Refik; arkadaş, yol arkadaşı, yoldaş demektir. Tarîk ise yol demektir. Dilimize Arapçadan girmiştir.
Eskiler, önce yoldaş sonra yol, derdi. Çünkü yoldaşımız yolumuzu da belirler.
İnsan her ne kadar irade sahibi olsa da bulunduğu ortamdan bağımsız düşünüp hareket edemez. Sürekli bir arada bulunduğumuz kimselerin davranışlarını, hareketlerini yapmaya başlar,huyunu benimseriz; hatta kullandıkları kelimeler bile dilimize sirayet eder.
Bu yüzden eskiler "Hâl sâridir" derler. Yani hâl insandan insana geçer. Neşe hali de hüzün hali de, iyimserlik de kötümserlik de, hatta iyilik ve kötülük de kişiden kişiye hastalık gibi bulaşır.
Bu yüzden hayatımıza aldığımız insanlar çok önemlidir.
Bugün küçük bir yolculuğa çıkacak olsak; mesela iki günlük bir tatil ya da bir dost ziyaretine gidecek olsak valizimize neler almayız ki. Yedek çamaşırlar, ilaçlar, kremler, kişisel bakım eşyaları, üşürsek hırka, sıcaklarsak yazlık kıyafetler, acıkırsak atıştırmalık, sıkılırsak çantamızda kulaklık.. Derken her ihtimale karşı kocaman bir valizi doldururuz. Çünkü ihtimallere karşı tedbirli olmamız gereklidir. Peki ya hayat yolculuğumuzda ne kadar tedbirliyiz? Birlikte yürüyeceğimiz insanlara karar verirken seçici olmak daha mı önemsizdir?
Elbette çok önemlidir. Çünkü yolun güzelliği yoldaşın güzelliğinden gelir.
Yoldaş olarak yanımıza aldığımız insanlar -ister eş olsun ister dost- gönül ve fikir birliğimiz olan kimseler olursa sırtımızdan yükümüzü alır, güç verir, huzur verir; başka türlüsü sırtımıza biner, yük olur gücümüzü tüketir.
Cahit Zarifoğlu'nun Yaşamak adlı kitabında anlattığı bir hatırası vardır.
Küçükken dayak yiyen arkadaşlarını savunmak için 15 kişilik bir grupla düşman mahalleye intikam için giden Zarifoğlu, kavga başladığı anda kendinden başka kimsenin orada olmadığını, diğerlerinin topukladığını yediği üç beş yumruktan sonra fark eder. Ve o manalı cümleleri söyler:
"İnandığın bir harekette, yanındakilerin kararlılığını kritik anlarda anlamaktan Allah'a sığın.
Döndüm ve uzaklaştım.
Gelirken bir savaşçı gibi gelmiştim. Dönerken bir yenik değildim, küçük bir filozof olmuştum!"
Velhâsıl; Yoldaş bulmak kolaydır. Mesele yoldaşımızı güzel seçebilmekte. Yolun sonunda umduğumuza ermek istiyorsak vesselam..