DİİB’İN AMACI VE AVANTAJLARI
Bu haftaki yazımda siz değerli okurlara Dâhilde İşleme İzin Belgesi nedir, neyi amaçlamıştır ve üretici/ihracatçı mükellefler veya girişimciler için avantajları nelerdir gibi soruların cevaplarını aktarmaya çalışacağım.
Dâhilde İşlemi İzin Belgesi öncelikle kısa adı DİİB olarak bilinmektedir. Esasında Dâhilde işleme rejimi ile ilgili bir belgedir Dİİ Belgesi. Öncelikle konumuza Dâhilde İşleme Rejimini tanıyarak başlayalım. Dâhilde işleme rejimi, serbest dolaşımda olmayan eşyanın, Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde işleme faaliyetine tabi tutulmak üzere geçici ithal edilmesi ve işleme faaliyeti sonrasında elde edilen işlem görmüş ürünün yeniden ihraç edilmesi esasına dayanan ekonomik etkili bir gümrük rejimidir.
İhraç ürünleri üretmek için gerekli olan ve dışarıdan ithal edilen, bu yüzden de ithali gümrük vergisine tabi aramalara ya da girdilere gümrük muafiyeti getiren bir ihracatı teşvik sistemidir. İhracat yapmayı düşünen işletmeler, ihraç edilmesi planlanan malların üretiminde kullanılacak olan hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul, ara malı ve ambalaj malzemelerinin başta değişik vergisel yüklerden muaf olmak üzere ve devlete ihracat taahhüdünde bulunmak şartıyla, çeşitli kolaylıklar ve teşviklerden yararlanabilirler.
Teşviklerden yararlanabilmek için Dâhilde İşleme İzin Belgesi alınması zorunludur. Söz konusu olan bu Dâhilde İşleme İzin Belgesi, Gümrük muafiyetli ithalat ya da yurtiçi alımlara olanak sağlayan değiştirilmeden önce Dış Ticaret Müsteşarlığı´nca şu anda T.C.Ekonomi Bakanlığı tarafından düzenlenen bir belgedir. Peki, Kanun Koyucu Dâhilde İşleme Rejimi ile esas ne amaçlanmıştır. Dâhilde İşleme Rejiminin amacı, dünya piyasa fiyatlarında hammadde temin etmek suretiyle ihracatı artırmak, ihraç ürünlerine uluslararası piyasalarda rekabet gücü kazandırmak, ihraç pazarlarını geliştirmek ve ihraç ürünlerini çeşitlendirmek olarak ifade edilebilir.
Dâhilde İşleme Rejimi üretici/ihracatçılara; Yurt dışından getirilen ham ve yardımcı maddeler kullanılarak üretilen malların ihraç edilmesi halinde, bu malların ithalinde gümrük vergisi ile diğer mali yükümlülükler teminat karşılığı ertelenerek, ihraç edilecek malların girdi maliyetleri azaltılmaktadır. Aynı şekilde yurt dışındaki müşterilerin mallarının işlenmesi amacıyla geçici olarak ithal edilen mallar için de gümrükte vergi uygulanmamaktadır.
Dâhilde işleme rejimi ile ihraç ürünlerine uluslararası piyasalarda rekabet gücü kazandırmak, ihraç pazarlarını geliştirmek ve ihraç ürünlerini çeşitlendirmek amacıyla firmalara başta vergisel muafiyetler olmak üzere çeşitli kolaylıklar ve teşvikler sunulmaktadır. Dâhilde işleme rejimi; ithal girdi kullanılan işlem görmüş ürünün ihracı ile ihracat sayılan satış ve teslimlerin belirlenmesi, yönlendirilmesi ve geliştirilmesine ilişkin tedbirlerin düzenlenmesini ve yürütülmesini kapsar. Dâhilde işleme için şartlı muafiyet sistemi (İhracat Taahhüdü Karşılığı Askıya Alma) ve geri ödeme sistemi olmak üzere iki türlü izin alınabilmekte olup, beraber kısaca inceleyelim. Şartlı muafiyet sistemi; Dâhilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni ihraç edilecek eşyanın üretiminde kullanılan ve serbest dolaşımda bulunmayan hammadde, yardımcı madde, ambalaj ve işletme malzemesinin Türkiye Gümrük Bölgesinde yerleşik kişilerce ithalatı sırasında doğan vergilerin teminata bağlanarak ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın ithal edilmesi ve üretim sonucunda elde edilen eşyanın ihraç edilmesini müteakip alınan teminatın iade edilmesidir.
Geri ödeme sistemi; Dâhilde işleme izin belgesi/dahilde işleme izni kapsamında serbest dolaşıma giren hammadde, yardımcı madde, ambalaj ve işletme malzemesinden elde edilen işlem görmüş ürünün ihracı halinde, ithalat esnasında alınan verginin geri ödenmesidir. Bu kapsamda ithal edilen eşya için gümrük idaresince, ticaret politikası önlemleri uygulanmakta ve eşyanın ithali için öngörülen dış ticarette teknik düzenlemeler ve standardizasyon mevzuatı dâhil diğer işlemlerin tamamlanması şartı aranmaktadır.
Devlete verilen taahhütler ve iyi planlanmış bir üretim/ihracat projelendirmesi durumunda Dâhilde İşleme İzin Belgesi alınarak şu avantajlardan faydalanılabilir: İhracat taahhüdünü üçüncü ülkelere yapılan ihracatla yerine getirmek şartı ile ithalatta kota ve gözetim önlemlerinden muafiyet, 3. ülkelerden yapılan ithalatta gümrük vergileri, KDV ve diğer vergi, resim ve harçlardan muafiyet, İhracat sayılan satış ve teslimler ile ilgili olarak gümrük vergisi muafiyetli ithalat, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinden ithalde KDV ve diğer vergi, resim ve harçlardan muafiyet, Dış Ticarette Standardizasyon ve Teknik Düzenlemeler mevzuatına tabi olmama, Ödenmiş vergilerin geri alınması olanağı ve Eşdeğer eşya kullanımına olanak verilmesidir.
Gümrük vergisi, KDV, ÖTV, KKDF, damga vergisi ve harç ödenmemesi nedeniyle özellikle ithalatçı-imalatçı-ihracatçı bir firmanın dâhilde işleme rejimini kullanması yararınadır. Dâhilde İşleme İzin Belgesi sektöre göre değişmekle beraber en fazla 12 aydır, ilk gerçekleştirilen ithalatın tarihi esas alınarak süre azami olarak 3 ay uzatılabilir ancak belge kapsamında hiç ithalat yapılmaması halinde bu hüküm uygulanmaz. Belge kapsamında gerçekleştirilen ihracatın değerinin belge ihracat taahhüdüne oranı % 25'ten az olmamak kaydıyla belge süresinin yarısını geçmemek üzere ek süre verilebilir, indirimli teminat uygulamasından yararlandırılan belge için bu oran % 15'tir.
Selam ve dua ile!
