Evet, Çünkü…
Seçime son üç gün kaldı. Kaçımız farkındayız bilmiyorum fakat tarihe tanıklık etmenin heyecanı içerisindeyim..
Referanduma start verildiği günden beri başta siyasiler ve gazeteciler olmak üzere yoğun bir döneme girdik.. Birçok siyasi ile bir araya geldik kamu adına sorular sorduk cevaplar aldık.. Ülkemiz için doğru gördüğümüzü aktarmaya çalıştık.. Gözlemlediğim kadarı ile halkın, özellikle muhalif kesimin üzerinde en çok durduğu konulara cevap vermeye çalışacağım..
Cumhurbaşkanlığı yetkileri ne kadar genişledi? Tek adamlık mı geliyor?
‘Tek adamlık’ cümlesi aylardır gündemimizde. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde dört tane anayasa değişikliği yaşadık. Savaş zamanı çıkarılan 21 anayasası, Cumhuriyet kurulduğunda 24 anayasası, askeri vesayetler sonrası yapılmış 61 ve 82 anayasası. Cumhurbaşkanı’nın yetkilerini genişleten anayasalar bunlar. Zaten genişletilmiş olan bu yetkiler daha fazla genişletilmek bir yana sorgulama getiriliyor. Mevcut anayasa da bu geniş yetkilere sahip Cumhurbaşkanı’na vatan hainliği dışında yargılama yapılamıyor. Yeni sistem ise Cumhurbaşkanı’na yaptıkları sonucu soruşturma açıp yüce divana gönderebileceksin diyor. Cumhurbaşkanının yetkileri genişletilmiyor, yetkileri sorumlu hale getiriliyor. Tabiri caizse Cumhurbaşkanlığı artık ateşten gömlek. Farklılıklara gelecek olursak; mevcut sistemde Cumhurbaşkanı sıkıyönetim ilan edebiliyor. Fakat yeni sistemde sıkıyönetim kalktığı için bu yetkisi de kalmıyor. OHAL isteme hakkı var fakat meclis aynı gün onaylamadığı takdirde yürürlüğe giremez. Eğer bu yetkiler tek adamlık oluyorsa, o zaman 94 yıldır tek adamlıkla yönetiliyormuşuz..
Cumhurbaşkanı istediği gibi kanun çıkarabilecek mi?
Cumhurbaşkanının kanun yapma yetkisi yok. Bu yetki millet iradesinde yani mecliste. Kararname çıkarma yetkisi ise hem mevcut sistemde hem yeni sistemde var. Üstelik yeni sistemde Cumhurbaşkanının çıkardığı kararnameyi meclis onaylamadığı takdirde hükümsüz oluyor. Yine, Cumhurbaşkanı yürürlükte olan kararnamelere aykırı bir kararname çıkarırsa tamamen hükümsüz oluyor. Yine Cumhurbaşkanı siyasi hak ve hürriyetler, temel hak ve hürriyetler noktasında kararname çıkartamaz. Çıkarsa bile hükümsüzdür çünkü böyle bir yetkisi yoktur. Cumhurbaşkanının tek bir kanun yetkisi var o da bütçe kanunudur. Ancak Cumhurbaşkanı yaptığı bütçeyi de meclise onaylatmadan yürürlüğe koyamaz. Yine yetki ve güç meclisin elindedir. Yani verdiğimiz her yetkinin hesabını meclis aracılığı ile sorabiliyoruz.
Yeni sistem ile yargı zedelenecek mi?
Cumhurbaşkanlığı sisteminde yürütme ve yasama tamamen birbirinden ayrılacak. Başbakan ve Bakanlar Kurulu yasamanın içinden çıkıyordu. Yüzde 50 artı 1 ile seçilen Cumhurbaşkanı bakanlar kurulunu oluşturacak. Yani Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılırken yürütmeyi oluşturmuş oluyoruz. Buna bağlı meclis de kendi görevi olan yasamayı yani kanunları yapıyor olacak. Yargı artık dernekler, cemaatler, barolar her türlü vesayetten kurtuluyor. Mevcut sistemde HSYK meclise üç isim gönderiyor, o kuruldan gelen 3 isim içerisinden vekiller bir tanesini seçiyor. Şartları tutturmuş bütün adayları görme şansları olmuyor. Birbirlerini seçtikleri bu sistem ile en tepelere kendi adamlarını getirerek paralel yapılar oluşmasına zemin hazırlanıyor. Ayrıca o üç ismin kurula gelebilme aşamasında kendi içlerinde ciddi pazarlıklar, entrikalar ve hesaplar yürütülüyor. Böyle dolaylı demokrasi olmaz, böyle dolaylı dolaylı bir yargı bağımsızlığı temin edilemez. Şimdi ki sistemde halkın iradesi olan meclis ‘siz bir kurulsunuz meclisin iradesinin üzerinde bir irade yoktur.’ diyebilecek.
18 yaşında vekil olanlar askerlikten muaf mı, vekillikten emekli mi olacaklar?
Bir milletvekilinin emekli olabilmesi için çalışma süresini ve yaşını doldurmak zorunda. Diyelim ki 18 yaşında vekil oldu. 65 yaşına geldiğinde milletvekili olarak emekli olmak istiyorsa o yaşa kadar geçen sürede yüksek milletvekili primlerini kendisi yatırmak zorunda. Bunu kesinlikle devlet yatırmıyor. Anayasa reform paketinde askerlikle ilişiği olmayacak şeklindedir. Üniversiteyi kazanan gençlerin askerliğini tecil ettirdiği gibi milletvekili seçilen gençte tecil ettirebilecek milletvekilliği bittikten sonra askerliğini yapacak. Bunun dışında yazılanlar tamamen asılsız.
Yeni sistem eyalet sistemini mi getirecek?
Hayır cephesinin en çok ortaya attığı, kibar bir deyimle iddialardan birisi. Bunu neye dayanarak çıkardılar hala anlayabilmiş değilim. Devletimiz Üniter sistemdir ve anayasanın ilk dört maddesi ile korunmuştur. Öte yandan böyle bir şeyin önü açılsaydı, sürekli özerklik ve eyalet sistemi söylemlerini sürdüren HDP ilk evet diyecek olanlar olurdu. Bu sistem Cumhurbaşkanının dediği gibi Türk usulüdür. TEK VATAN, TEK BAYRAK, TEK DEVLET, TEK MİLLET.
BÜŞRA AKSAKBAĞI
