Türkiye Gazında Azerbaycan Tecrübesi
Dünya tarihinin ender görülecek iki kardeş ülkesi Azerbaycan ve Türkiye’dir. Bir millet, iki devlet diye tabir edilen bu kardeşlik, sadece sözde değil, birçok alanda da kendisini gösteriyor. Bugün Türkiye ve Azerbaycan, ekonomi başta olmakla çeşitli konularda ortak adımlar atıyor. Hatta iki ülke, en son birkaç gün önce, ortak medya platformu oluşturmak yönünde karar aldı. Ancak bugünkü konumuz ekonomi. Daha doğrusu ekonominin bel kemiği sayılan enerji.
Enerji konusunda Türkiye ve Azerbaycan yakın zamanlarda ortak projeler gerçekleştirdi. Bunlara Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Hattı, Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal Gaz Hattı, TANAP ve İzmir’de inşa edilen Star Rafinesini örnek olarak gösterebiliriz. Bu projelerin yansıması olacak ki Azerbaycan, Rusya ve İran’ı geride bırakarak, bu yıl ilk defa Türkiye’nin en büyük gaz ithalatçısı konumuna yükseldi. Yakın zamanlarda, Azerbaycan’ın Tovuz bölgesine yapılan ermeni saldırısının altında yatan sebeplerden de birisi buydu.
Konumuza dönecek olursak, Cumhurbaşkanı Erdoğan, 21 Ağustos Cuma günü açıkladığı müjdesinde, Türkiye’nin Karadeniz’de 320 milyar metreküp doğal gaz rezervi keşfettiğini ilan etti. Hemen arkasından bunun büyük bir rezervin bir sadece küçük parçası olabileceğini belirtti. Anlaşılan Türkiye, yakın gelecekte doğal servetlerine sahip olan bir ülke konuma gelecekdir. Bunu canı gönülden istiyor ve arzuluyoruz. Fakat, gazı keşfetmek kadar, bir de onu çıkartıp işleye bilme meselesi var ki, buda nerdeyse onu bulmak kadar zordur. İşte bu noktada Türkiye Azerbaycan’ın desteğinden yararlanabilir. Azerbaycan bu meselede Türkiye’den daha tecrübelidir. Ayrıca, yetişmiş elemanları ve mühendisleri var.
Kısaca bahsedecek olursak, Azerbaycan’da doğal gazdan ilk defa, 1859 yılında fabrikalarda buhar elde etmek için kullanılmıştır. Sonraki yıllarda doğal gazdan daha farklı enerji aracı olarak istifade etmiştir. Azerbaycan, 1907 yılında 130 milyon, 1950-1960’lı yıllarda 6 milyar, 1990-1991 yılındaysa 17 milyar metreküp gaz üretmiştir. En son BP’nin 2019 yılındaki tespitlerine göre Azerbaycan’da şuan 2.8 trliyon metreküp doğal gaz rezervi mevcuttur.
En eski petrol ve doğal gaz üreticisi ülkelerden olan Azerbaycan’da, bunlar ile ilgilenecek elemanları yetiştirmek için üniversitede bulunuyor. Esası 1887 yılında, Bakü Tekniki Mektebi adıyla faaliyete başlayan okul, 1918 yılında yüksek okula, 1920 yılındaysa üniversiteye çevrilmiştir. Çeşitli yıllarda farklı isimler altında faaliyet gösteren üniversite, en son 2015 yılında Azerbaycan Devlet Petrol ve Sanayi Üniversitesi adını almıştır. Bu üniversitenin mezunlarından bakanlık, hatta Cumhurbaşkanlığı yapanlar bile mevcuttur. Ayrıca, üniversitenin mezunlarından sadece Azerbaycan da değil, dünyanın önemli şirketlerinde çalışan mühendisler de vardır.
Velhasıl, her konuda olduğu gibi enerji konusunda da Azerbaycan ve Türkiye, ortak adımlar atıyor. Ben inanıyorum ki her bir Azerbaycan Türkü, kardeş Türkiye’mizi kendi ülkesi gördüğü gibi, doğal servetlerini de kendi serveti gibi görüp ve onu gözü gibi korur. O yüzden, Türkiye’miz bu konuda da Azerbaycan’a sonuna kadar güvenebilir. Çünkü biz, iki devlet olsak da bir milletiz…
