Habitat harikası göl, maden ocağı tehdidi altında

Dünya'da son kalan 40 turna ailesinden 3'üne ve nesli tükenmekte olduğu düşünülen küçük beyaz akbabalara ev sahipliği yapan Kaz gölü, yakın çevresinde kurulmak istenen Mangan ocağının tehdidi altında.

Sivas'ın Zara ilçesi sınırları içerisinde bulunan Kaz gölü sahip olduğu canlı popülasyonu, barındırdığı endemik bitki türleri ve ev sahipliği yaptığı nesli tükenmekte olan kuş türleri ile dikkat çekiyor. Geçtiğimiz yıllarda tarımda kullanılan bilinçsiz sulama ve yakılarak yok olma tehlikesi ile karşı karşıya getirilen göl, Zaralı iş adamlarının başlattığı mücadele ile kurtarılmıştı.

Göl, 2019 sonunda Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından "Mahalli Öneme Haiz Sulak Alan" ilan edildi. Geçtiğimiz yıllarda göle yakın bir bölgede maden çalışması yapılmak istendi. Zaralı iş adamları ve köy sakinlerinin başlattığı hukuk mücadelesi sonucunda maden ocağı Bölge İdare Mahkemesi kararı ile durduruldu. Ancak yakın bir tarihte farklı bir firma tarafından göle yakın bir noktada Mangan ocağı açılması için ruhsat aldı. Gölün çevresinde bulunan Kavasbaşı, Ütük ve Eymir köyü muhtarlıkları, ÇED gerekli değildir raporu ile faaliyete başlamak isteyen firmayı durdurmak için konuyu yargıya taşıdı. Bölge İdare Mahkemesinin görevlendiği bilirkişi heyeti geçtiğimiz gün göl ve çevresinde keşif yaptı.

Zaralı iş adamları göle sahip çıktı

Süreçle ilgili değerlendirmede bulunan Zara Sanayici ve İş Adamları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Şahin, doğdukları topraklarla ilgili sorumlulukları bulunduğunu hatırlatarak, "Sivas'ın Zara ilçesinde bulunan Kaz gölünde ekolojik bir denge var. Anadolu turnaları başta olmak üzere yüzlerce farklı canlının yaşadığı doğayı tahrip edilmemesi yönünde duyarlılık geliştirmek istiyoruz. Çevresindeki maden faaliyetleri olmaması, bu tip faaliyetlerin ekolojik dengenin bozulmayacağı yerlerde oluşması yönünde farkındalık oluşturmak istiyoruz. Zaralı olduğumuz için, Eymir köyünde doğmam ve atalarımızın gölün çevresinde atalarımızın geçmişi olması ve doğa dostu olmamdan dolayı bu konuda sorumluluk hissettik" dedi.

Mahalli öneme haiz sulak alan ilan edildi

Zara Sanayici ve İş Adamları Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Musa Kürkçü açıklamasında Kaz gölünün çabaları ile Mahalli Öneme Haiz Sulak alan ilan edilerek koruma altına alındığını belirterek, "Kaz gölü büyük bir kısmı sazlıklardan oluşan küçük bir göl olmasına rağmen büyük bir habitat ve canlı yaşam alanı. Çocukluğumuz burada geçtiği için adeta göl ruhumuza işledi. Müthiş zengin bir habitat. Çeşitli nedenlerle tahrip edildi, içerisinden yol geçirildi ama orada yaşam ölmedi. Gölün bir kez daha suyu boşaltılmak istendi, gölde yangın çıktı. Gölün korunması gerektiğine inandık. Çevremizde ulaşabileceğimiz tüm tanıdıklarımıza ulaştık. Politikacılarla, bürokratlarla, doğa severlerle buranın korunmasına yönelik çok ciddi bir çalışma yürütüldü. Mahalli önemi haiz sulak alan ilan edildi." dedi.

Nesli tükenmekte olan türleri barındırıyor

Kürkçü, Kaz gölünün Dünya'da nesli tükenmekte olan kuş türlerine ve endemik bitkilere ev sahipliği yaptığını belirtip, "Dünya'da neslinin son temsilcileri olan kuş türlerinin yaşadığı tespit edildi. Dünya'da 40 çift kaldığı düşünülen Anadolu Dağ Turnaları var. Bunlar Dünya'da sadece 4 ülkede kuluçkaya yatıyor. İran, Ermenistan, Gürcistan ve Türkiye. 40 çiftten 3 çifti bu gölde konaklıyor. Bunlar bizim bölgemiz için, Sivas için, Zara için, geleceğimiz için büyük bir şans ve cazibedir. Aynı zamanda kaz gölünde küçük akbabalar var. Beyaz küçük akbabaların neslinin tükenmekte olduğu düşünülüyor. Ebabil kuşları yaşıyor. Göl ve çevresinde yetişen her yüz bitkiden 17'sinin endemik olduğunu öğrendik. "dedi.

Mangan ocağı açılmak isteniyor

Kürkçü, maden ocağıyla ilgili hukuk sürecinin devam ettiğini, mahkemenin vicdani ve adil bir karar vereceğine inançlarının tam olduğunu ifade ederek şunları söyledi. "Maden ruhsatı almış yeri bir firmanın göle kuş uçumu 200-250 metre mesafede Mangan ocağı açmak için müracaatı oldu. Kavasbaşı, Ütük ve Eymir muhtarlıkları tarafından iptal davası açıldı. Geçtiğimiz gün keşif yapıldı. Keşif sırasında tesadüfen turnalar, bilirkişi heyetinin aracının önünden sanki "biz buradayız, bize dokunmayın, yanlış bir şey yapmayın" der gibi geçtiler. Herkes çok etkilendi. İnşallah temenni ederiz ki gölün geleceğine olumsuz yönde etki edecek bir karar çıkmaz. Biz mahkemenin de bilirkişilerinde vicdanları ile adaletli bir karar vereceklerine inanıyoruz."

Biyoloji parkı gibi

Kaz gölünde her yıl 135 farklı kuş türü kuluçkaya yatıyor. Göl çevresinde bulunun 100'e yakın bitki türünden 17'si endemik olarak kabul ediliyor. Göl ayrıca nesli tükenmekte olan Anadolu Dağ Turnası, küçük beyaz akbaba, ebabil ve suna gibi kuşlara da ev sahipliği yapıyor. Gölde yaşam süren sülüklerde birçok hastalığın tedavisinde kullanılıyor.