Genellikle camilerde sıklıkla karşılaştığımız bir durum var. Cemaatle kılınan namazın en az bir rekatını kaçıranlar, imamla birlikte selam veriyorlar. Bu da namazlarını nakıs yapıyor. Yani eksik namaz kılmış kılınıyor. Mesela; Öğle namazının ilk rekatına yetişemediniz, kalan üç rekatını cemaatle kıldınız, akabinde imamla selam verdiniz. İşte bu namaz eksik oluyor.

Peki eksik kalan namazı nasıl tamamlamamız gerekiyor?

Cemaatle namaz kılanın kıldığı namaz, 3 şekildir;

Birincisi, imamla başlayıp, imamla beraber bitirenin namazıdır. Bu kişiye o kıldığı namaz açısından MÜDRİK denir. Müdrik namaz kılan kişi, namazını rekat bağlamında kamil bir şeklide tamamlamış olur.

İkincisi, namaza imamla başlayıp namazın bir kısmını kıldıktan sonra bir sebeple mesela abdesti bozulduğu kimsedir. Bu kişiye de o kıldığı namaz açısından LÂHİK denir. Bu kişi namazını tekrar iade etmesi gerekir.

Üçüncüsü, namazın en az bir rekâtına yetişemeyen kimsedir. Bu kimseye de o kıldığı namaz açısından MESBÛK adı verilir.
Mesbuk, yani cemaatle kılınan namazda en az bir rekatını kaçıran kişi, imam selam verdikten sonra kalkıp namazın eksik kısmını tamamlar.
İmam rukâdan kalkmadan, imama yetişemeyen o rekâtı kaçırmıştır. Ama yetişip bir kere "Subhane Rabbiyel Azim’’(Büyük olan Allah her türlü kusur ve eksiklikten uzaktır) diyen kişi Mesbuk olmaz, müdrik olur.

– İki rekâtlı bir namazın birinci rekâtını kaçıran şöyle yapar: İmamla tahiyyata oturur. Sadece tahiyyatı okur, bekler. İmam selam verince ayağa kalkar. Namazı kendi başına kılanın birinci rekâtı kıldığı gibi bir rekât namaz kılar. Tahiyyata oturur. Tek başına kıldığındaki gibi okur ve selam verir. Böylece namazın eksiği tamamlanmış olur.

– Üç rekâtlı bir namazın BİRİNCİ rekâtını kaçıran kimse, imam selam verince ayağa kalkar ve kendi başına kıldığı bir namazın ilk rekâtı gibi bir rekât kılar. Tahiyyata oturur. Normal okuyacağını okur ve selam verir.

-Üç rekâtlı namazdan iki rekât kaçırmış ise, imam selam verince kalkar. O da normal bir rekât kılar. O rekâttan sonra tahiyyata oturur. Kalkar bir rekât daha kılar. Oturup tahiyyatta okuyacaklarını okur ve selam verir.

-İmamın üçüncü rekâtın rukûundan kalkmadan ona yetişemeyen ise tahiyyata oturur. İmam selam verince o kalkar ve tek başına kıldığı gibi bir namaz kılar.

– Dört rekâtlı bir namazın birinci rekâtını kaçıran kişi imamla normal kalan üç rekâtı kılar. İmam selam verince ayağa kalkar ve tek başına kılıyor gibi bir rekât daha namaz kılar, tahiyyata oturup selam verir. İki rekât kaçıran ve üçüncü rekâtta imama uyan, imamla beraber üç ve dördüncü rekâtleri kılar. Sonra da kalkıp kendi başına kılıyormuş gibi birinci ve ikinci rekâtleri kılar. Oturup selam verir. Önce bir rekat kılar, tahiyyata oturur, sonra kalkar ve 2 rekat daha kılar. Dördüncü rekâtın rukûsuna yetişemeyen ise imamla kılabildiğini kılar o selam verdikten sonra da kalkıp dört rekât namaz kılıp oturur ve selam verir. Bu şekilde namazını tamamlayan hangi noktada imama katılırsa katılsın cemaati yakalamış ve sevabını almış olur.

***

Bazen rekat kaçıran kişiler arkada tek başına namaza durduğuna şahit oluyoruz. Bu durum yanlıştır. Kamet getirildikten sonra selam verilinceye kadar cemaat dışında namaz kılmak caiz değildir. Ayrıyeten ayrı bir cemaat oluşturmakta caiz değildir.

Medruk kişilerin yani rekat eksiği olan Müslümanların, nasıl namazlarını tamamlamaları  gerektiği, öğrenmeleri gereken bir vazifedir.