isimleri okul, cadde ve sokaklara, çeşitli tesislere verildi, verilmeye devam ediyor. Yaşananların unutulmaması açısından çok doğru bir uygulama. Fakat bu isimler nerelere hangi kriterlere göre veriliyor açıkçası merak ediyorum.

Ömer Halisdemir, Erol Olçak, Mustafa Cambaz, Halil Kantarcı gibi isimlerle birlikte yaklaşık 250 vatandaşımız darbe girişimde şehit oldu. Milli Eğitim Bakanlığı başta olmak üzere diğer kurumlarımız şehitlerimizin isimlerinin yaşaması, hikâyelerinin gelecek nesillere aktarılması için önemli çalışmalar yapıyor. Öte yandan okullara isim verilirken bazı tarihi okullarında isimlerinin değiştirilmesi öğrenci ve o okulların mezunları tarafından pek hoş karşılanmıyor. Bazı yanlış anlaşılmalara meydan vermemek, lafı kulağı yerine ısrarla gözünden anlamaya meyilli olanlar için kısa bir açıklama yapalım. Şehitlerimizin isimleri başta kendi memleketleri olmak üzere çeşitli kurumlarda, cadde ve sokaklarda yaşatılsın. Ömer Halisdemir, Erol Olçak gibi isimleri ön plana çıkmış kahramanlarımızın adı her ilde bir okula verilsin. Buna kesinlikle karşı değilim. Fakat bu okullarda titiz bir çalışma ile belirlenmeli. Konya’dan örnek vermek gerekirse paralel yapının sadece Konya merkezde en az 10 okuluna el konulup, milli eğitime kazandırılmıştır. Bu okulların tamamına şehitlerimizin isimleri verilsin. Diğer yandan son 3-5 yıl içerisinde yapılan, isimleri değiştirilmeye müsait olan yeni okullarında isimleri değiştirilebilir. Lakin bazı değişiklikleri anlamlandıramıyoruz.

Elbette herkes kendi çevresinden çeşitli örnekler verebilir. Bende mezun olduğum Feritpaşa İlköğretim okulundan bahsetmek istiyorum. 4+4+4 sistem değişikliği ile yeniden ilkokula dönüşen Feritpaşa okulumuzun adı Şehit Erol Olçak İlkokulu olarak değiştirilmiş. Feritpaşa okulu 1954 yılında yapılmış yani 62 yıllık bir okul. Binlerce mezunu olan, Mevlana kültür merkezinin yanında herkesin bildiği bir okul. Şimdi yukarıda sıraladığım kriterlere uygun Konya’da onlarca okul sayılabilirken 62 yıllık bir okulunun isminin değiştirilmesini açıkçası doğru bulmuyorum. Şehitlerimizin isimlerini yaşatalım derken diğer yandan durduk yere tarihi silmenin de bir âlemi yok. Bu iki şey arasında istenilse rahatlıkla bir denge oluşturulabilir. Fakat yetkililerimiz, özellikle de il milli eğitimdeki bürokratik zevatın böyle ince işleri düşünmeye vakti yok(!) Ben yaptım oldu mantığı ile hareket ediliyor. Tepki gösterdiğiniz zamanda kötü olan siz oluyorsunuz.

Ülkemizde başta belediyeler olmak üzere kurumlarımız genel anlamda isim değiştirmeyi çok seviyorlar. Değiştirilen isimler pratik mi halk tarafından benimseniyor mu, yoksa sadece tabelada mı kalıyor yetkililerin pek kafa yorduğunu zannetmiyorum. Ankara’dan örnek vermek gerekirse 15 Temmuz darbe girişiminin ardından Kızılay meydanının adı “15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanı” oldu. Peki, gündelik hayatta bu ismi kim kullanacak. Şöyle bir diyalogu hayal edebiliyor musunuz? “Yarın saat 2’de 15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanında buluşalım mı?” Bu isim ancak tabelalarda kalacaktır. Ankara Büyükşehir Belediyesi meydanın ismini değiştirmek yerine meydanın ortasına 15 Temmuz şehitleriyle ilgili bir anıt yapsa, Kızılay’dan her geçen görse daha anlamlı ve kalıcı olur ama dediğimiz gibi bunlar ince işler

Bazı tarihi isimleri ne yaparsanız yapın silemezsiniz. Özellikle halkın farklı bir mantığı vardır. Bazen yıllar önce kapanmış bir işyerinin ismi bile bir bölgeyi tanımlayabilir. Misal Konya’da Teksas’ın ordayım derseniz herkes nereyi tarif ettiğinizi bilir. Hâlbuki benim bile yaşım 80’li yıllarda açık olan Teksas pavyonuna yetmiyor ama bugün 10 yaşındaki bir Konyalı bile Teksas’ın neresi olduğunu çok iyi biliyor. İşte bu kültürel aktarım yoluyla oluyor. Aynı şekilde İstanbul caddesinde bir adres tarif ederken kullandığımız eski fenni fırının orası tabiri gibi.

İsimleri değiştirirken insanların o isimlerle ilgili yaşanmışlıklarını, aidiyetlerini de göz ardı etmemek lazım. Ben yaptım oldu mantığı itici oluyor, insanı kırıyor. Sonuçta şimdi adı ne olursa olsun ben ve arkadaşlarım Feritpaşa İlköğretim Okulu mezunu olarak kalmaya devam edeceğiz…