HAK (Helal Akreditasyon Kurumu) gelince ne oldu. En başta bir kargaşa gitti ve helal sertifikalarına güven geldi. Helal gıda sertifikası veren firmalar artık demetim ve gözetim altında HAK sayesinde..
Asında sertifika veren uygunluk değerlendirme kuruluşlarının denetim ve gözetim altında olmaları, güvenilir olduklarının ispatıdır. Denetleyici kuruluşların üst düzey bir kurum tarafından denetlenmesi güvenilirliklerini arttıracaktır.
İşte HAK bu anlamda çok önemli bir yerde durmaktadır.
HAK; Küresel bir vizyon ile standardizasyon ve akreditasyon gibi kalite altyapısı unsurlarındaki Türkiye’nin teknik ve fiili bilgi ve tecrübesini helal belgelendirme alanına yansıtmak amacıyla kurulmuştur.
HAK kurumunun siyasi bir yönü yok. İktidara A partisi de gelse B partisi de gelse fark etmez. Neden?
Çünkü devlette devamlılık esastır. Helal standardı kişiye göre partiye göre değişmez. Adı üzerinde bir standart.
Nasıl ki TSE’nin sana göresi bana göresi, A partisine göresi B partisine göresi olmuyorsa bu da böyle. HAK (Helal Akreditasyon Kurumu)da denetleniyor, onun da hesap verdiği, sorumlu oldu bir üst birimler var
Ülkemizde yasa ile akreditasyon süreçlerinin sorumlusu TÜRKAK’tır.
TÜRKAK için denetleyenlerin denetleyicisi tanımını yapabiliriz. TÜRKAK (Türk Akreditasyon Kurumu) bir kalite organizasyonudur. Kuruluş tarihi 1999 olup merkezi Ankara’da bulunmaktadır. TÜRKAK, Türkiye piyasasında dolaşımda olan ürün ve hizmetleri denetleyen kuruluşları kontrol eden bir kurum olarak faaliyet göstermektedir.
TÜRKAK yapılanması sadece bizde değil hemen hemen her ülkede böyle bir akreditasyon kurumu bulunmaktadır. Almanya’da bunun adı DAKKS, Amerika’da IAS, Avusturalya Yeni Zelanda’da JAS-ANZ, İngiltere’de UKAS, ülkemizde de akredite edilmiş belgelendirme kuruluşları olan en bilinen akreditasyon ajanslarıdır. Tıpkı belge almak için müracaat ettiğiniz kurumların firmalarınızı denetlediği gibi TÜRKAK da kendi akredite ettiği söz konusu uygunluk değerlendirme kurumlarını rutin aralıklar ile denetlemektedir.
HAK’ın (Helal Akreditasyon Kurumu) uluslararası bir yönü var. Bu anlamda da bağlayıcılığı vardır. HAK’ın kurum olarak uluslararası da bir kabullenirliği var. İslam ülkeleri teşkilatına bağlı SMİİÇ’e kriterlerine uymak zorundadır ve standartlara yerine getirdiği içinde bir yaptırım gücü de ardır
HAK Neler Yapar?
Helal akreditasyon hizmeti sunar
Helal akreditasyon alanında Türkiye’yi temsil eder
Eğitimler verir, etkinlikler düzenler
Helal akreditasyon alanında uluslararası ilişkileri yürütür
HAK Ne Yapmaz?
Standardizasyon yapmaz. Ülkemizde standardizasyon yapan kurum TSE dir
Helal Belgelendirme yapmaz. Helal belgelendirmeyi HUDK dediğimiz helal uygunluk değerlendirme kurumları yapar.
Fetva vermez. Helal yada haram SMIIÇ tarafından oluşturulan fetva kurulunda belirlenir. HAK sadece bu noktada SMIIÇ e tabidir.
Piyasa Gözetimi yapmaz. HUDK dediğimiz firmalara helal sertifikasını veren helal uygunluk değerlendirme kurumlarını denetler.
7060 sayılı “Helal Akreditasyon Kurumu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun”, 1 Kasım 2017 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda görüşülerek kabul edilmiş ve 18 Kasım 2017 tarihli ve 30244 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Bu yasal düzenleme ile helal sertifikası veren kuruluşlar HAK tan akredite olması gerekmektedir.
7060 sayılı Kanun’da değişiklik ile helal akreditasyon 04.06.2023 tarihinden geçerli olmak üzere zorunlu hale getirilmiştir.
MADDE 9-1/11/2017 tarihli ve 7060 sayılı Helal Akreditasyon Kurumu ile İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanunun3 üncü maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(2) Türkiye’de helal uygunluk değerlendirme faaliyeti gönüllülük esasına dayanır. Bununla birlikte, piyasaya arz edilecek ve Helal Akreditasyon Kurumunun akreditasyon hizmeti verdiği uygunluk değerlendirme alanlarına konu ürünlere ve hizmetlere yönelik helal uygunluk değerlendirmesi yapacak kuruluşların, Helal Akreditasyon Kurumunca veya Helal Akreditasyon Kurumunun taraf olduğu ikili veya çok taraflı karşılıklı tanıma anlaşmaları kapsamında diğer ülkelerce yetkili kılınmış kurumlarca helal akreditasyonu zorunludur. İhraç edilecek ürünlerin ve hizmetlerin alıcı ülke pazarlarının talepleri ve ilgili ülke teknik düzenlemeleri kapsamında yürütülen helal uygunluk değerlendirme faaliyetleri hakkında, helal uygunluk değerlendirmeye konu ürün ve hizmetlerin yurtiçi piyasaya arz edilmemesi kaydıyla, bu fıkranın ikinci cümlesi uygulanmaz.”
Yani Türkiye de bu işin tek bir adresi var O da HAK. Bazı belgelendirme kuruluşları HAK ‘tan akredite olmadan bu işleri yapmak istiyorlar. Biraz önce ifade ettiğimiz gibi bu yasaktır, kanunen suçtur.
MADDE 10-7060 sayılı Kanun aşağıdaki ek madde eklenmiştir.
“İdari para cezaları
EK MADDE 1- (1) Bu Kanunun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasına aykırı hareket edenlere ve ikinci fıkrasına aykırı olarak akredite olmaksızın helal uygunluk değerlendirme hizmeti veren kuruluşlara, Helal Akreditasyon
Kurumu Yönetim Kurulu tarafından 100.000 Türk lirasından 1.000.000 Türk lirasına kadar idari para cezası uygulanır.
Bir firma helal gıda sertifikası almadığı halde ürünlerine helal damgası vuramaz. Bu etiketi basarsa ne olur,
5996 sayılı Kanun (Madde 24); göre bu bir suçtur.
• Gıdanın her tür yazılı veya görsel basın aracılığı ile sunulan bilgi dâhil, etiketlenmesi, tanıtımı, reklâmı ve sunumu tüketiciyi yanıltıcı şekilde yapılamaz.
• Gıdada taklit ve tağşiş yapılamaz. Taklit ve tağşiş yapılmış ürün işleme tabi tutulamaz, piyasaya arz edilemez.
6502 Sayılı Kanun (Madde 61); göre y
• Tüketiciyi aldatıcı veya onun tecrübe ve bilgi noksanlıklarını istismar edici, can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürücü, şiddet hareketlerini ve suç işlemeyi özendirici, kamu sağlığını bozucu, hastaları, yaşlıları, çocukları ve engellileri istismar edici ticari reklam yapılamaz.
Fiyat Etiketi Yönetmeliği (Madde 9);
• Etiketlerin, tarife ve fiyat listelerinin üzerindeki rakam ve harflerin; okunabilir, düzgün, eksiksiz, gerçeğe uygun, yeterli büyüklükte ve başka rakam, kelime ve işaretlerle karışıklığa sebebiyet vermeyecek şekilde olması, yanıltıcı ve aldatıcı bilgiler içermemesi zorunludur.
1 Ocak 2024 den itibaren HAK’ka akredite olmamış belgelendirme kuruluşlarının verdiği helal belgesi geçerliliğini kaybetmiştir.
Akredite olmayan kuruluşlarca düzenlenmiş helal belgesine sahip işletmeler, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun ilgili maddeleri uyarınca Reklam Kurulu tarafından cezai yaptırıma maruz kalabilecektir
HAK’tan akredite helal belgelerine ilişkin maliyetler
• İç piyasada KOSGEB İşletme Geliştirme Desteği Programı mevcut bundan yaralanabilirler
• İhracatta Ticaret Bakanlığı Pazara Giriş Belgelendirme ve Analiz Desteği kapsamında desteklenmektedir.
HAK’tan akredite helal belgeleri vasıtasıyla
✓ Müslüman tüketicilerin ürün ve hizmetlere güveni artacak, müşteriler nezdindeki itibar yükselecektir
✓ Belgelendirmede maliyetler ve iş yükü azalacaktır
✓ Firmaların ürün ve hizmetlerinin kalitesi yükselecektir
✓ Helal belgeli ürün ve hizmetler tüm İslam coğrafyasında pazara giriş kolaylığı yaşayacak, firmaların yeni pazarlara erişim imkânı artacaktır.