Çocuklarda Ekran Bağımlılığı
Toplumun en değerli ve en kırılgan parçası olan çocuklar, hem değerli evebeynler hem kendisi hem de gelecek neslin teminatıdır.
Günümüzde evebeynlerin en çok zorlandığı konuların başında sağlıklı ekran kullanımı ve süresi gelmektedir. Aileler bu konuda çocuklarına karşı sınır koymada zorlanarak çocuğun aşırı isteğine boyun eğmektedir. Teknoloji hayatımıza girdiğinden beri bir çok değişiklikler yaşanmıştır. Olumlu bir çok özelliği olsa da olumsuz duruma dönüşebilmesi de oldukça kolaydır. İşimiz kolaylaştıran, zaman kazandıran bir çok özelliği olsa da bilgi çöplüğü ve zamanı sağlıksız kullanmamıza da neden olabilmektedir.
Bağımlılık temel anlamda bireyin davranışa, duruma, hatta kişiye karşı kendisini kontrol edemeyerek sürekli bir şekilde ihtiyaç duyması ve bu ihtiyaç giderilmediği takdirde de yaşantısını idame ettirmede zorluk çekme ve huzursuz hissetme halidir. Ekrana bağımlılığı da telefon, tablet, bilgisayar, televizyon gibi dijital ürülerin normalin dışında, aşırı fazla ve kullanmada kontrolü kaybederek oluşan bir türdür. Çocuklar mekanizmaya aldığı tüm içerikleri kullanarak hayatta kalarak kendisini geliştirirler. İlk doğduğu andan itibaren hatta anne karnında gelişirken çok fazla uyarıcıyla haşır neşir olmaktadır. Gelen uyarıcılar, çevresi, ailesi, okulu, arkadaşları, yaşadığı çevre gelişimi için en önemli faktördür. Bir şeylerin anlamını, içeriğini düzeyine göre oluşturur ve kendisine ekler. İlerleyen yaşların en önemli taşları çocukluk döneminde atılmaktadır. Ekran bağımlılıkları çocukluk dönemdeki gelişimine köstek olarak ilerleyen yıllar için de zorluklar oluşturmaktadır.
Ekran bağımlılığı oluşan çocuklarda fiziksel ve psikolojik bir takım sonuçları olmaktadır. Görme ve göz ile ilgili problemler, uykuya dalmada ve uyku kalitesinde problemler, yüksek obezite riski, etkilenen omurga-sırt sağlığı nedeniyle duruş, oturma problemleri gibi problemler yaşamaktadır. Etkileşimi giderek vakit geçirdiği ekran olan çocuklar, gerçek dünyadan ve sosyal ilişkilerinde geri çekilme yaşayarak izole olurlar. Ekranın arkasına saklanarak sosyal gelişimi konusunda geri kalabilmektedirler. Dikkatini oluşturma, belirli alanlarda tutma konularında sorun yaşadıkların dolayı akademik performanslarında da potansiyellerinin arkasında kalabilirler. Mekanizmaya gelen uyarıcılar yani orayı dürten etkenler belli başlı alanlarla sabit kalmaktadır. Duygularını ifade etmede zorluk çekerek asabi bir hal de sıklıkla yaşanmaktadır. Gerçek dünyadan yavaş yavaş arasına mesafe giren çocuklar, sosyal etkileşim, kendini ifade etmede güçlük, çevresinde gelişen durumları gerçekçi algılayamama, uygun olmayan teknolojik içeriklerle beraber kaygı, çökkünlük gibi bir çok ruhsal faktör oluşma potansiyeli yükselmekte ve hatta bazen oluşabilmektedir.
Çocuklar ekran bağımlılığı yaşan ailelere bir takım öneriler verilmek gerekirse şunlardan bahsedebiliriz. İlk olarak iyi bir rol-model olarak örnek olunmalıdır. Bir şeyleri söylemekten ziyade çocuklara örnek olarak sağlıklı davranışları görerek, izleyerek, anlayarak kendilerinin keşfetmesi için alan açılmalıdır. Sadece ekran bağımlılığı sorunları yaşayan ailelerde değil, çocukların gelişimi için ana unsurlardan biri olan güzel zaman geçirme de oldukça mühimdir. Çocuğunuzla birlikte çocukların ilgisini çekebilecek etkinliklere, aktivitelere katılarak hem kendinizi hem de çocukların amiyane tabirle deşarj olabilirsiniz. Gelişimin kritik dönemleri haricinde elbette teknolojiyle temas edeceklerdir. Kullanmış olduğu sürede güvenli ve sağlıklı şekilde kullanmasına dikkat edilmelidir. Süreyi sınırlamak sizin tek başınıza her zaman yapıp başarılı olabileceğiniz bir konu değildir. Önemli olan en etken çocuğu ekrana sevk eden faktörlerdir. Bu faktörleri irdelemeden süre ile uğraşmak her zaman çok olumlu sonuçlanmayabilir. Kuralları ve etkinlikleri beraber belirleyin ve iletişim kurmaktan, vakit geçirmeyi ihmal etmeyin. Ekran bağımlılığı konusunda süreçte, süreci yönetmede zorluk çektiğinizde konunun uzmanlarına danışmaktan çekinmeyin. Sevgiler ve saygılar…
