Uzman isim tek tek açıkladı! EYT’den kimler faydalanacak?

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Emeklilikte Yaşa Takılanlar'a ilişkin düzenlemeyi açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yaş sınırı olmadan prim gün sayısı ve çalışma yılını dolduranların emekliliği hak ettiğini açıklaması, tüm yurtta sevinçle karşılandı. Uzman isim Prof. Dr. Haluk Hadi Sümer ise EYT'ye ilişkin sorularımıza yanıt verdi.

Milyonlarca kişiyi etkileyen Emeklilikte Yaşa Takılanlar'a ilişkin düzenleme ortaya çıktı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yaklaşık 2,5 milyon kişiyi ilgilendiren EYT düzenlemesinde yaş şartı aranmayacağını söyledi. SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı ayrımı olmadan EYT'lilerin başvuru yapabileceğini belirten Erdoğan kıdem tazminatları için de işverenlere yönelik KGF destekli kredi paketinin devreye alınacağını söyledi. Taşerondan kadroya alınanlardan hemen emekli olmayı tercih etmeyecekler için ayrı bir geçiş düzenlemesinin hazırlandığını belirten Erdoğan, emekli olduktan sonra Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeyerek çalışmaya devam edecek vatandaşlar için Sosyal Sigorta Prim Teşviki getiriliyor.

KRİTİK TARİH 9 EYLÜL 1999

EYT'li sayılmak için 9 Eylül 1999 tarihinden önce işe girmiş olunması gerekiyor. Bu tarihten önce sigortalı olanlar EYT kapsamına alınıyor ve kadınlarda 5000 prim gün sayısı, erkeklerde 5400 prim gün sayısı, kadınlarda 20 hizmet yılı, erkeklerde de 25 hizmet yılını dolduranlar EYT'li oluyor ve emekli olmaya hak kazandı.

KONYA SGK ÖNÜNDE EYT KUYRUĞU

EYT düzenlemesinin açıklanmasının ardından SGK binaları önünde yoğunluk yaşanıyor. Konyalı vatandaşlar SGK binasına akın etti. Vatandaşlar, SGK binaları önünde uzun kuyruklar oluşturdu.

EYT’YE İLİŞKİN SORULARIMIZI UZMAN İSİM CEVAPLADI

Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haluk Hadi Sümer, EYT’lilere ilişkin sorularımızı cevapladı. Sümer’in açıklamaları şöyle:

EYT’DEN KİMLER YARARLANACAK?

Kamuoyunda emeklilikte yaşa takılanlar olarak adlandırılan sigortalılar 4447 sayılı Kanun ile Mülga 506 Sosyal Sigortalar Kanununda yapılan değişiklik sonrasında emekli olabilmeleri için belli bir yaşı doldurmaları zorunlu kılınan kişileri ifade eder. Bilindiği üzere 4447 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik öncesinde; Kadın 50, Erkek 55 yaş ve 5000 gün prim veya kadın 50, erkek 55 yaş, 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3600 gün prim ya da yaş aranmaksızın kadın 20, erkek 25 yıl sigortalılık süresi ve 5000 gün prim ödemek suretiyle yaşlılık aylığı almaya hak kazanmakta idi. 4447 sayılı Kanun ile bu Kanunun yürürlük tarihi olan 8.9.1999 tarihinden önce sigortalı olanlar için 506 sayılı Kanunun 81. Maddesi ile kademeli bir geçiş öngörüldü. Örneğin 24.5.1997-23.5.1998 tarihleri arasında sigortalı olan bir kadın 20 yıl sigortalılık süresini tamamlamak, 54 yaşını doldurmak ve 5975 gün prim ödemek suretiyle yaşlılık aylığı alabilecek hale gelmiştir. Bugün itibariyle 4447 sayılı Kanun ile getirilen yaş sınırlamalarının kaldırıldığı biliyoruz. Yine kesin olan kadınların 20, erkeklerin 25 sigortalılık yılını geride bırakmış olmalarıdır. Ancak henüz Kanun tasarısı TBMM. ne gönderilmediğinden prim ödeme koşulları konusunda bir bilgi sahibi değiliz. Örneğin 24.11.1999-8.9.1999 tarihleri arasında ilk kez sigortalı olanlar açısından 5975 gün mü yoksa 5000 gün prim ödeme koşulu mu aranacaktır sorusuna bugün itibariyle net cevap verebilmek mümkün değildir. Bu nedenle düzenlemenin bir Kanuna dönüşmesinden sonra bu koşullar açık hale gelecektir.

ASKERLİK BORÇLANMASI TAMAMLANDIĞI ZAMAN BİR AVANTAJ VAR MI?

Askerlik borçlanması esas itibariyle prim ödeme gün sayısında artış sağlar. Bu nedenle prim ödeme gün sayısı açısından eksiklik olanlar bakımından askerlik borçlanması yapılmasında yarar vardır. Ayrıca sigortalı askerlik hizmetini ilk kez sigortalı olarak tescil edildiği tarihten önce yapmış ve askerlik süresini borçlanmış ise sigortalılık süresi de askerlik borçlanma süresi kadar geriye götürülür. Bu durumda sigortalının hem sigortalılık süresi uzamış hem de prim ödeme gün sayısı artmış olur. Belirtmek gerekir ki, sigortalılık başlangıç tarihinin 18 yaşın bitiminden daha geriye de götürülmesi mümkün değildir.

ÇIRAKLIK OKULUNDA VE STAJ SÜRECİNDE BAŞLAYAN SİGORTALAR EYT KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLİYOR MU?

5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası hükümleri uygulanır. Belirtilen sigorta kolları kısa vadeli sigorta kollarıdır. Yaşlılık aylığı açısından sigorta süresinin başlangıcı ise sigortalının ilk kez uzun vadeli sigorta kolları olan yaşlılık, malullük ve ölüm sigorta kolları bakımından tescil edildiği tarihtir. Bu nedenle çırak olarak tescil edilen tarih yaşlılık sigortası bakımından bir sigortalılık başlangıç tarihi değildir. Kamuoyuna yapılan açıklamada sigortalılık süresinin başlangıcının çıraklık tescil tarihine kadar götürüleceği yönünde bir bilgi yer almadı. Bu nedenle çıkarılacak Kanunda aksi yönde bir düzenleme olmadığı takdirde çırak olarak tescil edilen tarih sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilemez.

SSK, BAĞKUR, EMEKLİ SANDIĞI AYRIMI OLACAK MI?

Kamuoyuna yapılan açıklamada SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı açısından ayrım olmayacağı açıkça ifade edildi. Aksi yönde bir düzenleme Anayasının 10. Maddesinde yer alan eşitlik ilkesine de aykırılık teşkil eder. 4447 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikler tüm sigortalıları kapsamıştı. Bu nedenle yeni düzenlemenin de tüm sigortalıları kapsamı gerekecektir.

TAŞERONDAN KADROYA ALINAN İŞÇİLER DE FAYDALANABİLECEK Mİ?

Taşerondan kadroya alınan işçiler de sigortalıdırlar. Başka bir ifade ile yapılacak tüm düzenlemeler onları da kapsayacaktır. Kadroya alınan işçiler açısından önemli olan husus şudur. Bilindiği üzere kadroya alınmayı düzenleyen Kanun Hükmünde Kararname ayrıca bu işçiler açısından zorunlu emeklilik uygulaması getirmişti. Yapılacak kanuni düzenlemede kadroya geçirilen işçiler açısından zorunlu emeklilik uygulamasına da son verileceğini anlamaktayız.

İLK ETAPTA 2 MİLYON 250 BİN KİŞİ EMEKLİ OLACAK AMA BU SAYI ARTACAK MI?

Yıllar itibariyle sigortalı sayıları ve bu kişilerin prim ödeme gün sayılarına ilişkin veriler Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tutulmaktadır. Bu konuda kesin bir yargıya varmak mümkün değildir. Ancak bu sayısının artacağını tahmin etmekteyim.

SİGORTASI 9 EYLÜL 1999’DAN ÖNCE BAŞLAYIP PRİM SAYISINI VE ÇALIŞMA YILINI HENÜZ DOLDURMAMIŞ OLANLARLA İLGİLİ SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?

Bu hususla ilgili düzenleme yapılacaktır. Muhtemelen bu kişiler yaş şartı aranmaksızın prim ödeme gün sayısını tamamladıkları tarihte yaşlılık aylığı almak üzere başvuruda bulunacaklardır. Halen çalışmakta olanlar çalışarak; çalışmayanlar ise isteğe bağlı sigortalılık yöntemi ile prim eksiklikleri tamamlayacaklardır. Yine sigortalılık borçlanma hakkı bulunmakla birlikte bugüne kadar borçlanma yapmamış olan sigortalılar da borçlanma yöntemiyle prim ödeme gün sayılarındaki eksiklikleri giderebilirler.

EYT’DEN FAYDALANIP MEVCUT İŞİNDE ÇALIŞMAYA DEVAM ETMEK İSTEYENLERİN DURUMU NE OLACAK?

Yaşlılık aylığı alanların yeniden çalışmaya başlamaları halinde hem yaşlılık aylığı almaları hem de bir işte çalışabilmeleri ancak sosyal güvenlik destek primi ödemelerine bağlıdır. Bu durumda belirtilen sigortalılar kayıt altında ve yaşlılık aylıkları kesilmeden çalışmaya devam edebilirler. Sayın Cumhurbaşkanı tarafından yapılan açıklama sosyal güvenlik destek primi hususunda bir teşvik uygulamasına gidileceği belirtildi. Ancak bunun içeriği ancak Kanun çıktıktan sonra bilinebilecektir.

BELEDİYELERDE, HASTANELERDE VB. KAMU KURUMLARINDA ÇALIŞAN VE EYT’DEN FAYDALANABİLEN ÇALIŞANLARIN DURUMU NE OLACAK? HEM EMEKLİ MAAŞI ALIP HEM BELEDİYEDE ÇALIŞABİLİR MİYİM?

Kamu görevlileri açısından zorunlu emeklilik ancak yaş sınırını doldurmuş olma halinde söz konusudur. Başka bir ifade ile kamu, bir memurunu 65 yaşını gelmeden sadece emeklilik koşullarını sağladığı gerekçesiyle kamu hizmetinden ayıramaz. Kamuda çalışan işçiler açısından da işten çıkarmayı gerektiren başkaca işletmesel bir neden olmadıkça sadece yaşlılık aylığı alma koşullarına sahip olmak bir fesih sebebi teşkil etmez. Kamuda daha önce alınan kararlar doğrultusunda yaşlılık aylığı almak suretiyle işçi olarak çalışabilmek mümkün değildir. Ancak aksi yönde Kanunda bir düzenleme yapılması halinde bir engel yoktur.

EMEKLİYKEN ÇALIŞANLARIN PRİM KAT SAYISI YÜKSEK OLDUĞU İÇİN İŞ VERENLERE YÜK OLUŞUYORDU, BU KONUDA YAPILACAK OLAN ÇALIŞMA İLE BU HANDİKAP ORTADAN KALKACAK MI? İŞVERENE KÜLFETİ NEDİR?

Bu tamamen sosyal güvenlik destek priminde yapılacak desteğe bağlıdır. Şu an itibariyle nasıl bir destek sağlanacağına ilişkin bilgi sahibi değiliz. Ancak Kanun kabul edildikten sonra bu hususta görüş beyan edebilmek mümkün olacaktır.

EYT İLE EMEKLİ OLANLARIN EMEKLİ MAAŞI MİKTARI NASIL DEĞERLENDİRİLECEK? NORMAL EMEKLİLERE GÖRE MAAŞLARDA BİR FARK OLACAK MI?

506 sayılı Kanun ile 5510 sayılı Kanun açısından aylık bağlama oranları farklıdır. 5510 sayılı Kanun ile aylık bağlama oranları düşürülmüştür. EYT kapsamında yaşlılık aylığı alanlar açısından Mülga 506 sayılı Kanunda yer alan oranların uygulanıp uygulanmayacağı hususu yine ancak Kanun çıktıktan sonra belli olacaktır.

• SEYFULLAH KOYUNCU / YENİ HABER GAZETESİ