Denetim ve Denetimin Gerekliliği - 1

Denetim, işletmelerin bünyesinde fark edilemeyen eksikliklerinin giderilmesi, müşteri ilişkilerinin iyileştirilmesi, yasal mevzuata uyumun tespiti ve bunlarla birlikte işletmelerde en önemli amaç olan karlılığın arttırılması için önemli bir araç niteliği taşımaktadır.   

Günümüzde firmaların her geçen gün büyümeleri ile iş ve işlemlerinin artması, ulusal veya uluslararası büyüklükte bilançoya sahip olması kurumsal yönetim anlayışını zorunlu hale getirmektedir. Küreselleşmenin getirdiği rekabet ortamı ile işletmeler, işletme bünyesinde yer alan departmanlarda işleyişlerin denetimlerini iç denetim, iç kontrol ve dış denetim faaliyetleri ile gözetim altına almaktadırlar.

İç denetimin amacı; bilgi, tavsiye, tahmin, analiz sağlanması ve sorumlulukların etkili bir şekilde yerine getirilmesinde işletmeyi ve yönetimi de içeren organizasyon üyelerine yardımcı olmaktır.

İşletmeler iç denetim yaparak, iç ve dış tehlikeleri tespit etmek ve muhtemel zararın ortadan kaldırılmasını sağlamak, denetlenen birimle ilgili olarak yapılan veya yapılacak hataları en aza indirmek, denetlenen birimler arası uygulama farklılıklarını gidermek amaçlanmaktadır.

İç denetçinin işletme bünyesinde bulunması hallerinde iç denetim görevlerini tam yerine getirememesi, yönetim ile olan ilişkilerinden dolayı bazı riskleri göz ardı etmesi muhtemel olup; iç denetim işinin işletme bünyesinde çalışmayan, bağımsız çalışan meslek mensubu denetçilere verilmesi risklerin belirlenmesi, mevzuata uygunluk, işletme politikalarına ve işletme kural ve usullerine uyulup uyulmadığının denetlenmesi yönünden daha faydalı olabilecektir. Denetim, iç denetim şeklinde bağımlı çalışanlar tarafından değil de, bağımsız çalışan meslek mensubu tarafından ihtiyari denetim olarak yerine getirilecekse; denetçi daha rahat ve bağımsız karar alarak işletme hesap ve işlemlerini denetleyebilecek, işletmenin bilanço ve gelir tablosu yorumlamalarını daha rahat yapabilecektir.

İşletme bünyesinde gerçekleştirilen muhasebe kayıt ve hesap işlemlerinin doğruluğu konusunda farklı bir gözle ilgili işlemlerin uygunluğu denetlenmediği zaman; kışın yaşanan çığ düşmesi gibi en ufak bir geriye dönük yasal denetim durumunda veya geriye dönük kısmi denetim halinde zamanında tespit edilemeyen hatalar kartopu gibi büyüyerek üstünden kalkılamayacak derecede büyük ceza ve yaptırımlarla karşılaşılmasına neden olacaktır.

Günümüzde satış sadece işletme bünyesinde değil; internet üzerinden birçok platformda anlık satış yapılabilmektedir. Ayrıca ihracat satışları, diğer istisnalı teslimler ile birlikte iş ve işlemlerin karmaşıklığı artmakta; bu işlemlere ait fatura, irsaliye, tahsilat, kredi kartı, prim ve komisyon ödemelerinin dikkatli bir şekilde takip edilmesi, bu işlemlerin doğruluğunun denetim yoluyla kontrol edilmesi gerekmektedir.

Firmanın iç denetim veya ihtiyari olarak bağımsız çalışan meslek mensubuna yaptıracağı denetim ise; gerek yasal inceleme yapılmadan önce denetim risklerini bilmenize olanak sağlayacak gerekse yasal inceleme sonucunda hesap ve işlemlerin mevzuata uygunluğunu yönetime deklare etmiş olacaktır.

Bu nedenle, işletmelerin yasal mevzuata uygunluğu konusunda incelemeye girmeden, hesap ve işlemlerinin gerek bünyelerinde çalışanlarca iç denetim yaparak gerekse bağımsız çalışanlara denetim yaptırarak kurumsal yönetim anlayışında işletme birimlerinin uyumlu ve ahenkli çalışmalarını sağlamaları gerekmektedir.