Evvela ne dedimse kendime! Kendisine sözü olmayanın başkasına yüzü olmazmış. ‘Bu başkası’ en yakın sosyal ilişkilerden en uzak beşere kadar cümle âlemi muhteva etmektedir. Bana göre bu düstur, bu prensip, bu kaide samimiyetin ilk basamağını inşaa eder. Kişinin kendisiyle olan münasebeti onun hasbiliğini veya hesabilikle olan halini görmemizde önemli bir göstergedir.
Yazımızın temel önermesine gelecek olursak
Hasbi adamlar hasbi düşünür hesabi adamlar hesabi! Peki kimdir bu hasbi adamlar Ben nasıl olurda hasbi yönelimde bulunur hasbi adam olarak eşime dostuma hasbi dokunurum hasbi adamlarla olurum. Bunu derinlemesine düşünerek gönül dünyamda bir cevap arayışında oldum. Bunun için gönlümü ve idrakimi besleyip durdum durmalıydım çünkü iki günü eş olan ziyandadır!
Sonra Allah ile olan münasebetimi kontrol etmeliyim, beşer ile ilişkilerim canlı ve cansız varlıklarla olan münasebetim de elbette benim samimiyetimi doğal olarakta hasbiliğimi ortaya koyacaktır. Hasbilik menfaat gözetmeksizin bir başkasının iyiliğini faydasını içten olarak karşılayabilme duruşunun adıdır. İçten dıştan pazarlıksız adamlardır.
Hasbilik kalbin gözler vasıtasıyla gönüllere akan muhabbet halidir. Ne zaman hasbi bir adamın yanına otursam ruhumda duygularımda halimde bir serinlik dinginlik hoşnutluk doğar. Kendimi adeta bulur güzel duygularla yoğrulurum. Hasbi insan insanı yormaz, gönül deryasında ağırlar nefis bataklığında değil! Hasbilik pınarlarında yudum yudum kanan salih insanlar ki onlar Kuran tevbe 119 da bizlere hitaben Ey insanlar sabrınız ve selametiniz için Sadıklarla olun der. Her bir hasbi insan sadık dost olma hüviyetine sahiptir.
Hasbi insan bu çağın ruh ve fikir inşacısıdır. Anlam ve değer aşılayıcısıdır. İlimini hilimle yoğurmuş, vakarlığını tevazu ile hem hal etmiş insanlar hasbi şahsiyetli insanlar olarak tarihe geçer. Hasbi insan gül erkende ağlarken de bir İlahi ikrama mazhardır. Candan cana, muhabbetten muhabbete, çağdan çağa ulaşırlar. Hasbi insan dertlidir. Onun dertleri yedi düvelin masum ve mazlumlarını kucaklar.
Dünya hassas kalpler için bir cehennemdir der Şair Goethe dünyaya dair bir görüş belirtir. Benim hasbiliğe bakışıma da bir ufuk katar. Kalpleri ile yaşayan, incelik ve zerafet sahibi ruhların sosyal ilişkilerinde bu mottoya benzer sancılar mevcuttur. İnsan sancının neticesinde bir bedene erişir cana kavuşur. İnce ruhlar, zarif ve nezaketli insanlar, paylaşmayı bilenler kendisi için istediğini kardeşi için de isteyenler hasbiliğin şecaatini ruhlarında taşımaktadır.
Hasbi insan iyilik eden kendine eder kötülük eden kendine eder ( İsra 7) sırrına ermiştir. Benlik kıskacından kurtardığı gönül hazinesini Yaratıcının mülkünde tasarruf ederek zenginleştirir. Onun zenginliği hor görülmüş harabat ehlinin kanayan yanlarına Allah’ın dokunuşudur. Hasbi insan sözü ve hali ile müsemma, acılarına tevekkülü ile teslimiyet timsalidir.
Bizler hasbiliğin tadını tattıkça bir ferahlama bir inşirah bulacağız. Çünkü nefis, benlik her daim bir ücret arzuluyor, ruh ve kalpteki yaralar iyiliğin dokunuşlarıyla sükûta eriyor.
***
Çoğu zaman sizler gibi bende işitiyorum. Devir menfaat devri, parsayı alan götürdü. Bir sen mi akıllısın, gemini yürütmene bak vb fikirler hayatımızı bir anda gölgeliyor çoğu zaman işgal ediyor. Bize lanse edilen ön planda tutulan güya rol model kılınan kimselerin hesabi hallerinden doğan şatafat yutturulmak isteniyor çoğu zaman da yutturuluyor.
Kapitalist sistemde Hasbilik para etmeyen tabiri caizse enayilik olarak hesabilik ise matah bir şey gibi gösteriliyor. Şefkatin, merhametin, iyiliğin, gönlün, imanın, ahlakın, çalışkanlığın, emeğin, fedakârlığın, vefanın, sadakatin, dürüstlüğün, sabrın ve erdemin gücü küçümseniyor.
***
Altın çamura düşer lakin altın altındır. Sevgili dimağı ve hali henüz materyalist pozitivist maddeci olmamış ruh insanları. Sen binlerce anın toplamında binlerce ses ve nefesleri geride bıraktın kaçı hatıranda kaldı? Kaçı Unutuldu? Pek çoğu ama sende biliyorsun ki hatırladıkların yalnız ve yalnızca kalpten olan hasbi olandı. Bir gülüş, sana uzanan bir el, omzunu yasladığın baş, nedensiz gelen telefon, teşekkür, özür beyanı, senin için edilen dua, sebepsiz gördüğün iyilik, affettiklerin…
***
Hasbiliğimizi yaşadıkça insanlığımızı koruyacak, insanlığımızı korudukça dünyayı güzelleştireceğiz.
Hasbi bir sözle yazıma son vermek istiyorum.
"Bütün uyuyanları uyandırmak için tek bir uyanık yeter."
Malcolm X