19 yıllık acı Zümrüt Faciası eski binaları hatırlattı... Yeniler sağlam, eskiler riskli

19 yıl önce bugün çöken ve 92 kişinin ölümüne neden olan Zümrüt Apartmanı faciası Konya’daki binaların dayanıklılık durumunu akıllara getirdi. TÜİK’e göre Konya’daki binaların yüzde 48’i 2001 öncesinde inşa edilmiş durumda. Bina güvenliği konusunda uyarılarda bulunan Şaban Topal, “Konya’da son dönemde yapılan binalar güvenli. Ancak eski binaların kesinlikle yenilenmesi veya kontrolden geçmesi gerekiyor” dedi.

Selçuklu’daki Zümrüt Apartmanı'nın çökmesi sonucu 92 kişinin öldüğü, 30 kişinin yaralandığı facianın üzerinden 19 yıl geçti. Selçuklu ilçesi Kerkük Caddesi'nde bulunan Zümrüt Apartmanı, yapım hatası nedeniyle 2 Şubat 2004'te, Kurban Bayramı akşamı büyük bir gürültüyle çöktü. Bayram sevincini yarıda bırakan olayda, itfaiye ve arama-kurtarma ekipleri ile vatandaşlar, günlerce süren çalışmalarla enkaz altındakileri çıkarmaya çalıştı. Konya’daki binaların yaş araştırmasının raporu TÜİK tarafından yayınlandı. Buna göre Konya’daki 664 bin 773 binanın yüzde 17’si 1980 yılından önce yapılırken, yüzde 30’u 1981 ve 2000 yılları arasında inşa edildi. Konya’daki binaların yüzde 52’si 2001 yılı ve sonraki yıllarda inşa edildiği ortaya çıktı.Konya’daki yeni binaların depreme ve olası durumlara karşı dayanıklı yapıldığını söyleyen Şaban Topal İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Şaban Topal, “Konya’da son dönemlerde yapılan binalar sağlam ve deprem yönetmeliğine uygun olarak yapılıyor. Eski binalar rüzgar yönetmeliğine göre yapılıyordu. Bunun için 25 yıl önceki binalarla şimdiki binalar aynı değil. İnşaatları gezdiğimde demirden dolayı alta beton dahi girmediğini gördüm. Bu yönüyle binalara güvenebiliriz. Hem demir hem de beton kalitesi olarak eski binalara göre çok kaliteli oluyor. Tabi Zümrüt Apartmanı yapıldığı dönemde beton elle dökülüyordu. Şu anda teknoloji, inşaat sektöründe tüm detaylarıyla kullanılıyor. Konya’da en fazla 17 katlı binalar bulunuyor ve bu binalarda betonlar mikserlerle dökülüyor. Bu bakımdan Konya’daki binalar güvenilir oturulabilir durumda. Tabi buna yüksek dereceli depremleri dahil etmiyoruz. Büyük bir depremde kimsenin yapacağı bir durum yok. Normal ve küçük sarsıntılarda çökme gibi durum meydana gelmez” dedi.

“YAPI DENETİM FİRMALARI YETERSİZ KALIYOR”

Yapı denetim firmalarıyla ilgili değerlendirmede buluna Başkan Topal, “Konya’daki yapı denetim firmaları bu konuda biraz yetersiz kalıyor. Bir iki elemanla birden fazla inşaatı denetlemeye kalkıyorlar. Şu anda sadece rant kapısı oldu. Konya’da 82 adet yapı denetim firması bulunuyor ve sayıları da müteahhitten fazla. Fazla iş alabilen firmalar da var ve işlerini yetiştiremiyorlar. Bu konuda düzenleme gerekli aynı zamanda eleman sayılarını artırmaları lazım” diye konuştu.

“KONYA’DA BİRÇOK BİNANIN YENİLENMESİ GEREKİYOR”

Konya’daki binaların yaşları konusunda da bilgi veren Başkan Topal, “Normalde binaların yaşı 25 yıl olması gerekiyor. Türkiye’de yapılan binalar ortalama 50 yaşında. Bunda maddi imkanlar devreye giriyor. Yapım ve maliyetler de çok arttığı için insanlar eski evlerini boşaltıp yeni bina alamıyorlar. Eski binalarda oturan insanlar temkinli olması lazım ve durumları iyi olanlar binalarını yeniletmeli. Eski binalar yeni binalara göre çok zayıf olduğunu görüyoruz. Ayrıca Konya’daki belediyeler kentsel dönüşüm projelerini sürdürüyor. Eski evler yıkılıyor ve bunun daha hızlı ve kapsamının genişletilmesi de gerekiyor. Aydınlıkevler ve Binkonutlar Mahallerinde birçok alanda kentsel dönüşüm gerekiyor” dedi.

KONYA’DAKİ BİNALARDA ACI GERÇEK ORTAYA ÇIKTI

Konya’daki tüm konut binalarının yaş yılı ortaya çıkarıldı. Buna göre 664 bin 773 binanın yüzde 17’si 1980 yılından önce yapılırken, yüzde 30’u 1981 ve 2000 yılları arasında inşa edildi. Konya’daki binaların yüzde 52’si 2001 yılı ve sonraki yıllarda inşa edildiği ortaya çıktı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ülkemizde nüfus ve konut sayımı kapsamında bina ve konut nitelikleri araştırması gerçekleştirildi. Türkiye genelinde hanehalklarının yüzde 47,4'ünün 2001 yılı ve sonrasında inşa edilen binalarda ikamet ettiği görüldü. Konya’daki binaların yüzde 52.2’si 2001 yılı ve sonraki yıllarda inşa edildiği ortaya çıktı

YARIYA YAKINI 20 YAŞ ÜSTÜ

Konya’da toplamda 664 bin 773 konut binası bulunuyor. Bu binalardan 115 bin 50 adeti 1980 öncesi inşaa edildi. 1980 öncesi yapılan binaların oranı ise yüzde 17,3 olarak hesaplandı. 1981-2000 yılları arasında yapılan bina sayısı ise 202 bin 520 oldu. Konya’daki bu yıllar arasında yapılan binaların sayısal oranı ise yüzde 30,5 olarak hesaplandı. 2001 sonrası yapılan konut binası sayısı ise 347 bin 203 olurken oranı ise yüzde 52,2 olarak hesaplandı.

KONYA’NIN, TÜRKİYE ORTALAMASI

TÜİK verilerine göre Türkiye’deki tüm binaların yüzde 47,4’ü 2001 sonrası inşa edildi. Konya bu sıralamada yüzde 52,2 ile Türkiye ortalamasının üzerinde yer aldı. Konya, Türkiye sıralamasında 26’ıncı oldu. Türkiye’de 1981-2000 yılları arasında inşa edilen bina oranı 30,9 oldu. Konya’da ise yüzde 30,5 oranla bu alanda da Türkiye ortalamasının üzerinde oldu. Konya, Türkiye sıralamasında 31’inci oldu. Türkiye’de 1980 öncesi yapılan konut bina oranı 12,6 oldu. Konya’da ise yüzde 17,3 ile Türkiye sıralamasında 27’inci olarak hesaplandı.

MUHAMMET KALEM VE YASEMİN YAPRAKÇI ZÜMRÜT'ÜN MUCİZELERİ OLDU

Zümrüt Apartmanında yaşanan faciada birçok kişi çocuğunu, eşini, anne ve babasını kaybederken, çökme anından 138 saat sonra kurtarılan Muhammet Kalem ile 157 saat sonra çıkarılan Yasemin Yaprakçı, "Zümrüt'ün mucizeleri" olarak hafızalara kazındı. Faciada hayatını kaybedenler anısına anıt veya yeşil alan yapılması önerilen binanın bulunduğu alana, 2015 yılında 10 katlı, içinde stüdyo dairelerin bulunduğu yeni bir bina yapıldı. Hisseleri bulunan mağdur ailelerden kimisi acı günleri tekrar hatırlamamak için dairesini kiraya verirken kimisi de sattı. Yeni hayatların kurulduğu dairelerden hiçbirinde o faciayı yaşayan aileler kalmıyor.

ADLİ SÜREÇ

Türkiye'yi yasa boğan faciada yaklaşık 9 gün süren enkaz kaldırma işlemlerinin ardından yasal süreç başlatılmış, başta müteahhit olmak üzere diğer sorumlular hakim karşısında hesap vermişti. Konya 3. Ağır Ceza Mahkemesinde 2007'de görülen davada, tutuksuz yargılanan sanıklar müteahhit Ali Vedat Kaya 5 yıl, taşeron İsmail Hakkı Canlıer 4 yıl, proje sorumlusu Halil İbrahim Elliiki 2 yıl, 3 belediye görevlisi ise 2'şer yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

•SERVET R. ÇOLAK / YENİ HABER GAZETESİ