Bereketin 3 bin yıllık simgesi: İvriz Kaya Anıtı

Konya'nın Halkapınar ilçesindeki yaklaşık 3 bin yıllık Hitit mirası ve tarımda bereketin simgesi ''İvriz Kaya Anıtı'', dünyanın ilk tarım anıtı olarak doğal güzellikleri ile ön plana çıkıyor.

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesinde yer alan Geç Hitit dönemine ait anıt, yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı oluyor. 

Geçmişte Evliya Çelebi ve Katip Çelebi tarafından da varlığı ve öneminden bahsedilen anıtın UNESCO tarafından kalıcı listeye alınmasıyla dünyada yankı uyandırması bekleniyor.

 "Konya Ovası'nın etrafı Hitit anıtlarıyla donatılmıştır"

Selçuk Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Bahar yaptığı açıklamada, anıtın Halkapınar ve Ereğli ilçeleri arasında yer aldığını söyledi.

Konya'nın Hitit anıtlarının en çok bulunduğu şehirlerden biri olduğunu dile getiren Bahar, "KonyaOvası'nın etrafı Hitit anıtlarıyla donatılmıştır çünkü Konya, Hititlerin de buğday ambarıydı. Hititlerin ovaya su veren bütün su kaynaklarını anıtlaştırdığı görülebilir. Bu nedenle Hitit tarihi bakımından Konya'nın önemi yüksek." diye konuştu.

Hititlerin Anadolu'da 200 yıl süren bir imparatorluk kurduklarını anlatan Bahar, şöyle devam etti:

"Milattan önce 1200'lü yıllarda 'Ege göçleri' diye bir kavimler göçü oldu ve Hitit İmparatorluğu yıkıldı. Göçler sonucunda Orta Anadolu'da siyasi boşluk ortaya çıktı, yeni krallıklar kuruldu. Bunlara Geç Hitit Krallıkları diyoruz. Bu krallıklardan birisi de Niğde'nin Kemerhisar mevkisinde, o zamanki adıyla Tuvana'da kurulan Tuvana Krallığı'ydı. Tuvana Krallığı'nın batı sınırları Konya'ya kadar uzanıyordu. Tuvana krallarından Warpalawas, Bolkar Dağları'ndan gelen ve Ereğli Ovası'nı sulayan bu su kaynağını görüyor. Bağ ve bahçelerin içerisine Luvi tanrısı Tarhundas'ın resmedildiği bu anıtı yaptırıyor. Fırtına ve bereket tanrılarına o dönem Tarhundas diyorlardı." 

"Konya Ovası başakla, dağlık kesimi üzümle simgelenir"

Anıtın milattan önce 730'lu yıllarda yaptırıldığına işaret eden Bahar, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yaklaşık 3 bin yıllık bir anıt. Resimde fırtına tanrısı elinde başak ve üzüm salkımı bulunduruyor. Bu aynı zamanda Konya'nın da simgelerinden. Mustafa Kemal Atatürk'ün Konya'daki anıtında da elinde başak tuttuğunu görüyoruz, daha önceki Roma kabartmalarında da bununla sıkça karşılaşırız. KonyaOvası başakla, dağlık kesimi üzümle simgelenir. Burada Kral Warpalawas, Tarhundas'a dua eder durumda resmedilmiş. Kendisini daha küçük resmetmiş. Kralın kıyafetleri, o dönemi etkileyen Arami kıyafetleri ama Tarhundas'ın kıyafetlerine baktığınızda Hitit etkisinin sürdüğünü görüyoruz."

Dünya Mirası Geçici Listesinde

Bahar, anıtın bulunduğu alanın "İvriz Kültürel Peyzajı" adıyla 2017 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine alındığını hatırlattı.

Kararın, bölgenin tanıtımı için önemine değinen Bahar, "Burası mutlaka görülmesi gereken bir yer. Dünya Kültür Mirası Kalıcı Listesine kabul edildiğinde dünya daha iyi tanıyacak, ziyaretler daha da artacaktır. Toplumumuz da tarihimize, kültürümüze daha fazla sahip çıkacaktır." ifadelerini kullandı. 

Bölgede turistlere rehberlik yapan Musa Balcı da anıtın çok önemli tarihi bir güzellik olduğunu, İvriz Çayı ve çevresindeki doğal güzellikleri ile gelenlere görsel şölen yaşattığını aktardı.

Anıtın bir benzerinin Ambar Deresi'nde bulunduğunu belirten Balcı, şunları kaydetti:

"Hititler buraya yerleştiğinde, bu su Ambar Deresi vadisinden akarken sonraki yıllarda yatağını değiştirip buradan akmaya başlamış. Hititler de buraya bir kaya kabartması yapmış. Hititlerin son yüz yılında yapılan bir kabartma. Hitit kralı ve tanrısı resmedilmiş. Dünyada tarım üzerine yapılan ilk kaya anıtı burası. Kral, 'Burada ektiğime Tanrı bereket verecektir' diyor. Gerçekten inanılmaz güzel bir yer. Buranın anlatılması, tanıtılması lazım."