*Herkesin, her şeyi bildiği son yıllarda sadece iki konu başlığıyla yazmaya başladığım bu köşede 4,5 yılı geçen sürede konulardan biri olan ekonomiyi bıraktım. Sebebini hatırlatayım yurtiçi döviz mevduatında sürekli artması ve azalmaması ülke olarak bizi geriletti. Bunu yapanlar, parasını bankada 3 yılı geçen sürede orada bulunduranlardır. Bu 3 yıl içinde gözden kaçırdığımız nokta ise dijital para olarak adlandırılan token ve coinlerdi. Gençler artık dövizle ilgilenmiyorlar. Dijital para çok popüler. 208 Ülke içinde 7.sıradayız. Yapılan günlük işlemler tahmin edilemeyecek kadar çok.
**Uzay macera değil. Atmosfer ise sadece hava değil. 4 Ekim 1957 günü Sovyetler Birliği’nin uzaya gönderdiği ve aynı zamanda uzaya gönderilen ilk insan yapımı araç olan Sputnik ve sonrasında uzaydaki yapay uydu sayısı bine ulaştı. Bunlar arasında Hubble Teleskobu ve Uluslararası Uzay İstasyonu gibi insanlığın uzay bilgisinde ufuk açan çok önemli araçlar da var. ABD 830, Çin 281, Rusya 147, Japonya 75, İngiltere 54, Hindistan 54, Kanada 37, Almanya 27, Türkiye 6 uydusu var. Uzayda ne işimiz olabilir. Marketlerde vakumlanarak havayla teması engellenmiş ve uzun raf ömrüne sahip ürünler. NASA’nın en eski buluşlarından biri gıda güvenliği üzerinedir. Astronotların uzun süreler boyunca uzay ortamında kalacağı düşünülerek hazırlanan bu özel gıdalar, üretim esnasında şoklanır ve vakumlu paketler yardımıyla hava alması engellenir. Böylece paketlenen yiyecekler hem uzun süreler boyunca tazeliğini korur hem de yiyeceğin bakteriler veya mantarlar tarafından bozulması engellenir. Bu özel gıda paketleri, günümüzde hem uzay istasyonunda hem de Türkiye’de dâhil yaklaşık 150 ülkede kullanılmaktadır. Kablosuz süpürge. Günümüzdekine benzer bir yapıya sahip olan, kablosuz şarjlı örnek toplayıcılar da kullanılarak Ay yüzeyinden toplamda 382 kg örnek Dünya’ya getirilerek incelendi. Sonrasında da başka bir şirket tarafından patentin satın alınmasıyla günümüzde evlerde, ofislerde ve arabalarda kullanılan kablosuz elektrikli süpürgeler yaygınlaştı ve hala kullanılıyor. NASA, ısı takibi yapan füzelerin kızıl ötesi ışınlarını yakalamak amacıyla bir firma ile ortaklaşa bir materyal geliştirmeye çalışır. Geliştirilecek olan materyal hem hassas olan radar ekipmanlarını korumak için tasarlanmış güçlü bir kubbe yapısında olmalı hem de mümkün olduğunca şeffaf olmalıdır. Bu amaç için polikristal isminde yeni bir materyal geliştirilir. Aradan geçen birkaç yılın ardından başka bir firma benzer bir materyal için yola çıkar fakat bu defa amaçları çok farklıdır. Bu firmanın amacı bu materyali diş tellerinde kullanarak diş tellerinin görünüşünü daha sevimli kılmaktır. NASA ile irtibata geçen firma sonunda görünmez diş tellerini yapmayı başarır ve günümüzde sağlık açısından çok gerekli olan bu buluşun dişlerde çok güzel görünmesini sağlarlar.
***Metaverse denilen dünya, inşa edilmeye başlandı. Dünya genelinde gençler yapıya başladı. 5G kullanımı ülkemizde kullanılmıyor fakat Almanya, Bahreyn, Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri, Bulgaristan, Çekya, Çin, Danimarka, Estonya, Filipinler, Finlandiya, Güney Kore, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, Katar, Kuveyt, Letonya, Lüksemburg, Norveç, Polonya, Romanya, San Marino, Suudi Arabistan, Tayland, Tayvan, Umman kullanıyor. Teams ekibinin başındaki isim olan Jared Spataro, Financial Times'a yaptığı açıklamada, “Dünya genelinde 250 milyon kişi Teams kullanıyor. Avatarların sunumu, metaverse elementlerinin gerçek olduğunu gösteriyor” dedi.
****Yavaş yavaş geliyor gibi gözükse de hiç durmayan sektör teknoloji sektörüdür. Ticaret değişiyor. Bankalar, devletler, kurumlar artık aradan çıkacak. Yeni nesil artık televizyon izlemiyor. Eskiye ait ne varsa yeniler burada yoklar. Başlangıçta ekonominin nasıl değiştiğini, ikinci kısımda uzay ve atmosferin nasıl önemli olduğunu, son kısımda ise yeni sanal dünyada ekosistem oluşumuna şahit oluyoruz. Altyapı için açık kodlu gibi başlayan bu sisteme dâhil olacağız. Ülke olarak uzay yarışında, iletişimde ise 5G ve 6G’de gerideyiz, yapılması gereken işlemler en yakın süre 5 yıldır. Yazılım ve yüksek teknolojide yaya kaldık.