Türkiye'de geçen yıl 104,8 milyon ton atık oluştu

ANKARA (AA) - Türkiye'de geçen yıl imalat sanayi iş yerleri, maden işletmeleri, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB), sağlık kuruluşları ve hane halklarında 30,9 milyon tonu tehlikeli olmak üzere, toplam 104,8 milyon ton atık meydana geldi.

Türkiye İstatistik Kurumu, 2020 yılına ilişkin atık istatistiklerini açıkladı.

Buna göre, imalat sanayi iş yerleri, maden işletmeleri, termik santraller, OSB'ler, sağlık kuruluşları ve hane halklarında 2020 yılında 30,9 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 104,8 milyon ton atık oluştu. Toplam atık miktarı 2018'e göre yüzde 10,5 arttı.

İmalat sanayi iş yerlerinde 4,6 milyon tonu tehlikeli olmak üzere toplam 23,9 milyon ton atık oluştu. Toplam atığın yüzde 56,3'ü satıldı veya lisanslı atık işleme tesislerine gönderildi, yüzde 24,2'si düzenli depolama tesislerine yollandı, yüzde 7,1'i iş yeri sahasında depolandı, yüzde 7'si tesis bünyesinde geri kazanıldı, yüzde 3,2'si belediye veya OSB yönetimleri tarafından toplandı, yüzde 1,7'si beraber yakma veya yakma tesislerine gönderildi, yüzde 0,4'ü dolgu malzemesi olarak kullanıldı/doğaya yeniden kazandırıldı, yüzde 0,1'i ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi.

Maden işletmelerinde dekapaj malzemesi/pasa hariç 27,6 milyon ton atık oluştu. Dekapaj malzemesi/pasa dahil oluşan toplam 896,4 milyon ton atığın yüzde 99,995'i mineral atıklardan meydana geldi. Toplam atığın yüzde 71,3'ü pasa sahalarında, atık barajlarında veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edildi, yüzde 26,4'ü ocak içine geri dolduruldu, yüzde 2,3'ü ise diğer yöntemlerle geri kazanıldı ya da bertaraf edildi.

Termik santrallerde 10 bin tonu tehlikeli olmak üzere toplam 24,4 milyon ton atık oluştu. Toplam tehlikesiz atığın yüzde 79,5'ini kül ve cüruf atıkları, yüzde 20,5'ini metal, kağıt, plastik atıklar, atık su arıtım çamurları ile evsel ve benzeri atıklar oluşturdu. Toplam atığın yüzde 85,9'u kül dağı, kül barajı veya düzenli depolama tesislerinde bertaraf edilirken, yüzde 13,2'si lisanslı tesislere gönderildi ve maden/taş ocaklarının geri doldurulmasında kullanıldı, yüzde 0,9'unun ise diğer yöntemlerle bertarafı sağlandı.

OSB müdürlüklerinin altyapı hizmetleri, atık su arıtımı ve benzeri idari faaliyetleri sonucu 117 bin tonu tehlikeli olmak üzere 279 bin ton atık ortaya çıktı. Bu atığın 6 bin tonu OSB bünyesinde geri kazanıldı veya geçici olarak depolandı, 208 bin tonu OSB dışında geri kazanıldı, 66 bin tonu ise OSB bünyesinde veya dışında bertaraf edildi. Bertarafı yapılan atıkların yüzde 59,4'ü düzenli depolama tesislerinde, yüzde 40,6'sı ise belediye/OSB çöplüklerinde elde edildi.

- Sağlık kuruluşlarından 110 bin ton tıbbi atık toplandı

Sağlık kuruluşlarından toplanan tıbbi atık miktarı 110 bin tonu buldu. Toplam tıbbi atığın yüzde 23,7'si İstanbul, yüzde 7,8'i Ankara ve yüzde 5,8'i İzmir olmak üzere yüzde 37,3'ü bu üç büyükşehirde bulunan sağlık kuruluşlarından alındı. Tıbbi atıkların yüzde 90,6'sı sterilize edilerek depolama alanlarına, yüzde 9,4'ü ise yakma tesislerine gönderilerek bertaraf edildi.

Toplam 1389 belediyenin 1387'sinde atık hizmeti verildiği görüldü. Bu hizmetin verildiği belediyelerde toplanan 32,3 milyon ton atığın yüzde 69,4'ü düzenli depolama tesislerine, yüzde 17'si belediye çöplüklerine ve yüzde 13,2'si geri kazanım tesislerine gönderilirken yüzde 0,4'ü açıkta yakılarak, gömülerek, dereye veya araziye dökülerek kaldırıldı. Belediyelerde toplanan kişi başı günlük ortalama atık miktarı 1,13 kilogram olarak hesaplandı.

Belediyeler tarafından işletilen atık su arıtma tesislerinde 314 bin ton (kuru madde bazında) atık su arıtma çamuru oluştuğu tespit edildi.

- Atık işleme tesislerinde 127,4 milyon ton atık işlendi

Atık bertaraf ve geri kazanım tesislerinde işlenen 127,4 milyon ton atığın 78,3 milyon tonu bertaraf edildi, 49,1 milyon tonu geri kazanıldı. Toplam işlenen atık miktarı 2018'e göre yüzde 22 arttı.

Düzenli depolama tesislerinin toplam kapasitesi 1,2 milyar metreküp olarak belirlendi. Toplam 174 düzenli depolama tesisinde 31,9 milyon tonu tehlikeli olmak üzere 77,8 milyon ton atığın bertarafı sağlandı.

Atık geri kazanım lisansı olan beraber yakma tesislerinde 1,3 milyon ton atık yakılarak enerji geri kazanımı sağlandı. Kompost ve beraber yakma tesisleri hariç lisansı olan diğer atık geri kazanım tesislerinde ise toplam 47,6 milyon ton metal, plastik, kağıt, mineral gibi atık geri kazanıldı.