Toprağın altındakini, kağıt üstünde ayağa kaldırıyor
İzmit'in Roma, Bizans ve Osmanlı dönemindeki tarihi yapısını tekrardan ayağa kaldırmayı hedefleyen tarih bilimci Onur Şahna, yaptığı çizimlerle adından söz ettiriyor.
İzmit'in Roma, Bizans ve Osmanlı dönemindeki tarihi yapısını tekrardan ayağa kaldırmayı hedefleyen tarih bilimci Onur Şahna, yaptığı çizimlerle adından söz ettiriyor. Yüzyıllardır toprak altında kalmış Nikomedya'yı çizimlerinde gün yüzüne çıkaran Şahna, arkeologlara da bilimsel teşvik veriyor.
Tarih boyunca çeşitli uygarlıklara ev sahipliği, Roma İmparatorluğu'na da başkentlik yapan "Nikomedya" şimdiki adıyla İzmit (Kocaeli), tarih bilimci ve illüstratör Onur Şahna tarafından çizimlerle ayağa kaldırılıyor. Üniversite yıllarında başladığı çizimlerini Prof. Dr. Halil İnalcık'ın teşvikiyle tarihi çizimlere dönüştüren Şahna, İzmit üzerine yazılan seyahatnameleri ve gravürleri toplayıp, inceledikten sonra restore ediyor ve yeniden çizerek renklendirmeler yapıyor. Yaptığı çizimlerle hem sanatsal hem de bilimsel olarak Kocaeli'nin eksik tarihi yapısını gidermeyi hedefleyen Şahna, İzmit'in Roma, Bizans ve Osmanlı dönemindeki tarihi yapısını tekrardan ayağa kaldırıyor.
"Kendime özgü teknik ile çizim yapıyorum"
Aynı zamanda tarihi mekan çizerliği yapan Onur Şahna, "Küçüklükten itibaren resme merakım oldu ancak ilk defa 2004 yılında profesyonel olarak bu işe başladım. Üniversitedeki hocam Prof. Dr. Halil İnalcık'ın teşvikiyle erken Osmanlı dönemine yönelik çizimler yapmaya başladım. Sonra İzmit tarihine yönelik çizimler, Bağdat, Gazne ve daha farklı çizimlerle devam ettim. Hem batı stili izometrik çizim tekniği, hem de renklendirmesi minyatür tarzında çizimler yaparak kendime özgü teknik oluşturdum" dedi.
"Döneme ilişkin sikkelerden yararlanıyorum"
Herhangi bir yapı kalıntısı varsa restitüsyon çiziminin mümkün olduğunu söyleyen Şahna, "Tarihi bir yapının temel kalıntıları belliyse veya o yapıya ait eski fotoğraflar varsa ölçekli olarak resim üzerinde yapıyı ayağa kaldırmamız mümkün. Bununla alakalı yaptığım çizimler var. İzmit'te bulunan Pertev Paşa Külliyesi (Yeni Cuma Cami) için bunu yapmıştım ancak İzmit'e yönelik Roma dönemi çizimlerinde böyle bir imkan ve şans yok. Çünkü bu tarz bir arkeolojik kalıntı yok. Kalıntı olmadığı zaman; arkeolojik kazı raporları, seyahatnamelerdeki anlatılar, döneme ilişkin sikkelerden yararlanıyorum. Tabi bu çizimler yüzde yüz kesin değil ancak canlandırma yapıyoruz, buna da illüstrasyon deniyor. İzmit'e yönelik eski gravürlerin satın aldım ve onları tekrardan dijital ortama aktararak üzerinde çalıştım. Daha sonra bunları restore ettim, renklendirdim ve tekrardan kullanıma sundum" diye konuştu.
"Bir çizim ortalama 6 ayla 1 yıl arası sürüyor"
25 adet çizimi olduğun söyleyen Şahsa, "Eserlerim az görünebilir ama her bir çizim ortalama 6 ayla 1 yıl arası sürüyor. Bu sadece çizim kısmı için değil, bunun aynı zamanda bilimsel araştırma safhası da var. Sonuçta bunların hiçbiri hayal ürünü değil. Eski fotoğraf arşivlerinin taranması, eski seyahatnamelerin incelenmesi, arkeolojik kurtarma kazılarının raporları, sanat tarihine ilişkin malzemenin derlenmesi gibi hazırlıklar yapıyorum. Bu hazırlık safhasından sonra taslak çizimlerime başlıyorum. Şimdiye kadar eserlerimi satma niyetim olmadı orijinallerini de satmayı düşünmüyorum. Çünkü bunların her biri benim evladım gibi. 6 ay, 1 yıl gibi bir sürede çizdiğim bu eserleri ücretlendirmeye kalksam astronomik rakamlar çıkar. Bunlar satış yönelik şeyler değildir. Bunlar tarihi mekan canlandırmaları, restitüsyonları, rekonstrüksiyonları yani akademik şeyler. Bu eserler sergilenebilir, bir akademik yayın içinde basılabilir ama satış yapmayı düşünmüyorum" şeklinde konuştu.
"Toprağın altındakini kağıt üstünde ayağa kaldırmaya çalışıyorum"
İzmit'in Roma döneminden Osmanlı dönemine kadar çizdiği bütün illüstrasyonları, Dolmabahçe Sarayı'nda daha önce sergilediğini belirten Onur Şahna, "Ben İzmitli olduğum için üniversite hocam Halil İnalcık bana İzmit'i çizimlerim ile ayağa kaldırabileceğimi söyledi. İzmit'in tarihi mekan eksikliği var. Şöyle ki; bu şehrin uzak geçmişine ait tarihi mekan kalıntıları yok çünkü modern yapılar tarafından örtülmüş. Tarihi mekan ve doku eksikliğini gidermek kaygısıyla çizimlere başladım. Çizimlerimle hem sanatsal hem de bilimsel olarak eksikliği gidermek hedefindeydim. Yani bu projenin nihai hedefi; İzmit'in Yunan, Roma, Bizans, Osmanlı dönemindeki tarihi yapısını ayağa kaldırmak. Bu hedefime büyük ölçüde erişmiş durumdayım. İzmit'in Osmanlı, Bizans, Roma dönemlerini çizdim. Toprağın altındakini kağıt üstünde ayağa kaldırmaya çalışıyorum. İleride bu çizimler, şehri kazmak isteyen arkeologlara bilimsel bir teşvik olacak ve heves verecek" ifadelerini kullandı.
Bu mesleğin ve çizimin eğitiminin Türkiye'de olmadığını belirten Onur Şahna, üniversitelerde bunun eğitiminin verilmesini istiyor.
