Uzmanlara göre Türkiye, büyük güçlerin kıskacındaki Afrika'da yeni bir denge unsuru

İSTANBUL (AA) - GÖKHAN KAVAK/TUFAN AKTAŞ - Uzmanlar, Türkiye'nin Afrika ülkeleriyle yürüttüğü politikalar ve yakın ilişkiler sayesinde, büyük ekonomik güçlerin rekabeti arasında kalan kıta ülkeleri için yeni bir denge unsuru olduğunu belirtti.

Devlet başkanları, bakanlar ve uluslararası kurumlardan temsilcilerin katılımıyla 16-18 Aralık'ta İstanbul'da düzenlenecek 3. Türkiye-Afrika Ortaklık Zirvesi öncesi AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan uzmanlar, gelecek yıllarda Türkiye'nin kıtadaki ekonomik varlığının güçleneceği görüşünde.

Türkiye'nin çok yönlü yaklaşımıyla bazı ülkelerde stratejik ortak halini aldığını belirten uzmanlar, zirvenin, ilişkilerin ileriye taşınması için önemli bir fırsat olduğunu ifade etti.

- Türkiye'nin Afrika yaklaşımı "çok yönlü" ve "çok amaçlı"

Kenya'daki Uluslararası Birleşik Devletler Üniversitesinden Doç. Dr. Aleksi Ylönen, Türkiye'nin 2000'li yılların ortasından sonra Afrika'daki ekonomik varlığını güçlendirerek sanayisine önemli katkılarda bulunduğunu belirtti.

Afrika Boynuzu uzmanı olan Ylönen, özellikle Somali'ye 2011 yılından bu yana yapılan yatırımın ekonomik ve siyasi anlamda bir kazanımın elde edilmesine yol açtığını, sonraki yıllarda bunun Etiyopya ve Kenya gibi diğer ülkelere taşındığını söyledi.

Ekonomik girişimlerin savunma sanayisi alanında fayda sağladığına dikkati çeken Ylönen, "Şu anda Türkiye çok sayıda Afrika ülkesinin özellikle Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed ve Somali Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullah Fermacu gibi liderlerin önemli bir dış ortağı." ifadesini kullandı.

Ylönen, Türkiye'nin Afrika yaklaşımının "çok yönlü" ve "çok amaçlı" olduğunu söyleyerek bunda sivil toplum örgütlerinin oynadığı rolün de kıymetli olduğunu kaydetti.

"Türkiye'nin yaklaşımı daha çok pragmatik ve ekonomik çıkar odaklı gözüküyor." diyen Ylönen, Afrika'daki büyüyen pazar ve kalkınma hamlelerinin büyüklüğü göz önüne alındığında ekonomik genişlemenin süreceğini belirtti.

- "Türkiye bir denge oluyor"

Nijerya'daki Ahmadu Bello Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Shuaibu Shehu Aliyu, Türkiye'nin Afrika ülkeleriyle yakın ilişkilerinin 1998'den itibaren arttığına dikkati çekerek "Şimdiye kadar düzenlenen iki zirve için Türkiye'yi kutlamak istiyorum. Şüphesiz Türkiye, uluslararası alanda Batı'nın büyük ekonomik güçlerinin tehditlerine ve rekabetine karşı bir denge oluyor." dedi.

Dr. Aliyu, Türkiye'nin İslam ülkesi olması ve Osmanlı Devleti geçmişi nedeniyle tarihi bir mirasa sahip olduğunu belirterek Türkiye'nin Avrupa dışında parlayan ekonomilere ve askeri güce önemli bir örnek olduğunu söyledi.

Türkiye'nin sadece Orta Doğu'da değil Afrika'da da bir güç bloku haline geldiğini ifade eden Dr. Aliyu, "Türkiye, Afrika'nın kalkınması ve büyümesi için alternatif bir paradigmayı temsil ediyor. Bu nedenle Türkiye ve Afrika ülkeleri özellikle ekonomik ve askeri alanda ilişkileri geliştirmeye ihtiyacı var." dedi.

Nijeryalı akademisyen Aliyu, Türkiye, Afrika'nın birçok bölgesiyle geçmişte temas kurmuş Osmanlı tarihi geçmişi nedeniyle kültürel alanda ilişkilerini geliştirmeyi sürdürmesi gerektiğini söyledi.

- "Çin'in politikalarından ders çıkarılmalı"

Türkiye'nin Afrika politikasında, Çin'in politikalarından ders çıkarması gerektiğine dikkati çeken Dr. Aliyu, "Çin, Afrika'ya alternatif bir kapı görevi görmekte ve son derece sömürücü olan Batı'nın tekelini kırmaktadır." şeklinde konuştu.

Zirve ile ilgili düşüncelerini belirten Dr. Aliyu, Türkiye'nin Afrika ülkeleri için fırsatlar sunması ve bunu yaparak da terörle mücadele, eğitim, bilim ve teknoloji, tarım, altyapı ve inşaat alanlarında iş birliği ve ilişkilerini güçlendirmesi gerektiğini vurguladı.

Dr. Aliyu, "Türkiye-Afrika zirveleri, Batı ülkelerinden farklı olarak insani, kardeşlik ve karşılıklı saygı çerçevesindeki ilişkilerin kurulmasında önemli bir adım. Bu nedenle zirve, Türkiye'nin Afrika ülkeleriyle ilişkilerin kurulmasında en yüksek platform özelliği taşımaktadır. Öte yandan zirve, karşılıklı anlaşma ve yatırımların artırılması ve güçlendirilmesi için de önemlidir." dedi.

- "Türkiye özellikle insani yardım alanında önemli rol üstlendi"

Kenyalı Alim ve Vaiz Şeyh Yakup Farah Hasan da Türkiye'nin Afrika ülkeleriyle ilişkisinin güçlü olduğunu ve özellikle 2008'den itibaren bu ilişkilerin eğitim, ticaret, sağlık, insani yardım gibi alanlarda arttığını söyledi.

Hasan, "2011 ve 2012 yıllarında Somali, Etiyopya ve Kenya'da kuraklık vardı. Bu süreçte Türkiye özellikle insani yardım alanında önemli rol üstlendi." dedi.