Yüce kitabımız Kuranı Kerimi tanıma, anlama ve hayata geçirme niyetiyle geçen hafta “Bismillahirrrahmanirrahim” diyerek başlamıştık. Kuranı Kerim’in toplu halde değil parça parça indirildiğinden, ayet, sure, besmele gibi kavramlarından, toparlanması, çoğaltılması ve harekelenmesi hususlarından bahsetmiştik.

 

Yüce Rabbimiz, öylesine büyüktür ve kullarını öylesine iyi tanır ki, henüz  İslamı bilmeyen cahiliye toplumuna direkt namaz kıl, zekat ver  vs. kurallar gönderip onları dinden soğutmamış. Aksine onları dine ısındıracak cennet ayetlerinden bahsederek başlamış.  Kendinden önceki topluluklar hakkında ibretlik hikayeler  verilmiştir. Zamanla hakiki Mümin haline gelen medenileşen topluma cihat ayetlerinden, günlük hayatta İslamca yaşama adına uyulacak kurallardan emirler göndermiştir. Öyle ki aşama aşama gönderildiği halde içkinin haram olduğuna dair emirler geldiğinde kalbi imanla dolu insanlar bidonlar dolusu içkileri şehrin sokaklarına boşaltmışlardır.

 

Mekke’de inen ayetlere Mekkî;  Medine’de inen ayetlere ise Medenî denir.

Mekkî  ayetler :

1.Genelde kısa, özlü ve coşkuludur.

2 Farzlara ve İslam ahkâmına dair olan âyetlerin çoğu Medenîdir.

3.Hemen hemen tamamı “Yâ eyyühennâs” Ey insanlar veya ey insanoğlu diye başlar. İnsanları Allah’a, Ahiret gününe inanmaya davet eder.

4.İnananlara cenneti müjdeler, inanmayanları cehennemle korkutur. Şirki yıkarak kalpleri rezaletten temizleyip güzel ahlâkı kurmaya çalışır.

5.Yalan, zina, adam öldürmek, evlâtlarını diri diri toprağa gömmek, alışverişte hile yapmak, eksik tartmak gibi kötü huylardan, küfür ve şirkten nehyeder.

6.Mekkî sûreler kısadır.

7.Çetin bir üslûpla mücadele ruhu taşır. “Kellâ” (Hayır!) gibi zorba harflerle başlar. Azılı düşmanlara dehşetle hitap eder. Mekkeli müşriklere tesir yapacak ve onları korkutacak hitaplar vardır.

8.Mekkî sûrelerde geçen ümmetlerin kıssalarından bahis vardır. “Onların ahvalinden ibret alın” der. 9.Nasihatla ve vaazlarla doludur . Mekkî sûrelerde Yahudi ve Hıristiyanlardan söz edilmez. Çünkü oradaki mücadele müşriklerle idi.

10.Mekkî sûrelerde cihad yoktur. Dâvet ve tebliğ, inzâr/uyarı ve tehdit vardır.

 

Medeni ayetler:

1.Alışveriş gibi muâmeleler, adam öldürme, zina, iftira ve hırsızlık cezaları, evlenme ve boşanma usûlleri, bunlar Medine’de inen Medeni denen sure ve ayetlerde yer almıştır.
2.“Ya eyyühel-lezine âmenu”  Ey inananlar diye hitap edenler genel olarak Medenîdir. Çünkü Medine’de kendilerine hitap edilecek büyük bir İslâm kitlesi olmuştur.
3.Medenî âyetler uzundur. Derin derin düşüncelere sevk eder.

4. Medenî sûrelerde feraiz, had cezaları, cinayet, amel ve ibadetler anlatılır.
 5.Yahudi ve Hristiyan ile münafıklardan söz edilir. Çünkü Medine toplumunda hem Yahudi, hem Hıristiyan ve ilk olarak Medine toplumu arasında oluşan Münafıklar vardı.

6.Cihad âyetleri ve kıtal vardır.

 

Fatiha’dan Nas’a kadar toplamda yüz on dört sure hakkında kısa bilgiler edinelim.  Hayatımıza ışık tutacak ayetlerden örnekler verelim:

 

1.Fatiha: İlk, evvel,  başlangıç anlamlarına gelir. Fatih ve fetih kelimeleriyle aynı kökten olduğundan açan manasına da gelir.

Diğer isimleri: Ümmü’l Kur’an (Kur’an’ın annesi), Ümmü’l Kitab, Kenz (Değerli ve gizli ilimlerden bahseder), Vafiye (İslam’ı anlatır)

En bilindik ismi “Sebul Mesani” yani tekrarlanan yedi

Tek celsede (toptan)inen ilk suredir.

 

* “Yalnız sana kulluk eder ve yalnız senden yardım dileriz” Fatiha 5.ayet

 

2.Bakara: İnek anlamına gelir.

Bu surede çok meşhur bir kıssa olan Hz.Musa’nın kavmi olan İsrailoğullarına kesmeleri  Allah tarafından emredilen inek olayı anlatılır.

Bakara suresinin diğer adı ‘Kur’anın Çadırı’

Medine’de inen ilk suredir

Kur’an-ı Kerim’in en uzun suresi olmakla birlikte en uzun ayeti de (bakara 282, mudayene yani borçlanmadan bahseder) bu surenin içinde yer alır.

 

*Yoksa siz, kendinizden önce gelip geçenlerin hali, uğradıkları sıkıntılar başınıza gelmeden cennete girivereceğinizi mi sandınız? Onlara öyle yoksulluklar, öyle sıkıntılar dokundu  ve öyle sarsıldılar ki hatta Peygamber ve beraberinde iman edenler: “Allah’ın yardımı ne zaman?” derlerdi. Bak işte Allah’ın yardımı gerçekten yakındır. Bakara 214.ayet

 

3.Ali İmran: İmran ailesi demektir.

İmran ailesi: Kur’ân-ı Kerîm’de Hz. Meryem’in babasının adı.

Hz. Meryem’in Hz. İsa’yı dünyaya getirişinden bahseder.

Peygamber Efendimiz, kendisine sorulan bir soruda, “İsa’nın durumu, Adem’in durumu gibidir.” demiştir. 61.ayetinde bu konudan bahseder. (Mubahale ayeti)

 

*İnsanlara kadınlar, oğullar, yüklerle altın ve gümüş yığınları, salma atlar, davarlar, ekinler kabilinden aşırı sevgiyle bağlanılan şeyler çok süslü gösterilmiştir. Halbuki bunlar dünya hayatının geçici faydalarını sağlayan şeylerdir. Oysa varılacak ebedi hayatın bütün güzellikleri Allah katındandır.  Ali İmran 14.ayet