Küresel piyasalar şahinleşen merkez bankalarıyla negatif seyretti

İSTANBUL (AA) - MURAT ASLAN - Küresel pay piyasaları, dünya genelinde merkez bankalarının şahinleşen tutumunun öne çıktığı haftada satış ağırlıklı bir seyir izlerken, gelecek hafta yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınında Omicron varyantına ilişkin haber akışı gündemin odağına yerleşti.

Küresel bazda enflasyon baskısının para politikaları üzerindeki etkinliği artmaya devam ederken, bu hafta ABD ve İngiltere merkez bankaları başta olmak birçok merkez bankasının şahinleşmesi sonrası küresel pay piyasalarında satış baskısı hakim oldu.

Hafta içinde, ABD Merkez Bankası (Fed) 2021'in son toplantısında faizleri değiştirmeyerek yüzde 0-0,25 düzeyinde bırakırken, varlık alımlarının azaltım hızını aylık 15 milyar dolardan 30 milyar dolara çıkardı.

Karar metninde, Fed Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) varlık alımlarının hızındaki benzer indirimlerin her ay uygulanmasının uygun olacağı, ancak ekonomik görünümdeki değişikliklerin gerektirmesi halinde alımların hızını ayarlamaya hazır oldukları vurgulandı. Öte yandan metinden enflasyona ilişkin "geçici" değerlendirmesinin çıkarılması dikkati çekti.

Bankanın ekonomiye ilişkin yayımladığı projeksiyonlarda ise gelecek yıl için 3 faiz artırımına işaret edilirken, enflasyon beklentileri yukarı yönlü revize edildi.

Karar sonrası açıklamalarda bulunan Fed Başkanı Jerome Powell, ekonomik gelişmeler ve görünümün, varlık alımlarının daha hızlı azaltılmasını gerektirdiğini belirterek, "Yükselen enflasyon baskıları ve hızla güçlenen iş gücü piyasası nedeniyle ekonominin artık artan miktarda politika desteğine ihtiyacı yok." dedi. Omicron varyantının ekonomi için risk oluşturduğunu belirten Powell, maksimum istihdam yönünde hızla ilerlediklerini, ancak bir müddet daha iş gücüne katılımın güçlü olmayabileceğini söyledi.

Analistler, Fed'in karar metni ile Powell'ın açıklamalarının "güçlü ve net" mesajlar verdiğini belirterek, yapılan yönlendirmelerin her ne kadar "şahin" tonda devam etse de 2022'de para politikalarının seyrine ilişkin belirsizlikleri azalttığını, bu durumun pay piyasalarını desteklediğini söyledi.

İngiltere Merkez Bankası (BoE) Ağustos 2018'den bu yana ilk kez faiz artırımına giderken, Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve Japonya Merkez Bankası (BoJ) politika faizini sabit bıraktı.

Bu hafta para politikası kararlarını açıklayan birçok gelişmekte olan ülke merkez bankası politika faizlerinde artışa giderken, büyük çoğunluğunda şahinleşme eğiliminin devam edeceğine yönelik yönlendirmeler dikkati çekti.

Söz konusu gelişmelerle ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 8 baz puan düşüşle yüzde 1,40'a inerken, altının ons fiyatı şahinleşen merkez bankalarına karşın artan enflasyon baskısıyla yükselerek haftayı yüzde 0,85 artışla 1.798 dolardan tamamladı.

Brent petrolün varil fiyatı ise Omicron varyantının yayılmaya devam etmesi sonrası artan endişelerle bu hafta yüzde 3,1 azalışla 72,9 dolara geriledi.

- ABD'de artan enflasyon Fed'i şahinleştirdi

ABD'de New York borsası bu hafta şahinleşen Fed'le birlikte satış ağırlıklı bir seyir izlerken, gelecek hafta gözler Omicron varyantındaki gelişmelere ve yoğun veri gündemine çevrildi.

ABD'de artan enflasyon baskıları sonrası hafta içinde Fed varlık alımlarının azaltım hızını 30 milyar dolara çıkarırken, 2022'de 3 faiz artışının beklendiği projeksiyonlar risk iştahının azalmasında etkili oldu.

Omicron varyantındaki gelişmeler piyasalarda başlıca risk unsurlarından olmaya devam ederken, bu hafta Noel tatili sebebiyle artması beklenen seyahatlerin salgının yayılmasını hızlandırabileceğinden endişe ediliyor.

Hafta içinde ABD Başkanı Joe Biden federal hükümetin borç limitini 2,5 trilyon dolar artırmaya yönelik yasayı onayladı.

Makroekonomi veri tarafında ise ABD'de imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) aralıkta aylık bazda 0,5 puan azalarak 57,8 ile 12 ayın en düşük seviyesine gerilerken, hizmet sektörü PMI aynı dönemde 0,5 puan azalışla 57,5'e inerek 3 ayın en düşük seviyesini gördü.

Ülkede sanayi üretimi aylık yüzde 0,5 artarken, kapasite kullanımı yüzde 76,8'e çıktı.

Söz konusu gelişmelerle S&P 500 endeksi haftalık bazda yüzde 1,94, Nasdaq endeksi yüzde 2,95 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,68 değer kaybetti.

20 Aralık ile başlayan haftanın veri takviminde, pazartesi öncü göstergeler endeksi, salı cari denge, çarşamba 3. çeyrek Gayrisafi Yurt içi Hasıla (GSYH), tüketici güven endeksi ve 2. el konut satışları ve perşembe kişisel gelirler, kişisel harcamalar, dayanıklı mal siparişleri, Michigan tüketici güven endeksi ile yeni konut satışları takip edilecek. ABD'de borsalar cuma günü Noel tatili nedeniyle kapalı olacak.

- Avrupa'da BoE'den sürpriz faiz artırımı

Avrupa'da ECB ve BoE'nin bu hafta açıkladıkları para politikası kararları piyasaların odağında yer alırken, BoE politika faizini 15 baz puan artırarak sürpriz şekilde yüzde 0,25'e çıkardı.

BoE'nin karar metninde, İngiltere'de eylül ayında yüzde 3,1 seviyesinde olan enflasyonun, kasımda yüzde 5,1 ile son 10 yılın en yüksek seviyesine ulaştığına işaret edilerek, "Enflasyonun kış aylarında yüzde 5’in üzerinde seyretmeye devam etmesi ve Nisan 2022'de yaklaşık yüzde 6 ile zirve yapması bekleniyor. Çekirdek enflasyonda düşüşün ancak gelecek yılın ikinci yarısından itibaren başlaması öngörülüyor." ifadelerine yer verildi.

ECB ise faiz oranlarında değişikliğe gitmezken, Pandemi Acil Varlık Alım Programı'nın (PEPP) Mart 2022'de sona ereceğini teyit etti. Fed ve BoE'nin şahin tutumunun aksine güvercin bir duruş sergileyen ECB'nin karar metninde, Kovid-19 salgınıyla ilgili olumsuz şoklara karşı gerekirse PEPP kapsamında net varlık alımlarına yeniden başlanacağı mesajı verilirken, enflasyonda yüzde 2 hedefine sadık kalındığı vurgulandı.

Öte yandan, Kovid-19 salgınında Omicron varyantı bölgede yayılmaya devam ederken, bölge genelinde hızla artan vaka sayıları ekonomik toparlanmaya karşı başlıca endişe kaynağı konumunda bulunuyor.

Avrupa'da açıklanan makro ekonomik verilere göre imalat sanayi PMI Almanya'da 57,9'a çıkarken, Avro Bölgesi'nde 58'e ve İngiltere'de 57,6'ya düştü.

Avro, dolar karşısında haftayı yüzde 0,7 düşüşle 1,1238'den tamamladı.

Almanya'da DAX endeksi haftalık yüzde 0,59, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,30, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,93 ve İtalya'da MIB 30 endeksi ise yüzde 0,4 düştü.

Gelecek hafta, salı Avro Bölgesi'nde tüketici güven endeksi ve çarşamba İngiltere'de 3. çeyrek GSYH verileri takip edilecek. Cuma günü Almanya ve İngiltere borsalarında tatil nedeniyle işlem gerçekleşmeyecek.

- Asya'da BoJ sürpriz yapmadı, Japonya pozitif ayrıştı

Asya'da BoJ, faizlerde ve para politikasında değişikliğe gitmezken, salgın döneminde devreye aldığı küçük ve orta ölçekli firmalara finansman desteği süresini 6 ay uzattı.

Banka, Kovid-19 etkilerine karşı küçük ve orta ölçekli firmalara finansman desteği sağladığı özel programının süresini 6 ay öteleyerek Eylül 2022'ye uzatırken, ağırlıklı olarak büyük ölçekli firmalar tarafından ihraç edilen şirket tahvilleri ve ticari menkul değerlere yönelik sağladığı fon programını planlandığı gibi Mart 2022'de tamamlama kararı aldı.

Japonya'da açıklanan makro ekonomik verilere göre imalat sanayi PMI aralıkta 54,2'ye gerilerken, ülkede dış ticaret dengesi 954,8 milyar yen ile beklentilerin oldukça üzerinde açık verdi.

Çin'de ise kasımda sanayi üretimi yıllık yüzde 3,8 artışla beklentileri aşarken, aynı dönemde Çin'de perakende satışlar ise yüzde 3,9 yükselişle piyasa tahminlerinin gerisine kaldı.

Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,38 ve Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,2 değer kazanırken, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,93 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 3,35 değer kaybetti.

18 Aralık ile başlayan haftanın veri takviminde, çarşamba BoJ'un toplantı tutanakları ve cuma Japonya'da Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verileri takip edilecek.

- TCMB 100 baz puan faiz indirimine gitti

Yurt içinde, Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, bu haftayla birlikte 10 hafta üst üste yükselerek haftalık kapanış rekorunu geliştirse de, haftanın son işlem gününde sert satıcılı seyir etkili oldu. Borsada işlemler, Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi'nin çalışmasıyla iki kez durduruldu.

Hafta içinde, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 100 baz puan indirerek yüzde 14'e çekti.

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi yükselişini onuncu haftaya taşıyarak haftalık bazda yüzde 2,41 artışla tüm zamanların en yüksek kapanış seviyesi olan 2.084,47 puana çıktı. Analistler, BIST 100 endeksinde cuma günkü sert satıcılı seyrin gelecek hafta da etkili olabileceğini vurgulayarak, teknik açıdan 2.000 ve 1.800 puanın destek konumunda olduğunu kaydetti.

Dolar/TL de 17,1456 ile tarihi zirvesini görmesinin ardından haftayı yüzde 18,36 yükselişle haftalık kapanış rekoru olan 16,4290'dan kapattı.

Gelecek hafta yurt içinde, salı tüketici güven endeksi ve perşembe TCMB'nin PPK tutanakları takip edilecek.