Önce Sağlık, Ya Sonra?

Necmettin Şimşek
Pandemi süreci dünyada bitmek üzere. Pandemi olması gereken 3 şart ( Dünyanın daha önce maruz kalmadığı bir hastalığın ortaya çıkışı, hastalığa sebep olan etmenin insanlara bulaşması ve tehlikeli bir hastalığa yol açması ve hastalık etmeninin insanlar arasında kolayca ve devamlı olarak yayılması) bitiyor. İlaç ve iğne tedavisi ile ilgili artık her ülke kendi imkânları ile çalışmalarını neticelendiriyor. Deneme süreleri inisiyatif kullanılarak değiştiriliyor.
 
Dünyadaki toplam covid-19 virüsün ağırlığı 1 gramdı.
- 420 milyon ton insanı eve kapattı.
- ozon tabakasını onardı, hava kirliliğini % 75 oranında temizledi.
- 1 milyar ton petrolü depolarda tuttu, her türlü trafiği minimize etti.
- 20 trilyon $ kaynak tüketti.
- 45 savaşı dondurdu
- bütün borsaları alt üst etti, binlerce şirketi iflas ettirdi, 100 milyon işsiz bıraktı.
- üretim ve tüketimi alt seviyeye düşürdü
- bütün ülkelerin kapılarını kapattı.
- dünyanın bütün gündemini değiştirdi, insan temasını sonlandırdı
- suya sabuna dokunmayı çoğalttı
- 2 milyar öğrenciye tatil yaptırdı
- bütün teknolojileri alt etti, bütün insanları eşitledi, dünyayı sarstı, insanı silkeledi, 7 milyar insanı şaşkına çevirdi. Göreceksiniz ki insan bir gram bile akıllanmaz.
 
Ekonomi yönetimi yılın ikinci çeyreğindeki derin daralmaya karşılık yılı pozitif büyümeyle tamamlamada kararlı görünüyor. Uluslararası kuruluşların tahminleri ise Türkiye’nin bu yıl %3-5 arasında bir daralma yaşayacağı yönünde. GSYH hedefinin tutması için, virüs sonrası ekonominin toparlanmanın süratli ve güçlü olması lazım. Dünyadaki koşulları elimizde değil. İhracat ve turizm kanalında elimizden fazla bir şey gelmez. Özellikle de turizm ve harcama.
 
Yurtiçi talebin, üretimin, yatırımın harekete geçirilmesi artırılmalı. Tüketim, yatırım, üretim için borçlanma ve kredi kullanma iştahı güçlü, özel bankaların kredi verme isteği yok.
 
Konut kredilerinin faizi aylık %0.64 ile tarihi en düşük düzeyinde ve konut sektöründe belli bir canlanmayı başlattı bile. Kredi kartı taksitleri çoğaltıldı ve vade uzatıldı. Bu durumda konut fiyatları saatler içinde arttı. 220binlik ev, 280bin oldu. Çözüm için üretilen bu durumdan faydalananlar çok oldu. Hane halkı borçlarının GSYH oranı %16.0 ile halen düşük düzeyde. Şirketlerde borçlanma %40 civarında.
 
En değerli şirketler açıklandı ilk 10’da 5 banka, 2 telekomünikasyon firması var. İlk 20’de 8 banka var. Yılın ikinci yarısı sayıları artabilir.
 
Sonuç olarak;
Önce sağlık ya sonra önceliklerimiz neler olmalıydı. Ülke olarak gelişmekte olan ülkeler arasındayız. Gelişmiş olan ülkeler de dâhil 120 ülkeye yardım ettik. Onların öncelikleri bizi ilgilendirmez. Sosyal ve ekonomik olarak hedeflerimiz büyük ve ulaşmak için çok çalışmalıyız.
 
Büyüme oranımız %4,5 dünyada en yüksek oran. Büyüme olan ülke sayısı ile bir elin parmaklarını geçmez.
 
Mevduatta bekleyen döviz miktarı 916milyon daha artarak 200,2 milyon$ olarak hala beklemede. Döviz faizi çok düşük olsa dahi mevduat azalmıyor. Üretimden ticaretten çekilen nakite dönüş yapan büyük şirketler ve şahıslar neyi bekliyor.