Bu yazı taahhur etmiş (geç kalmış) bir yazıdır. 19 Mayıs günü yayınlanması gerekiyordu. Bahse konu günün anlam ve önemini ifade etmesi bakımından böyle düşünülmüştür.
19 Mayıs, yakın tarihimizde M. Kemal Paşa’nın Samsun’a intikal ettiği gündür. M. Kemal Paşa dönemin padişahı Sultan Vahdettin tarafından bizzat tercih edilerek Anadolu’ya gönderilmiştir. Paşa’nın Anadolu’ya gönderilmesinde, Samsun’daki asayiş bozukluğu bir kamuflajdır.
Ocak 1919 tarihinden itibaren Paris’te barış görüşmeleri başlamıştı. Osmanlı Devleti hakkında düşünülen ağır şartları tahfif etmek (hafifletmek) üzere Anadolu’da bir halk hareketi düşünülmüştür. Birinci Dünya savaşının sona ermesinde etkinliği öne çıkan Amerikalı Başkan Wilson’un gündeme getirdiği Wilson prensipleri gereği, halk hareketi öne çıkmıştı. Bir bölgede hangi millet çoğunluktaysa orayı onlar idare eder prensibi genel kabul görüyordu.
M. Kemal Paşa da Anadolu’ya bu maksatla gönderilmiştir. Paşa’ya olağanüstü yetkiler verilmiştir ve kendisinin isteği üzerine üç otomobil, 19 yaver, üç aylık maaş erken verilmiştir.
M. Kemal Paşa henüz İstanbul’dayken Anadolu’da direniş yapmak üzere cemiyetler kurulmaya başlamıştır. Paşa Anadolu’ya gönderilmeden bu cemiyetlerin bir kısmı kongreler yapmış ve direnişler gerçekleştirmek üzere kararlar almıştır. Anadolu’da 40’a yakın kongre yapılmıştır. Paşa’nın katıldığı dört kongre vardır. Bunların dışında 500 bine yakın katılımcının iştirak ettiği mitingler yapılmıştır.
Paşa’yı Samsun’a götüren Bandırma vapuru döneminin en iyi deniz vasıtasıdır. Bandırma vapurunun kaptanı acemi değildir.