YÖK'ten denklik ve yatay geçiş işlemlerine düzenleme

Yükseköğretim Kurulu'nun (YÖK), yurt dışı yükseköğretim kurumları diploma denklikleri ile yatay geçiş işlemlerindeki suistimalleri engellemeye yönelik hazırlanan mevzuat değişikliği bugünkü Resmi Gazete'de yayımlandı.

YÖK'ten yapılan açıklamada, talebin yoğun olduğu meslek icrasına ilişkin özellikle belirli programlar için girdi esaslı nitelik ve kalite arayışı ile başarı sıralaması şartı getirildiği ve yapılan düzenlemenin tüm akademi camiası ve toplumun tüm kesimleri tarafından doğru bulunarak desteklendiği vurgulandı.

'Sosyal adalet ve fırsat eşitliği ilkesinin ihlalini engelleyici düzenlemeler yapılmıştır'

Açıklamada şunlar kaydedildi;

Bu yönetmelik değişiklikleri ile Yükseköğretim Kurulu’nun “tıp, hukuk, öğretmenlik” gibi başarı sıralaması şartı aradığımız programlara, yurt dışındaki üniversitelerin ilgili programlarına kaydolup bu programların gerektirdiği yetkinlikleri sağlamadan başarı sıralaması şartının dolanılmasını, yani sosyal adalet ve fırsat eşitliği ilkesinin ihlalini engelleyici düzenlemeler yapılmıştır.

Bilindiği üzere yükseköğretime yurt dışında kaydolup mezun olan öğrencilere “denklik”; mezun olmadan ülkemizdeki aynı programlara “geçiş” yapmak isteyenlere ise “yatay geçiş” mevzuatı çerçevesinde işlem yapılmaktadır.

Özellikle son günlerde ortaya çıkan suistimaller dikkate alınarak konuyla ilgili iki yönetmeliğimizde değişikliğe gidilmiştir.

Başarı sıralaması şartı aranan programlara yatay geçiş süreci ve şartları sosyal adalet ve fırsat eşitliği ilkeleri çerçevesinde yeniden düzenlendi. 

Buna göre, kayıtlı olduğu üniversitesi, Yükseköğretim Kurulunca esas alınan sıralama kuruluşlarının belirlediği dünya sıralamalarında ilk dört yüzlük dilim içerisinde yer alan bir üniversitede kayıtlı öğrenciler, ilgili yönetmeliğin dönem/sınıf, başarı şartlarını taşıması kaydıyla Türkiye'deki bir yükseköğretim kurumunun ilgili programına yatay geçiş yapabilecek.

Yatay geçiş şartları ve süreci

Kayıtlı olduğu üniversitesi, dünya sıralamalarında ilk dört yüzlük dilim dışında kalan öğrencilerin yatay geçiş şartları ve süreci yine sosyal adalet ve fırsat eşitliği ilkesi gereği ortaöğretimini tamamladıkları ülkeye göre değişecek.

Ortaöğretimini Türkiye’de tamamlayan öğrencilerin merkezi yerleştirme sınavına girmesi ve kayıt yılı itibarıyla başarı sıralaması şartı aranan programın ilgili puan türünde başarı sıralaması şartını sağlamış olması zorunlu tutuldu. Merkezi sınavdaki başarı sıralaması şartını sağlayan öğrenciler dönem veya sınıf sınırlamasına tabi olmaksızın yatay geçiş yapabilecek.

Ortaöğretiminin en az son iki yılını yurt dışında tamamlayan öğrenciler ise kayıt oldukları diploma programının, hazırlık sınıfı hariç en az dört yarıyılını başarıyla geçmiş olmaları kaydıyla Türkiye'deki bir yükseköğretim kurumunun ilgili programına yatay geçiş yapabilecek.

Böylelikle Türkiye'deki merkezi sınavlarda başarı sıralaması şartını sağlayamayan veya çok altında puan alan öğrencilerin yatay geçiş ile başarı sıralamasının dolanmasının engellenmesi hedeflendi.

Başarı sıralaması şartı aranan diploma programlarını yurt dışındaki üniversitelerin Türkçe programlarında tamamlayanların denklik alabilmeleri için başarı sıralaması şartını sağlamalarının gerektiğinin belirtildiği açıklamada ayrıca şunlar kaydedildi;

Ders/sınıf intibakı, yatay geçiş yaptığı ülkemizdeki üniversitesi tarafından yönetmeliğin kredi transferi ilkeleri çerçevesinde yapılacağından öğrencinin bulunduğu sınıfa göre daha alt sınıflardan eğitim öğretime başlatılabileceği hususu da göz ardı edilmemelidir.

Ortaöğretimini ülkemizde tamamlayan öğrencilerin, sosyal adalet ve fırsat eşitliği ilkesi gereği akranlarıyla aynı şartlara tabi tutulması esastır. Bu yüzden eğitim dili Türkçe olan ve başarı sıralaması şartı aranan bir programa ülkemizde yerleşemeyen öğrencinin aynı programı, başarı sıralaması şartını dolanarak, yurt dışındaki bir üniversitede tamamlayıp denklik alması ve aynı haklara sahip olması hakkaniyetli değildir.

Başarı sıralaması şartını karşılayan bir öğrenci, yurt dışındaki bir üniversitenin eğitim dili Türkçe olan programından mezun olmuşsa diplomasına, “Yurtdışı Yükseköğretim Diplomaları Tanıma ve Denklik Yönetmeliği”nin aradığı program yeterlilikleri çerçevesinde denklik işlemi yapılacaktır. Ancak bu kişilerin söz konusu programların meslek icrası mevzuatlarına ilişkin eksiklikleri tamamlamaları şarttır.
Örneğin yurt dışındaki bir üniversitenin hukuk fakültesinden mezun olmuş ve ülkemizde hukuk mesleklerinden birini (avukatlık, hâkimlik, savcılık, noterlik) icra edecek kişilerin, mezun olduğu üniversite ilk dört yüzde olsa bile program yeterlilikleri çerçevesinde Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenecek eksik hukuk derslerini bir hukuk fakültemizde tamamlayıp başarılı olmaları gerekir.