Uzun İhsan Efendi'nin 'Galiz Kahraman'ı

Zaman, sınır, mekan mefhumu olmadan yazdığı yarı-fantastik yarı-gerçekçi eserleri, kendine has dili ve oluşturduğu masalsı dünyasıyla Türk edebiyatında hatırı sayılır bir yere sahip olan İhsan Oktay Anar son kitabı 'Galiz Kahraman'ı okurlarının hayal dünyasında yeni yerler açmak üzere yayınladı. Bir önceki kitabı Yedinci Gün 7 yıl aradan sonra gelince bir sonraki kitabı için umudunu kesmiş okurlar için 2014 yılının edebiyat sürprizi oldu Galiz Kahraman.

Anar'ın kitaplarından vazgeçemeyen ama dilini de anlamakta güçlük çekenler için hemen belirtelim kitap, yazarın dili en anlaşılır romanı. Bundan kitapta geçen olayların günümüz Türkiye'sine yakın oluşunun da etkisi olsa gerek. Daha önceki kitaplarının Osmanlı'nın tarihi belli olmasa da eski dönemlerinde geçtiğine alışkın okur olarak bu kitapta otomobil, telefon, hatta radyo ile karşılaşınca bir an afallıyor ama sonra 1900'lerin başında da olsa İhsan Oktay'ın o kendine özgü dünyasına kapılıp gidiyorsunuz romanı okurken. Kitap ayrıca yazarın aksiyonu en bol, en ironik romanı. Okurken sıkça kendi kendinize gülerken yakalıyorsunuz kendinizi. Galiz Kahraman'da yazar, diğer kitaplarında olduğu gibi bilge bir anlatıcı değil, romanın geçtiği mahallede yaşayan, eleştirmeyi çok seven, kahramanı da yakından tanıyan biri gibi.

Eleştirmeyi o kadar seviyor ki anlatırken kahramanları hakkında 'Allah akıl fikir versin' 'İspiyonculuk olacak ama…' 'Arkasından konuşmak gibi olmasın ama…' gibi cümlelerle kahramanlarının arkasından konuşuyormuş hissi vererek romanın inandırıcılık dozunu bir adım daha ileriye götürüyor. Sanki o insanlar gerçekten varmış gibi siz de yaptıkları hatalara, başlarına gelen felaketlere, zamansız yakalanışlarına yazarla birlikte 'Tüh!' diyorsunuz. Aslında düşününce romanlar, yazarların hayallerinde oluşturdukları kahramanlarının arkasından konuştuklarından ibaret. Anar kitabında bunu çok iyi hissettiriyor.

Kitap, postmodern bir tavırla farklı harf karakterleriyle yazılmış N.V. Google imzalı 'rOBot oLmadığnı KanıdLA' alıntısıyla başlıyor. İçinde yaşadığımız yüzyılda insanın bilgisayarla iletişiminde anlamsız karakterleri verilen kutucuğa doğru yazarak bilgisayara 'insan' olduğunu kanıtlama çabasına yapılan gönderme kitabın eleştirel ruhunun habercisi bir bakıma.

Kitabın ilk cümlesi kahramanı belki de anti-kahraman demek daha doğru olur, İdris Âmil Efendi Hazretleri'nin yazarın ifadesiyle meşhur ve mübarek 'Hüüüüüüüüüüüüüüp! Jjjjjjjjjjjjjt! Nah-ha!' nidâsıyla başlıyor. Başta anlamsız gibi görünen bu nida romanın ilerleyen sayfalarında deyim yerindeyse duruma 'cuk' oturuyor. İhsan Oktay Anar'ın neredeyse tüm romanlarında diğer romanlarında bir gönderme bulabildiğimiz gibi İdris Âmil de Yedinci Gün romanında geçen bir karakter ismi. Kitap, İdris Âmil'in doğumundan gençlik günlerine uzanan bir süreçte başına gelen tuhaf, komik, bazen de şiddet içerikli olayları anlatıyor.