Yeni Akit gazetesinin Konya ile ilgili bugün yaptığı haberde şu bilgileri okuyucuları ile paylaştı.
Konya; Anadolu'nun en eski yerleşim yerlerinden birisidir. Konya'da yerleşimin tarihi prehistorik(tarih öncesi) çağlara gitmektedir. Arap vatandaşlarının “Kuniya” dediği yer M.Ö 6000-5000 yıllarında bölgede yerleşme merkezi kurulduğu araştırmalarla anlaşılmıştır. Eski çağlarda “İkonium” olarak isimlendirildi.
Konya, Anadolu’nun en eski ve en önemli şehirlerinden biridir. Tarihi boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış, kültür, sanat ve ilim alanlarında zengin bir miras bırakmıştır. Konya’nın tarihçesi hakkında sarigolgundem'com da şöyle aktarıldı.
Konya’nın adının kökeni hakkında çeşitli görüşler vardır. Bazı kaynaklara göre, Konya adı “kutsal tasvir” anlamına gelen “ikon” sözcüğünden gelmektedir. Bu sözcük, Bizans döneminde şehrin adı olan “İkonion” ile bağlantılıdır. Araplar ise şehre “Kuniya” demişlerdir. Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde ise şehrin adı değişmeden günümüze kadar gelmiştir.
Konya, tarih öncesi çağlardan beri yerleşim yeri olmuştur. Şehir merkezine yakın olan Çatalhöyük, dünyanın en eski ve en gelişmiş neolitik devir yerleşim merkezidir. Burada tarım, ateş, yerleşik hayat ve ortak savunma gibi pek çok kültürel özellik başlamıştır. Alaeddin Tepesi ise neolitik dönem sonları ile kalkolitik dönem başlarında kurulmuş ve M.Ö. 2000 yıllarından beri düzenli olarak iskân görmüştür.
Konya, tarih devirlerinde Hititler, Frigler, Lidyalılar, Persler, Büyük İskender, Selevkoslar, Bergama Krallığı, Roma, Bizans gibi pek çok devletin egemenliği altına girmiştir. M.S. 395’te Anadolu’da Roma hakimiyeti sağlanınca Konya, İconium olarak varlığını korumuştur. 7. yüzyılda ise Sasaniler ve Müslüman Araplar şehri geçici olarak işgal etmişlerdir.
Konya’nın Türk-İslam egemenliği dönemi ise Malazgirt Zaferi’nden sonra başlamıştır. Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurucusu Kutalmışoğlu Süleyman Şah I, Konya’yı fethetmiştir. Fetih tarihi hakkında kesin bir bilgi yoktur, ancak 1074’ten önce olduğu kabul edilir. Süleyman Şah I, batıya yönelerek İznik’i başkent yapmıştır. Ancak 1097’de İznik’in Haçlılar tarafından alınması üzerine başkent Konya’ya taşınmıştır.
Konya, Anadolu Selçuklu Devleti’nin başkenti olarak altın çağını yaşamıştır. Şehir günden güne gelişmiş, pek çok mimari eserle süslenmiştir. Konya aynı zamanda ilim, kültür ve tasavvuf merkezi olmuştur. Mevlana gibi manevi fatihlerin, Nasreddin Hoca gibi bilge kişilerin ve pek çok şairin, bilginin ve sanatçının yetiştiği veya yerleştiği bir şehir olmuştur.
Konya, 1467 yılında Osmanlı Devleti’nin sınırlarına katılmıştır. Osmanlı döneminde de ilim, kültür ve sanat hareketleri devam etmiştir. Doğu seferlerine çıkan Osmanlı padişahları Konya’ya uğramış, şehir önemini korumuştur.
Konya, Cumhuriyet döneminde de gelişimini sürdürmüştür. 1923 yılında il olan Konya, bugün Türkiye’nin en büyük ve en kalabalık şehirlerinden biridir. Konya, tarihi ve kültürel zenginliğinin yanı sıra sanayi, tarım, ticaret ve turizm alanlarında da önemli bir merkezdir.
Konyanın Coğrafyası
Yüzölçümü 39.000 km² ile Türkiye’nin en geniş ili olan Konya, Orta Anadolu yaylasında yer alır. Ankara, Aksaray, Niğde, Mersin, Karaman, Antalya, Isparta, Afyon ve Eskişehir illeri ile sınır komşusudur. Konya’nın 36° 22’ ve 39° 08’ kuzey enlemleri ile 31° 14’ ve 34° 05’ doğu boylamları arasında bulunduğu bilinmektedir. Ereğli, Beyşehir, Akşehir gibi büyük ilçeleri vardır. Toplam ilçe sayısı 31’dir. Konya büyükşehir nüfusu 2021 sonu itibarıyla 2.277.017 olup Türkiye’nin en kalabalık 6. ilidir.
Göller Tuz Gölü Tuz Gölü, Ankara, Konya ve Aksaray illerinin sınırlarının birleştiği noktada, kapalı havzasının ortasında yer alan Türkiye’nin üçüncü büyük gölüdür. Derinliği ortalama 12 m kadardır. Yaz aylarında buharlaşma nedeniyle gölün alanı küçülür ve tuzlu tortular ortaya çıkar. Türkiye’nin tuz ihtiyacının bir bölümü bu gölden karşılanır. Göl suyu sulama ve balıkçılık için uygun değildir.
Beyşehir Gölü Beyşehir Gölü, Konya ilinin batısında, Konya ve Isparta illerinin sınırında bulunan Türkiye’nin ikinci büyük gölüdür. Aynı zamanda en büyük tatlı su gölüdür. Tektonik ve karstik olaylar sonucu oluşmuştur. Türkiye’nin önemli millî parklarından biri olan göl, su depolama ve dağ sporları yapma imkânı sunmaktadır. Balıkçılık açısından ekonomik değeri yüksektir. Gölde iki plaj, 22 ada ve çok sayıda kayalık bulunmaktadır. Göl, kuşların üreme, barınma, beslenme ve konaklama yeri olarak ornitolojik açıdan önemlidir. Bu özelliği ile turizme katkı sağlamaktadır.
Akşehir Gölü Akşehir Gölü, Konya ilinin kuzeybatısında, Konya ve Afyonkarahisar illerinin sınırında yer alır. Suyu tatlı olan göl, tektonik kökenlidir. Balıkçılık açısından ekonomik değer taşır. Sulama suyu olarak kullanılır ve kamış yetiştirilir.
Suğla Gölü Suğla Gölü, Konya ilinin güneybatısında bulunur. Tektonik kökenli olan göl, yağışlı yıllarda genişlerken kurak yıllarda kurur ve alüvyonlu göl tabanı tarım alanı olarak kullanılır. Suyu tatlı olan göl, balıkçılık ve sulama açısından önemlidir. Ancak şu anda ekili alan olarak değerlendirilmektedir. Göl tamamen ikiye ayrılmıştır; bir yarısı ekili alan diğer yarısı göldür.
Ilgın (Çavuşçu) Gölü Çavuşçu Gölü, Konya ilinin kuzeybatısında bulunur. Tektonik kökenli olan gölün suyu tatlıdır. Balıkçılık açısından önemli olan göl, bir kolu ile Atlantı ovalarını sulamaktadır.
Ereğli Akgöl Ereğli Akgöl, Ereğli ilçesinin batısında eski bir göl tabanı üzerinde yer alır. Çok sığ olan gölün suyu tatlıdır. Ivriz deresinden gelen sularla beslenir.
Yunak Akgöl Yunak Akgöl, Yunak ilçesine yakın küçük bir göldür. Suyu tatlı olan gölün çoğu bataklık halindedir. Gökpınar deresi ile Sakarya nehrine bağlanır.
Konyanın İklimi
Konya, karasal iklimin etkisindedir. Yazlar kuru ve sıcak, kışlar soğuk ve karlı geçer. Yazın gündüz ile gece arasında 16-22 derece sıcaklık farkı olur. Bahar ve kış aylarında ise bu fark nem oranına bağlı olarak 9-12 °C’ye iner. Kar, yerde ortalama 3 ay kalır. Konya, çevresindeki sıcak ve soğuk hava merkezlerinin etkisine açıktır. İç Anadolu’nun en güneyinde yer almasına rağmen, orta Torosların deniz etkisini kesmesi nedeniyle, bölgedeki diğer şehirlerden daha soğuktur. Konya ovası, 1. jeolojik zamanda Tetis Denizi’nin yükselip kaybolması sonucu oluşmuş bir deniz tabanıdır. Bu nedenle düz bir arazi yapısına sahiptir. İlkbaharda konveksiyonel yağışlar (kırkikindi) yaygındır. En çok yağış alan aylar nisan ve mayıstır. Konya ikliminin bir başka özelliği de yaz mevsiminin çok geç gelmesi, kış mevsiminin de çok geç bitmesidir. Step ikliminin getirdiği yaz kuraklığı, Türkiye’nin en kaliteli buğdaylarının yetişmesine olanak sağlar. Baharda yağmur ve nemle yeşeren bitkiler, yazın kuraklık ve sıcaktan dolayı sararır. Türkiye’de sis yoğunluğu ve sisli gün sayısı en fazla olan il Konya’dır. Bunun sebebi Konya ovasının çanak şeklinde olmasıdır. Uzun süreli ölçümlere göre en düşük sıcaklık -29 °C, en yüksek sıcaklık ise 41 °C’dir. En çok kar yağan ay şubat, en soğuk ay ocaktır. En sıcak aylar temmuz ve ağustostur. Bir diğer özellik ise yaz akşamları çevredeki dağlardaki yüksek basınçtan ovadaki alçak basınca doğru esen rüzgârdır. Bu da günlük sıcaklık farkının belirginleşmesine neden olur. Ocak ayında ortalama sıcaklık -0.5 °C, temmuz ayında ise 23 °C’dir. Konya, Türkiye’nin en az yağış alan ilidir.
Konya'nın İlçeleri
Konya, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan ve yüzölçümü bakımından en büyük ilidir. Konya’nın 31 ilçesi vardır. Bu ilçelerin isimleri, nüfusları ve özellikleri şöyledir:
Ahırlı: Konya’nın en küçük ilçelerinden biri olan Ahırlı, Akdeniz Bölgesi’nde yer alır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 2.467’dir. Sebze ve meyve yetiştiriciliği ile ünlüdür.
Akören: Konya merkeze 60 km uzaklıkta bulunan Akören, tarihi milattan önceki dönemlere dayanır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 3.906’dır. Roma ve Bizans dönemine ait tarihi kalıntılar barındırır.
Akşehir: Konya’nın en büyük ilçelerinden biri olan Akşehir, Konya-Afyon yolu üzerinde yer alır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 93.030’dur. Nasreddin Hoca’nın doğduğu yer olarak bilinir.
Altınekin: Konya merkeze 67 km uzaklıkta bulunan Altınekin, Anadolu Selçukluları döneminden kalma eserlerle doludur. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 20.131’dir. Tarım ve hayvancılıkla geçinir.
Beyşehir: Konya’nın güneybatısında yer alan Beyşehir, Türkiye’nin en büyük tatlı su gölü olan Beyşehir Gölü’ne sahiptir. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 66.066’dır. Eşrefoğlu Camii ve Kubadabad Sarayı gibi tarihi yapıları vardır.
Bozkır: Akdeniz Bölgesi’nde yer alan Bozkır, antik Yunan dönemine kadar uzanan bir tarihe sahiptir. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 30.265’tir. Konya Ovası ve Toros Dağları arasında bulunur.
Cihanbeyli: Konya’nın büyük ilçelerinden biri olan Cihanbeyli, Konya ile aynı sosyal ve kültürel özelliklere sahiptir. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 55.336’dır. Tuz Gölü kıyısında yer alır.
Çeltik: Konya merkeze 90 km uzaklıkta bulunan Çeltik, adını yetiştirdiği pirinçten alır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 14.507’dir. Çeltik Pirinci Türkiye’nin en kaliteli pirinci olarak kabul edilir.
Çumra: Konya merkeze 45 km uzaklıkta bulunan Çumra, tarım ve sanayi ile gelişmiş bir ilçedir. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 63.864’tür. Çatalhöyük Neolitik Kenti gibi önemli arkeolojik sitlere ev sahipliği yapar.
Derbent: Konya merkeze 50 km uzaklıkta bulunan Derbent, Aladağlar Milli Parkı içinde yer alır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 9.511’dir. Doğal güzellikleri ve yaylaları ile ünlüdür.
Derebucak: Akdeniz Bölgesi’nde yer alan Derebucak, nüfus bakımından Konya’nın en küçük ilçesidir. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 2.456’dır. Gölcük Tabiat Parkı gibi doğal alanlara sahiptir.
Doğanhisar: Konya merkeze 120 km uzaklıkta bulunan Doğanhisar, tarihi Hititler dönemine kadar uzanır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 9.386’dır. Yeraltı şehirleri ve mağaraları ile dikkat çeker.
Emirgazi: Konya merkeze 100 km uzaklıkta bulunan Emirgazi, 1990 yılında ilçe statüsü kazanmıştır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 5.651’dir1. Tarım ve hayvancılıkla geçinir.
Ereğli: Konya’nın en büyük ilçelerinden biri olan Ereğli, Konya-Aksaray yolu üzerinde yer alır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 156.962’dir. Tarihi ve kültürel zenginlikleri ile tanınır.
Güneysınır: Konya merkeze 130 km uzaklıkta bulunan Güneysınır, adını Konya’nın güney sınırında olmasından alır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 6.612’dir. Tarım ve hayvancılıkla uğraşır.
Hadim: Akdeniz Bölgesi’nde yer alan Hadim, Toros Dağları’nın eteklerinde kurulmuştur. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 12.153’tür. Doğal güzellikleri ve yaylaları ile meşhurdur.
Halkapınar: Konya merkeze 110 km uzaklıkta bulunan Halkapınar, tarım ve hayvancılıkla geçinen bir ilçedir. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 8.522’dir. Tarihi Hititler dönemine kadar dayanır.
Hüyük: Konya merkeze 80 km uzaklıkta bulunan Hüyük, Beyşehir Gölü kıyısında yer alır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 14.982’dir. Eşrefoğlu Beyliği döneminden kalma tarihi eserleri vardır.
Ilgın: Konya merkeze 90 km uzaklıkta bulunan Ilgın, termal turizmi ile ünlü bir ilçedir. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 57.560’tır. Ilgın Kaplıcaları ve Ilgın Çayı gibi doğal zenginliklere sahiptir.
Kadınhanı: Konya merkeze 70 km uzaklıkta bulunan Kadınhanı, tarihi Selçuklular dönemine kadar uzanır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 26.839’dur. Kadınhanı Hanı gibi tarihi yapıları vardır.
Karapınar: Konya merkeze 130 km uzaklıkta bulunan Karapınar, volkanik bir arazi üzerinde kurulmuştur. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 48.303’tür. Meke Gölü ve Acıgöl gibi doğal güzellikleri vardır.
Karatay: Konya’nın merkez ilçelerinden biri olan Karatay, tarihi ve kültürel açıdan zengin bir ilçedir. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 371.508’dir. Karatay Medresesi, İnce Minareli Medrese ve Alaaddin Camii gibi önemli yapıları barındırır.
Kulu: Konya merkeze 140 km uzaklıkta bulunan Kulu, Ankara-Konya yolu üzerinde yer alır. Nüfusu 2020 yılı itibarıyla 37.670’tir. Tarım ve hayvancılıkla geçinir.
Konya’nın en kalabalık ve en büyük ilçesi, aynı zamanda bir merkez ilçe olan Selçuklu ilçesidir. Selçuklu ilçesinin nüfusu 2022 yılında 690.667 kişi olarak kaydedilmiştir. Selçuklu ilçesinin yüzölçümü ise 1.254 km²’dir. Selçuklu ilçesi, Türkiye’nin en önemli sanayi kentlerinden biri olup, Konya Organize Sanayi Bölgesi, Selçuklu Organize Sanayi Bölgesi ve Konya Serbest Bölgesi gibi sanayi sitelerine ev sahipliği yapmaktadır. Selçuklu ilçesi, ayrıca Konya’nın en büyük üniversitesi olan Selçuk Üniversitesine de ev sahipliği yapmaktadır. Selçuklu ilçesinde gezilecek yerler arasında Konya Tropikal Kelebek Bahçesi, Selçuklu Çiçek Bahçesi, Sille Baraj Parkı, Selçuklu Seyir Tepesi, Kanyon Park, Kalehan Ecdat Parkı, Tarihi Sille Mahallesi, Japon Parkı ve Türk Yıldızları Parkı sayılabilir