Okullarda ikinci yarıyıl başlıyor. Bu dönem daha hızlı ve hareketli geçer. Bir değişiklik olmazsa önümüzdeki yıl yürürlüğe girecek olan serbest kıyafet uygulaması bu dönemle birlikte deneme mahiyetinde olsa da hayata geçecek.
Halkın anladığı şekle göre söylersek; öğrenciler dilediği gibi, istediği kıyafeti giyerek okula gidebilecek. Özellikle ilkokullarda siyah önlüklerin giyildiği dönemi düşünürsek gelinen nokta özgürlükler açısından önemli bir kazanım gibi görünüyor. Çocuklarımızın özgüvenleri sağlam, yerini bilen, ayakları yere basan gerçekçi bir yaklaşım kazanmalarında özgür düşünme ortamının etkisi yadsınamaz. Bu ortamı sağlamak için kıyafetin serbest olması da bir katkı sağlar belki.
Belki diyorum, çünkü gerek velilerde gerekse eğitimcilerde bu nokta ile ilgili ciddi çekinceler olduğu kanaatindeyim. İlk olarak “çocuklarımız, kendini bilme ve keşfetme konusunda yeterli bilince erişmiş midir” sorusunu sormak gerekmez mi? Ayrıca bu bilinç, bir başkasını olumlu yönde örnek alacak, kıyaslama yapmadan birlikte olabilecek seviyeye ulaşmış mıdır?
Ülkenin ekonomik yönden sıkıntılı olduğu yıllarda, büyüklerden kalan siyah önlük, liselerde giyilen bir beyaz gömlek, eski bir ceket işi tamamlıyordu ve okula gelen her öğrenci aynı seviyede olduğunu hissediyordu. Aradan geçen yıllara bakıldığında insanımızın alım gücü arttı, buna paralel olarak çeşitlilik ve ulaşabilme imkanı da artmış oldu. Ortalama gelirde bir vatandaş hemen her markayı alabilme imkanına kavuştu.
Hal böyle iken, yukarıdan inme bir düzenleme ile her aşamadaki okullarda kıyafetin birden serbest bırakılması gerek eğitim gerekse sosyoekonomik bakımdan isabetli olacak mıdır? Konunun, öncelikle sosyologlar, psikologlar, üreticilerin de içinde bulunduğu geniş bir komisyon tarafından incelenmesi ve araştırılması gerekirdi. Çünkü mesele tüm öğrencileri, dolayısı ile tüm velileri yani toplumun tamamını ilgilendirmektedir.
Misal; lise seviyesinde kalabalık bir okulda simaları yeterince tanımak mümkün olmayabilir, üniversiteler gibi güvenlik konusunda gelişmemiş bir okulda başkasının yerine derse girmek, kontrole takılmadan öğrenciler arasında dolaşmak mümkün olabilecektir. Zarar vermek, uyuşturucu maddeler sokabilmek kolaylaşır mı acaba? Etkisi az da olsa kıyafet birlikteliği en azından öğretmenler için bir kıstastır. Henüz gençliğinde kızlarımız, giyimleri ile istemeden ya da farkında olmadan nahoş durumlara sebebiyet vermiş olabilir.
Bir çocuğun giyim kuşamdan etkilenmemesi düşünülemez, kıyafetin o günkü psikolojiyi etkilediği muhakkaktır. Daha şimdiden sabahları arkadaşlarının giyimine not verenler, şık ve rüküşleri belirleyenler olduğu biliniyor. Diğer gün rüküş olmamak için elinden geleni ardına koymayan genç en hafifi ile ailesine tatsız bir gece geçirtebilecektir.
Öğrencilerin çoğu yarın okula giderken ne giyeceğini düşünmezdi lakin artık her gün bir başka kıyafet isteyecek. Birinci sınıfa giden bir çocuğa bunun imkansız ve gereksiz olduğunu anlatmak zor olmaz mı? Senede bir defa alınıp yıl boyu giyilen formalar olmayınca kaçınılmak istenen masraf daha da artacaktır. Forma öyle yada böyle sadece fakirliği değil zenginliği de örtmekte kamufle etmektedir. Yarınki ödevini düşünen çocuğa bir de ne giyeceğim düşüncesi eklenecek sanırım.
Uygulamada belirli sınırlamalar olacağı biliniyor, misal makyaj yasak. Hangi ölçüyle makyajı ayıracak, neye göre etek boyunu belirleyecek kısa kol gömleği nasıl kıyas edeceğiz? Kulağa küpe takmak kızlara serbest erkeklere yasak olursa, küpe takmak isteyen bir erkek öğrenciye vereceğimiz cevap ne olacak? Şunu da duyar gibi oluyorum, “şimdiye dek kravat takmak mecburi idi, hangi öğrenci kravatı kravat gibi takıyordu, çok daha abes görünüyordu sayın yazar!” haklılık payı yok değil ama en azından kravatını düzelt deyince düzeltecek bir şey vardı.
Tek tip forma imal eden ve satanlarda rahatsız bu durumdan, hatta bazıları bunun malum şöhretli markaların işine yarayacağını söylüyorlar, doğruluk payı yok değil. Lakin yıllardır onların yaptığı da eleştiriden muaf olmayacaktır. Özellikle okullarımızın ve idarecilerimizin bu konuda dahiliyeleri olmadı değil. Tek bir firma ile anlaşıp, bulunmaz bir renk seçmek de isabetli değildi nitekim.
Şunu da belirmek isterim ki; başını örtmek isteyen bir öğrenci kesinlikle serbest bırakılmalıdır, hatta öğretmen bile. Bu konunun bir inanç ve tercih meselesi olduğu hatırdan çıkarılmamalı. Ayrıca çok daha önemli gördüğüm bir hususu belirteyim, nerde nasıl giyineceğimizden ziyade, her yerde ve her zaman, inancımıza, kültürümüze, milletimize uygun ve yakışanı giyebilmek esas olmalıdır. Dışarıda etki edemediğimiz bir gence okul içinde müdahale etmeye çalışmak ne kadar başarılı olur ki?