Genel olarak iyi huylu ve kötü huylu olarak ayrılan beyin tümörlerinde erken teşhis büyük önem taşımaktadır. Her beyin tümörü öldürücü etkiye sahip olmadığı için doğru müdahale ve erken teşhis tümörlerin iyileştirilmesinde çok önemlidir. Erken teşhis ve tıbbın gelişmesi ile ortaya çıkan yeni tedavi yöntemleri sayesinde tümörler kontrol altına alınabilmektedir.
Nasıl Oluşur?
Beyin tümörleri, vücudun farklı bölümlerinde oluşan tümörler gibi hücre anormalliklerinden kaynaklanmaktadır. Hücreler, tıpkı yaşayan organizmalar gibi gelişim göstermektedir; büyüyen ve ölen hücrelerin yerini yenileri almaktadır. Bu yenilenme aşamasında hücrelerin farklı bir yapıya bürünmesi, aşırı hücre çoğalması ya da yeni gelen hücrelerin ölmediği durumlarda bu hücreler kitle haline gelmeye başlamaktadır. Tümör olarak adlandırılan bu kitlelerin tam olarak nedeni ise bilinememektedir. Bununla birlikte, genetik faktörlerin ve radyasyona maruz kalmanın tümör oluşumunda önemli bir role sahip olduğu kabul edilmektedir. Beyin tümörüne neden olan faktörler günümüzde hala araştırılsa da bazı faktörlerin tümör oluşumunda etkisi olduğu bilinmektedir.
Bu faktörler:
Genetik,
Radyasyon ve çeşitli kanserojen kimyasallara maruz kalma,
HIV enfeksiyonu başta olmak üzere çeşitli virüsler,
Sigara kullanımı.
Cep telefonu kullanımı (Henüz kanıtlanmasa da şüphe duyulan nedenlerden biridir.)
Belirtileri Nelerdir?
Beyin tümörü belirtileri bazı faktörlere bağlı olarak hastadan hastaya değişiklik göstermektedir. Tümörün yeri, büyüklüğü, büyüme hızı ve tipi belirtilerin değişmesine neden olmaktadır. Semptomların ortaya çıkması ise tümörün sinir uçlarına baskı yapar. Çok büyük tümörlerin beyin içinde sıvı birikmesine neden olması gibi sebeplere dayanmaktadır. Beyin, vücudun tüm hareketlerini yöneten organ olduğu için farklı bölgelerde belirti görülebilmektedir.
Çok şiddetli baş ağrısı beyin tümörü ile karakteristik olsa da hastalarda genel olarak görülen belirtiler şu şekildedir:
Şiddetli baş ağrısı,
Epilepsi nöbetlerine benzeyen bayılma atakları,
Mide bulantısı ve kusma,
Denge ve yürüme bozuklukları,
Kol ve bacaklarda uyuşukluk ve hissizlik,
Bulanık ve çift görme gibi görme problemleri,
Konuşmada yaşanan bozukluklar,
Bilinç bozuklukları,
Kişilik değişiklikleri,
Hareket ve mimiklerde yavaşlama.
İyi huylu beyin tümörleri cerrahi müdahaleyle beyin dokusundan kolayca ayrılabilirler ve çoğunlukla tekrar ortaya çıkmazlar. Oluşma nedenleri kesin olarak bilinmemekle beraber yapılan araştırmalar sonucu aile öyküsünün ve radyasyona ya da kimyasallara maruz kalmanın risk faktörleri olabileceği öne sürülmüştür.
Kötü huylu beyin tümörleri kanser hücreleri içermektedir. Hayatı tehdit ederler. Hızlı büyürler ve etraf normal dokulara yayılarak onların fonksiyon görmesini de engellerler. Genellikle tıpkı ağaçlar gibi etrafa kök salarak beslenmeleri için gerekli olan maddeleri sağlıklı beyin dokusundan çalarak ayakta kalırlar.
Nasıl Teşhis Edilir?
Beyin tümörü tanısı görüntüleme yöntemleri, hastaların tıbbi öyküsü ve nörolojik muayene sonucunda konulmaktadır. Özellikle Manyetik Rezonans (MR) ve beyin tomografisi teşhis sırasında öncelikle başvurulan yöntemlerdir. MR sayesinde hem beynin anatomik durumu hem de biyokimyasal yapısı hakkında bilgi sahibi olunabilmektedir. Aynı zamanda tümörün büyüklüğü, şekli ve yerinin tespitinde de görüntüleme yöntemlerinden faydalanmak mümkündür. Bazı durumlarda anjiyografi, beyin grafisi, BT ve biyopsi de uygulanmaktadır. Patolojik incelemeler sonucunda ise beyin tümörü kesin olarak teşhis edilmektedir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Beyin tümörü tedavisinde cerrahi operasyonların yanı sıra ışın tedavisi (radyasyon) ve ilaçlı tedavi (kemoterapi) de uygulanmaktadır. Doğru tedavi yönteminin seçiminde ise tümörün boyutu, yeri, tipi ve hastaların durumu göz önünde bulundurulmaktadır. Cerrahi Operasyon Günümüzde oldukça başarılı olan cerrahi operasyonlar tümörlerin bir kısmını ya da tamamını çıkarmak amacıyla uygulanmaktadır. Cerrahi operasyonlar biyopsi ve mikroskop yardımıyla uygulanan mikrocerrahiden oluşmaktadır. Biyopsi, özellikle tümörün tipini öğrenmek amacıyla tümöre yakın bir noktadan iğne yardımıyla yapılmaktadır. Mikrocerrahi ise genellikle tümörün tümünü çıkarmak amacıyla uygulanmaktadır. Hem kafa içi basıncını düşürmek hem de tümörün neden olduğu semptomları ortadan kaldırmak için mikrocerrahi yöntemi tercih edilmektedir. Radyoterapi Genellikle kötü huylu tümörlerde tercih edilen yöntemlerden biri olan radyoterapi, belli aralıklarla tümörlü bölgeye X ışınları ya da gamma ışınları uygulanmasını içermektedir. Tümörlerin çevresindeki sağlıklı dokulara zarar vermeden uygulanan radyasyon tedavisinde amaç hücrelerin büyümesinin önüne geçmek ya da bu hücreleri tamamen yok etmektir. Kemoterapi kapsamında hastalara belli aralıklarla verilen ilaçlarla hücrelerin çoğalmasının önüne geçmek amaçlanmaktadır. Kanserli, kötü huylu tümörlere yaygın olarak uygulanan kemoterapi, genel olarak hastaların yaşam sürelerini uzatmaktadır.
Sık Sorulan Sorular
Beyin tümörü kimlerde daha çok görülür?
Beyin tümörü doğumdan itibaren her yaşta görülebilmektedir. Bununla birlikte, 70 yaş üstü bireylerde ve 10 yaşından küçük çocuklarda daha çok ortaya çıkmaktadır.
Her baş ağrısı beyin tümörü belirtisi midir?
Baş ağrısının migren, aşırı stres ya da yüksek tansiyon gibi çok çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Beyin tümörü belirtisi olarak gösterilen baş ağrısı çok şiddetli, ani ve kontrol edilemezdir. Bu şiddetli ağrı, aynı zamanda beyin kanamasının da habercisi olabilmektedir. Bazı durumlarda ise ağrılar şiddetsiz olsa da çok uzun süre devam etmektedir. Bu durumlarda mutlaka tetkik için uzman bir hekime başvurmak gerekmektedir.
Beyin tümörü ne sıklıkta görülür?
Günümüzde 5/100.000 şeklinde görülen beyin tümörü için uzmanların öngörüsü ilerleyen yıllarda hastaların artış göstereceğidir. Bunun önemli nedenleri arasında ileri yaştaki bireylerin hızla artması ve görüntüleme tekniklerinin gelişmesi bulunmaktadır.