CEO'ların en sevdiği pazarlama stratejisi marka genişlemedir. Göreve yeni başlayan neredeyse her CEO yeni ürün geliştirme fikriyle kolları sıvar. Ancak marka genişletme fikri pazarda sizden başka rakip yoksa ve uzun vadede de olmayacaksa doğru bir stratejidir.
Şirketler genelde ortaya karışık menü söyleyen restaurant müşterileri gibi hareket ediyor. Masada adanada olsun, kuşbaşı da osun, kuzu şiş de olsun diyenlerle ürün gamımız arasında telefonda olsun, bilgisayar da olsun buzdolabı da olsun diyenler genelde aynı kişiler.
Daha çok ürün üretince daha çok para kazanacağımızı düşünüyoruz ancak ürettikçe kaybediyoruz. Buna pazarlama dehası dediğimiz markalar da dahil. Bakın Coca Cola’da bu şirketler arasında. Bugün Coca Cola, diğer ürünleri için özellikle zero için bir sürü reklam kampanyası hazırlıyor, bir sürü para harcıyor ama ortada kayda değer bir başarı yok.
Arçelik, Türkiye’de en sevilen marka araştırmalarında beyaz eşya kategorisinde neredeyse hep birinci sırada çıkıyor. Peki aynı Arçelik bilgisayar ürettiğinde niye aynı başarıyı gösteremiyor. Beyaz eşya dediğimizde aklımıza ilk gelen marka, neden bilgisayar alırken hiç gelmiyor düşündük mü? Arçelik, tüketicinin zihninde beyaz eşya markası olarak konumlanmış durumda büyük bir sürpriz olmadığı müddetçe de laptop pazarında asla liderliğe oynayamayacak hatta bu pazarda ilk üçe bile giremeyecek.
Apple şu an yeni bir telefon modeli çıkardığında günler öncesinden insanlar sıraya girmeye başlıyor. Gece sıraya girip telefonu ilk alan kişi olmak için insanlar birbiri ile yarışıyor. Peki Apple, çamaşır makinesi üretse insanlar bunu almak için de geceden sıraya girer mi? Hiç zannetmiyorum.
Marka genişletme, marka kimliğine zarar verir ancak asıl zarar rekabetten gelir. Rekabet diye bir şey olmasaydı marka genişletme bu kadar tehlikeli bir düşünce tarzı olmayabilirdi. Çünkü rekabet, tüketicinin zihninde oluşan karışıklıktan çok daha tehlikelidir.
Torku’yu düşünelim. Süt ve süt ürünleri, et ürünleri, bisküvi, şekerleme, çikolata aklınıza ne gelirse o gıda kategorisinde var. Peki, süt dediğimizde aklınıza ilk Torku mu geliyor yoksa Sütaş mı? Bisküvi dediğimizde aklınıza gelen ilk marka hangisi? Ülker mi Torku mu? Çikolata alacak olsanız Nutella mı alırsınız Torku mu? Gördüğünz gibi Torku, hiçbir kategoride aklımıza gelen ilk marka olamıyor. Çünkü bu kadar çok ürün genişlemesi yaparsanız insanların zihninde karmaşaya yol açmanız hiç zor değil. Eğer pazarlama amacınız insanların zihnini karıştırmaksa ürün gamınızı genişletmeye hiç durmadan devam edin.