Medicana Konya Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Elmas Merve Malas, depremlerin diğer doğal afetler gibi bireyi, aileyi ve tüm toplumu etkileyen acı verici travmatik olaylar olduğunu ifade ederek, "Bu olaylara maruz kalmak, onları yaşayan kişiler kadar bu olayları izleyen kişilerde de benzer etkiler oluşturabilir" diye açıkladı.
Her bireyin travmatik olaylara karşı tepkilerinin farklı olabileceğini vurgulayan Uzman Psikolog Malas, "Olayın büyüklüğüne, kendi kültürüne, geçmiş deneyimlerine, daha önce benzer travmatik deneyimler yaşayıp yaşamadığına, diğerlerinden sosyal destek alıp almamasına, yaşına, cinsiyetine sosyal rolüne ve daha pek çok değişkene bağlı olarak farklı tepkiler verilmesi normaldir" dedi.
Bu tepkilerin zaman içinde değişebileceğini belirten Elmas Merve Malas, "Baş ağrısı, titreme, iştah sorunları, ağrılar, uykusuzluk gibi fiziksel sorunlar olabileceği gibi ağlama, hissizleşme veya donakalma, çok yoğun şaşkınlık, olanları anlamlandıramama, aşırı korku, kaygı, suçluluk veya öfke gibi duygularda yoğunluk içe kapanma veya olayı tekrar tekrar anlatma, yeniden kötü bir şey olacak endişesi yaşanabilir. Böyle zamanlarda bu duyguları hissetmek olağandır. Anormal durumlarda anormal tepkiler vermek normaldir" şeklide konuştu.
"Yas tutmaya ve üzülmeye izin verin"
Psikolog Elmas Merve Malas, "Bu süreçte kayıplar verdiğinizi bu yüzden yas tutmaya ve üzülmeye izin verin. Bu sizin en doğal hakkınız ve daha iyi hissetmek için biraz daha zamana ihtiyacınız olabilir. Duygularınızda ani inişler ve çıkışlar olabilir. Unutmayın ki yalnız değilsiniz, yaşadıklarınızı ve benzer durumları herkes yaşıyor" ifadelerini kullandı.
Günlük rutinlerin olabildiğince oluşturulması ve devam ettirilmesinin gerektiğini belirten Malas, "Ev, iş ve günlük yaşam tarzı gibi bazı alanlarda değişikliklerin olabileceği hemen bir rutin oluşmayacağını bilmek ve kabul etmek bu dönemde yaşayacağınız duygularla baş etmenizi kolaylaştırabilir. Her duygu gibi acı verici bu deneyimin ardından yaşadığınız duyguların şu an size imkansız gibi hissettirse de bir süre sonra bu duygularında azalacağını, giderek şiddetinin azalacağını aklınızda tutun. Gerekirse size yardım etmeye hazır insanlar ve hatta uzmanlara ulaşabileceğinizi unutmayın" dedi.
Malas, "Herkesin farklı ihtiyaç ve baş etme tepkileri vardır; bunları eleştirmeyin ya da müdahale etmeyin. kimisi dua etmek, kimisi meditasyon yapmak isteyebilir buna ihtiyaç duyarken bir başkası sohbet etme yakınlarıyla bir arada olmak isteyebilir. Kendinizi zaman zaman daha yoğun ve olumsuz duygular içinde bulabilir, suçlu, kafası karışık, depresif, hatta aklını kaybediyormuş gibi hissedebilirsiniz. Bu süreçte bu duyguların hepsi normaldir. Karşımızda travmatik olay yaşayan birisi varsa kendimizi ne kadar çaresiz hissetsek de; akıl vermeye veya akıl okumaya çalışmamalıyız. Karşımızdaki kişinin duygularını ve ihtiyaçlarını kendisinin dile getirmesine izin verin. Yaşanan travmatik deneyimin ağırlığını hafifletmeye, onu iyi hissettirmeye çalışmak kişinin kendisini daha çaresiz ve kötü hissetmesine neden olur" şeklinde ifade etti.