Geçen yazımda Konya dış ticaretini ele almıştım. Bu haftaki yazım da ise Konya ihracatı ile ilgili olarak ülkeler özeline biraz daha girmek istiyorum. TÜİK ve Ekonomi Bakanlığı’ndan derlediğim verileri sizlere sunmak istiyorum.
En fazla ihracat yapılan ülkelerde de yıllara göre sıralamada değişiklikler var.
Son birkaç yılı irdeleyince bazı değerlendirmeler de netleşiyor. Önce son 5 yılın ülke sıralamalarını sunayım:
2008 yılında en fazla ihracat yapılan 5 ülke sırasıyla İtalya, Yunanistan, Irak, Almanya ve Rusya. Bu yılda, 140’dan fazla ülkeye ihracat yapılmış. İlk sıradaki ülkeye yapılan ihracat tutarı yaklaşık 66 milyon Dolar iken toplam ihracat 871,2 milyon Dolar. İlk sıradaki ülke ile ihracat, toplam ihracatın %7,6’sı civarında.
2009 yılında en fazla ihracat yapılan 5 ülke sırasıyla Irak, Suriye, Almanya, İran ve Yunanistan. Bu yılda, 150’den fazla ülkeye ihracat yapılmış. İlk sıradaki ülkeye yapılan ihracat tutarı yaklaşık 85 milyon Dolar iken toplam ihracat ise yaklaşık 736 milyon Dolar. İlk sıradaki ülke ile ihracat, toplam ihracatın %11,5’i civarında.
2010 yılında en fazla ihracat yapılan 5 ülke sırasıyla Irak, Yunanistan, Suriye, İran ve Almanya. Bu yılda, yine 150’den fazla ülkeye ihracat yapılmış. İlk sıradaki ülkeye yapılan ihracat tutarı yaklaşık 142 milyon Dolar iken toplam ihracat ise 980 milyon Dolar. İlk sıradaki ülke ile ihracat, toplam ihracatın %14,5’i civarında.
2011 yılında en fazla ihracat yapılan 5 ülke sırasıyla Irak, İtalya, İran, Almanya ve Libya. Bu yılda, 160’den fazla ülkeye ihracat yapılmış. İlk sıradaki ülkeye yapılan ihracat tutarı yaklaşık 152 milyon Dolar iken toplam ihracat ise yaklaşık 1,17 milyar Dolar. İlk sıradaki ülke ile ihracat, toplam ihracatın %13’ü civarında.
Ve 2012 yılında en fazla ihracat yapılan 5 ülke sırasıyla Irak, Almanya, İran, Rusya ve İtalya. Bu yılda, 160 ülkeye ihracat yapılmış. İlk sıradaki ülkeye yapılan ihracat tutarı 241 milyon Dolar iken toplam ihracat ise yaklaşık 1,276 milyar Dolar. İlk sıradaki ülke ile ihracat, toplam ihracatın %19’u civarında.
İlk sıradaki ülkenin, toplam ihracat payı içerisindeki yüzdesine bakıldığında 2012 yılında, 160 ülkeye ihracatın olduğu bir tabloda Irak’la olan ihracatın ne denli yüksek olduğu bir kez daha görülüyor.
Şimdi ülkelerle ilgili durumu biraz daha irdeleyelim. 2011 yılında da ilk sırada yer alan Irak’la ihracatımızı 2012 yılında yaklaşık %59 oranında arttırmışız. 2002 yılında en fazla ihracat sırasıyla Almanya, Mısır, Rusya, ABD ve Fransa’ya yapılmış. O gün ki toplam ihracatın 130 milyon Dolar belirtelim. Örneğin ihracatımızda ilk sırada yer alan Almanya’ya yapılan ihracat tutarı 11,1 milyon Dolar seviyesinde. 110’dan fazla ülkeye de ihracat yapılmış o tarihte. 2002’den 2012’ye gelindiğinde ihracatın 10 kat artmasının yanı sıra, o yılda ihracatta ilk sırada yer alan ülkeye kıyasla 2012 yılında ilk sıradaki ülkeye yapılan ihracat yaklaşık 22 kat artmış. 11,1 milyon Dolar’dan 241 milyon Dolar’a yükselmiş.
Bir başka tespit de Yunanistan ile ilgili. 2008, 2009 ve 2010 yıllarında Konya’nın ihracatında hep ilk 5’te yer alan Yunanistan, 2011 yılında 14. sırada, 2012 yılında ise 33. sırada yer alıyor.
Benzer bir durum Suriye içinde geçerli. 2008’de 7. sırada, 2009’da 2. sırada, 2010’da da 3. sırada yer alan Suriye, 2011 yılına gelindiğinde 13. sırayı, 2012 yılında ise 55. sıraya gerilemiş.
(Geçen hafta TİM verileri ile, Suriye ihracatımızda 54. Sırada, Yunanistan ise 34. sırada yer alıyor demiştik. Bu yazımdaki verilerde TÜİK baz alınmıştır.)
Daha önce de belirttiğimiz gibi dönem dönem bazı ülkelerdeki talebe göre rakamlarda değişmeler normal. Bu yıl çok iyi bir ticaret yaptığınız bir ülke, bir sonraki yıl sıralamada geriye düşebilir. Bunları da araştırmalı. Ama hemen Suriye ve Yunanistan örneğini ele aldığımızda, bir ülkede meydana gelen olumsuzlukların aslında onunla ilişkisi olan diğer ülkeleri de nasıl etkilediği hususudur.
Son 2 yılda bu iki ülkeden ciddi kayıplarımız olduğu anlaşılıyor. Buna rağmen yine de Konya’nın ihracatını arttırarak devam ettiğini vurgulamak gerekir. Şu an Konya dış ticaret fazlası veren bir ilimiz. Ama Konya’nın hedefi bu rakamlar ya da sadece kendi kendine yeten bir il olmaktan ibaret değil.