Geçmiş Zaman Altınekin-1

Geçtiğimiz günlerde Mevlana Kültür Merkezi’nde bulunan Mevlana İhtisas Kütüphanesi’nde eski ipek yolu dergilerini karıştırırken derginin birinde Zıvarık’la ilgili yani şimdi ki ismiyle Altınekin’le ilgili önemli ölçüde içeriğe sahip bir tetkike (araştırma) rastladım.

Araştırmayı yapan kişi 1940’lı yıllarda Altınekin’de 8 yıl öğretmenlik yapmış bir eğitimci. Namık Ayas’ın araştırmasından faydalanarak rastladığım ilginç bilgileri sizlerle paylaşmak istedim.

Zıvarık bundan 75 yıl önce 120 haneli bir yermiş. Hepsi de toplu değil 90 hanesi Zıvarık’ta, 15’i Körkuyu’da, 15’i de Yeniyayla’daymış. Yazın göçülen iki yaylası daha var, bunlar: Keşlik ve Gilet.

O zaman nüfus: 1205.

Köy halkının tamamı Türk’müş sadece halkın % 10’unu 30 sene önce Kırım’dan göçenler oluşturuyormuş. O zaman Tatar ailesi takribi 120 kişi.

1920 yılında nahiye haline getirilmiş tabi o dönemde 1942’ye, yani 22 yıldan beri Cihanbeyli’ye bağlı bir yer. Gibi genel bilgiler dışında çok ilginç bilgilerde var tabi.

Örneğin, Zıvarık’ta içki ancak eskiden alışılmışlar tarafından kullanılıyormuş. Kumarın ise ancak adı duyulmuş.

“Sekiz sene burada bulunduğum halde kumar oynayan ve sarhoş olan birine rastlamadım” diye yazmış Namık hoca. Bu bana çok ilginç geldi günümüzde gençlerin sıkıntılarına bakıyoruz, birçoğunun temelinde alkol bulunmakta ya da o dönemde esamisi bile okunmayan madde kullanımı.

Bana göre bu olayın sosyolojik yorumu o dönemde popüler kültürden ziyade, geleneksek kültürün nesilden nesile aktarımı olduğu için nesillerde hızlı bir bozulma meydana gelmemiş hatta hiç bozulma yokmuş da diyebiliriz. Ama günümüzde popüler kültürün internet, TV, sosyal medya gibi birçok araçla önce kahvelere ya da toplu alanlara, sonra evimize, sonra cebimize kadar girmesiyle gençlerde bozulma oldukça hızlanmıştır.

Bir diğer ilginç durum yine köyün sosyolojik durumuyla ilgili; Köyde ortalama yılda 25 doğum 10 ölüm 4 evlenme olmaktadır. Uzun yıllardan beri boşanma olmamıştır. Zıvarık’ta o dönemde halk çok geçimliymiş bir tane bile kavga olmazmış adam öldüren hiç kimse olmamış. Sadece 8 yıl kaldığı dönemde birkaç hırsızlık vakası dışında önemli hiçbir vaka ile karşılaşmamış köy.

Hani birde sürekli muhabbeti geçen mezarlığın yanında bir mescit ya da kiminin medrese dediği yer var ya; onunla ilgili de bilgiler var. Hocanın dediğine göre orası 1928’de yani hemen hemen 90 yıl önce okula çevrilmiş tabi mescit özelliği de kısmen devam etmiş.

Hoca okulun yanma tarihini vermese de yazdıklarına göre 1950’li yıllara tekabül ediyor

Haftaya Zıvarık ile ilgili kooperatif kurma girişimi, Türkçe seferberliği, köyün ekonomik geçim kaynakları ve hükümetle ilişki kurma biçimi gibi birçok ilginç bilgiyle devam edeceğim.