Sofra Adabı

Dünya ve ahiret selameti Peygamber efendimizin yaşayışını örnek almakla mümkündür. Allahu Teala, efendimiz (sav)'in yaşantısını bizlere örnek kılmış; O'nun yaşantısı üzerinden bizlere usul erkân öğretmiştir.

Herşeyin bir edebi bir adabı olduğu gibi yeme içmenin de bir adabı vardır. Sofra adabı güzel dinimizin ehemmiyet verdiği konulardan biridir.

İslam'da sofra adabında en önemli husus yiyip içtiklerimizin helal olmasıdır. Hem helal yolla kazanılmış olması gerekir, hem de dinin yasakladığı ve necis saydığı yiyeceklerden olmaması önemlidir. Yani domuz eti, kesici dişleri olan vahşi hayvanların etleri, İslami usullere göre kesilmemiş her türlü et ve alkol gibi haram sayılan şeylerin sofralarımızda bulunmaması gerekir. Bakara süresi 168. ayet-i kerimede Rabbimiz:

"Ey insanlar! Yeryüzündeki helal ve temiz olan yiyeceklerden yiyin. Şeytanın adımlarına uymayın. Çünkü o sizin apaçık düşmanınızdır." buyurmuştur.

Efendimiz (sav) sofraya oturmadan önce ve yemekten sonra ellerini yıkamış ve "Yemeğin bereketi yemekten önce ve sonra elleri yıkamaktır." buyurmuştur.

Her işin başında olduğu gibi sofraya oturduğumuzda da besmele çekmek, Efendimiz (sav)'in emridir.

Hz. Ayşe (r.a.) Peygamberimizin şöyle buyurduğunu söyledi: "Biriniz yemek yerken besmele çeksin. Şayet yemeğe başlarken besmele çekmeyi unutursa, hatırladığı anda ‘baştan sona bismillah’ desin." buyurduğunu söylemiştir.

Sofraya oturtulduğunda ise efendimiz sağ eliyle yer, sol eliyle yiyenleri de ikaz ederdi. Ortaya konulmuş yemeğin, kendi önüne gelen kısmından yerdi. Yemek yerken sağa, sola dayanmaz, yaslanarak yenilmemesini tavsiye ederdi.

Ömer İbni Ebû Seleme(r.a) şöyle buyurmuştur:

"Ben Resulullah’ın himâyesinde yetişen bir çocuktum. Yemek yerken, elim yemek tabağının her yanına giderdi. Bunun üzerine Resûlullah, bana: 'Oğlum, besmele çek! Sağ elinle ye! Hep önünden ye!' buyurdu."

Yemekte israf etmemek, düşen lokmayı temizleyip hemen yemek, tabağı iyice bitirip artık yemek koymamak ve aile fertleriyle birlikte yemek de efendimizin sünnetlerindendir. Bu hususta efendimiz:

"Sizin birinizin lokması düşerse, üzerine yapışanları temizleyip yesin. Lokmasını şeytana bırakmasın." buyurmuştur.

Yemek bitince Allah`ın verdiği bunca nimetle karşı bir şükür ifadesi olarak "Elhamdülillah" demek de sünnettir. Bu hususta peygamber efendimiz: "Allah Teâlâ, yemek yedikten veya bir şey içtikten sonra kendisine hamdeden kuldan hoşnut olur." buyurmuştur.