Üniversiteden tanıdığım bir arkadaş, Türk Dili ve Edebiyatı üzerine yeni kurdukları topluluk için, benden Türk Dünyasını sembolize eden bir logo önermemi istedi. Buda bana Türk Dünyasına ait olan sembolleri araştırma fikri verdi. Şimdi o sembollerin bazılarından bahsetmek istiyorum.
İlk olarak en çok bilinen bozkurt sembolünden başlayalım. Günümüzde birçok millet, farklı hayvanları kendilerine sembol olarak almışlardır. Misal olarak, İngilizlerde aslan, Ruslarda ayı sembol olduğu gibi bu, Türkler de sembol bozkurttur. Bozkurt Türkler için ayrı bir öneme sahiptir. Bu sebeptendir ki, bazı Türk devletleri bozkurdu sembol olarak seçmişlerdir. Buna misal olarak, ilk defa Türk adını devlet ismi olarak kullanan Göktürklerin bayraklarındaki kurt kafasını gösterebiliriz. Çeçenler ise Türk olmadıkları halde bozkurt’u sembol olarak kullanan millettir. Bugün ise bozkurt daha çok MHP’lilerin kullandığı işarette kalmıştır. Fakat bu işaret, Türklerin ortak işareti olup, asla bir partiye nispet edilemez. Bu işareti eski zamanlardan beri yaşatan ve günümüze ulaştıran Hıristiyan Gagauz Türkleri oldu. Daha sonra Gagauzlardan Azerbaycan’a, oradan da, 1992 yılında Alparslan Türkeş tarafından Türkiye’ye getirilmiştir.
Türkler için önemli olan hayvan sembolü sadece bozkurt değildir. Türklerde var olan bir diğer hayvan sembolü, özellikle Selçukluların kullandığı çift başlı kartaldır. Fakat bu sadece Türk sembolü değildir. Türklerden önce ve hatta şuan bile bu sembolü arma ve bayrak olarak kullanan Türk olmayan devletler mevcuttur.
Günümüzde ise Türk sembolü denildiği zaman ilk akla gelen ay yıldızdır. Evet, günümüzde ay yıldız Türklerle özdeşleştirilmiştir. Fakat, her ne kadar ay yıldız Türk milletinin binlerce yıldır kullandığı sembol olsa da bu sembolü de Türklerden başka kullanan milletler vardır. Ayrıca, Türk ay yıldızı da bilinenin aksine beş köşeli değil, sekiz köşelidir. Beş köşeli yıldız bizim kültürümüze sonradan dahil olmuştur. Bugün Azerbaycan ve Türkmenistan sekiz köşeli yıldızı bayraklarında ve armalarında hala kullanmaktadırlar.
Buraya kadar saydığım semboller az veya çok diğer milletler tarafından kullanılmıştır. Ancak bunlardan başka öyle bir sembol var ki, onu Türklerden başka hiçbir millet kullanmamıştır. Bu sembol, bir yay, üç ok sembolüdür. Bu sembol kayı boyunun tamğasında da bulunan semboldür. “Diriliş Ertuğrul” dizisi izleyicileri iyi bilir, bu sezon Ertuğrul Gazinin oturduğu yerin arkasında da aynı bir yay ve üç ok vardır. Ayrıca, yine “Diriliş Ertuğrul” dizisi izleyicileri geçen bölümlerde Ertuğrul Gaziye verilen bir altın yay ve üç gümüş oku hatırlarlar. Bu da aynı Oğuz Kağan destanında geçen hükümdarlık sembollerindendir.
Bunlardan başka da, Türk milletine has semboller mevcuttur. Buna misal olarak dokuz tuğ ve daha çok Kıpçak Türklerinde ait olan çadırın üst kısmının sembolünü misal gösterebiliriz. Bu sembol de Kırgızistan bayrağında mevcuttur.
Her millet kendi yapısına ve yaşam tarzına uygun semboller seçer. Bu saydıklarım da binlerce yıldır Türk milletinin en çok kullandığı sembollerdir. Yazını Şeyh Edabali’nin sözüyle bitirmek isterim: “Geçmişini bilmeyen, geleceğini de bilemez. Geçmişini iyi bil ki, geleceğe sağlam basasın. Nereden geldiğini unutma ki, nereye gideceğini unutmayasın…”