Gençlere davranışlarımıza çok dikkat edelim
Çok değerli anne-baba ve öğretmenler!
Gençlerin öz saygısını zedeleyecek tavır, söz ve davranışlardan kaçınmalıyız. Anne-babanın düşünmeden sarf ettiği sözler, gençlerde büyük yıkımlara neden olur. Bu yıkımlar da birçok soruna sebep olur.
Odasını toplamadığı için sinirlenen anne, tepkisini bağırarak ve hakaret ederek göstermeyi tercih ediyor. Anne:
- Yine odan darmadağınık. Pasaklı olmak hoşuna mı gidiyor? Hiç olmazsa beni kızdırmamak için odanı topla. Yok, ama vurdumduymazsın. Aynı babana benziyorsun, dağınık, sorumsuz…
Bütün bu konuşmaları dudak bükerek ve omuz silkerek dinleyen genç sadece kısık bir sesle, “İstemiyorsan toplama, orası benim odam...” diyebildi.
Aslında hiçbir yaş döneminde çocuklara hakaret edilmemelidir. Burada konumuz ergenlik olduğu için, biz ergenlik yönüyle konuyu anlatmaya çalışacağız.
Hakaret eden veya kötü yaklaşımlar sergileyen ebeveynlerin en büyük savunmaları “Ama beni çileden çıkardı”, “O da benimle çok saygısızca konuşabiliyor, hatta o da hakaret ediyor”, “Biliyorum yaptığım yanlış ama benim de sinirlerim yıprandı, o yüzden kendimi tutamıyorum.” şeklinde olmaktadır. Öncelikle ebeveynler ergenlik dönemi özelliklerinden haberdar olurlarsa daha az sinirlenirler, yani çok çabuk çileden çıkmazlar, ayrıca ergene ebeveyni ile güzel konuşması telkin edilirken hatalı yaklaşımlar sergilenirse veya hakaret edilirse ebeveyn kendisiyle çelişmiş olur. Bunun dışında ebeveyn gerçekten psikolojik anlamda zorlanıyorsa da bir uzman desteği almalı, bunun faturasını çocuğuna ödetmemelidir.
DİKKAT EDİN “BENLİK SAYGISINI (ÖZ SAYGI)” ZEDELİYORSUNUZ
Ergenlik dönemi bireyin benlik gelişimi açısından oldukça önemli bir dönemdir. BENLİK, kişiyi kişi yapan ve onu başkalarından ayıran tüm duygu, tutum ve davranışların tümünün örgütlenmiş bütünlüğünü anlatır. Her birey kendi benliğini kendince değerlendirir. Özellikle ergenlik döneminde ergenin kendi benliğini değerlendirişi dışarıdan gelen tepkilerle, yani onay veren yaklaşımlar veya eleştirel yaklaşımlarla çok ilgilidir. Çünkü bu dönemde genç dış çevre içinde kendini arar. Çevresindekilerin onu nasıl değerlendirdiği önemlidir. Hakaret edilen genç onaylanmadığını hisseder.
BENLİK SAYGISI ZEDELENİRSE GENÇ NE HİSSEDER?
Benlik saygısı bireyin kendisinde memnun olma ve kendisini değerli hissetmesi demektir.
* Hakarete ve kötü muameleye maruz kalan çocuk ise kendisini değersiz hisseder.
* Bu gençler zamanla ebeveyninden gelen bu tarz yaklaşımlara alışabilir ve vurdumduymaz tepkiler gösterebilirler
* Hakarete maruz birçok genç bir süre sonra ebeveyninin haklı olduğuna ve işe yaramadığına inanır. Yeterince sevilmediklerini düşünür.
* Bazı gençler maruz kaldıkları bu süreci bastırmak için evden uzaklaşma, intihar etme girişmelerinde bulunabilir. Bazıları da bu durumu bastırmak için agresif tepkiler verebilir.
* Gencin benlik saygısı düştükçe ruhsal sağlığı negatif etkilenir. Mesela sinirlilik, iştahsızlık, uykusuzluk gibi belirtiler ortaya çıkabilir.
Öyleyse ne yapmalı?
Unutmayın, siz ana babaların ilgisi ne denli nitelikli ve yoğun olursa çocuğunuzun benlik saygısı o denli yüksek olur. Benlik saygısı yüksek bir çocuk ise toplum içindeki söz, tavır ve davranışlarına dikkat eder, kendini değerli hisseder ve bunlara bağlı olarak daha başarılı ve mutlu olur.
Bütün bu nedenlerden dolayı ilk sosyal çevre olan ailenin söz, tutum ve davranışlarına çok dikkat etmeleri gerekmektedir. Unutulmamalıdır ki, Allah’ın bir lütuf olarak bizlere emanet ettiği bir nesilden mesulüz. Ve bu neslin kendilerine ve topluma faydalı olabilmeleri için nitelikli, pozitif ve dolayısıyla sağlam benlik değeri olan bireyler olmaları gerekir. Bu sebeple ergenlikte benlik kavramının şekillendiği unutulmamalı, bu konuda hassas olunmalıdır.
Özetle muhatabımızın bizim çocuğumuz bile olsa bizim dışımızda olan, ayrıca bir onuru olan bir varlık. Ona saygı duymalı, tüm hakaret içeren sözleri ve kötü yaklaşımları hayatımızdan çıkarmalıyız. Ayrıca çocuğumuzun benlik saygısını güçlendirmek için başarı kaynaklarını tespit etmeli ve çocuğumuzun kendisini değerli hissetmesini sağlamalıyız.
Saygılarımla.
