Seçime hazırlanan Bosna Hersek'te adayların son durumu
Bosna Hersek’te devlet başkanlığı konseyi üyeleri ile ülke, entite ve kanton düzeyinde hükümetlerin belirleneceği genel seçimler, 2 Ekim 2022 tarihinde gerçekleştirilecek.
Bosna Hersek Merkezi Seçim Komisyonu verilerine göre, seçimlerde 72 siyasi parti, 38 koalisyon ve 17 bağımsız siyasetçi yarışacak. 3.368.666 kayıtlı seçmenin oy kullanma hakkı bulunduğu seçimlerde yurt dışından posta yoluyla veya dış temsilcilikler üzerinden oy kullanabilecek seçmen sayısı ise 69.966 olacak.
Üç üyeli Devlet Başkanlığı Konseyinin Boşnak ve Hırvat üyeleri Bosna Hersek Federasyonu entitesinde ikamet eden seçmenler, Sırp üyesi ise Sırp Cumhuriyeti entitesindeki seçmenler tarafından seçilecek.
Genel seçimlerde 42 üyeli Bosna Hersek Temsilciler Meclisi üyelerinin seçiminde de Bosna Hersek Federasyonu’ndan 28, Sırp Cumhuriyeti’nden de 14 vekil seçilecek.
Bosna Hersek Federasyonu entitesinin Temsilciler Meclisi’ne 98, Sırp Cumhuriyeti entitesinin Halk Meclisine 83 üye seçilecek. Federasyon entitesindeki 10 kantondaki parlamentolara ise 283 temsilci seçilecek.
Devlet Başkanlığı Konseyi Boşnak üyeliği için seçimlerde Boşnak seçmenlerden en fazla oy alan parti konumundaki Demokartik Eylem Partisi’nin (SDA) adayı Bakir İzetbegoviç olacak. İzetbegoviç’in en büyük rakibi ise 11 siyasi partinin ortak adayı olan Sosyal Demokrat Parti (SDP) Başkan Yardımcısı Denis Beçirovic olacak. Denis Beçiroviç, 2018 yılındaki seçimlerde de Devlet Başkanlığı Konseyi Boşnak üyeliği için SDP'nin adayı olarak çıkmış, SDA'nın adayı Şefik Caferoviç karşısında 18 bin oyla seçimi kaybetmişti. Devlet Başkanlığı Konseyi üyeliği için yarışan adaylarla ilgili kamuoyunda ön plana çıkan son bilgiler şöyle;
-Seçim Kampanyasında En Fazla Çalışan Lider: Bakir İzetbegoviç
Seçimlerin en büyük favorilerinden biri ve seçim kampanyası sırasında hem Bosna Hersek hem de diaspora gruplarına ziyaretleriyle en fazla çalışan adaylardan biri olan SDA Başkanı Bakir İzetbegoviç'e karşı ABD Büyükelçiliği eleştirel yönde Temmuz ayında açıklama yaptı.
ABD’nin Saraybosna Büyükelçiliği, geçtiğimiz temmuz ayında yayınladığı açıklama ile aleni bir şekilde ''Bakir İzetbegoviç gibi adayların seçilmemesi gerektiği'' yönünde görüş bildirmişti. Büyükelçilik açıklamasında ABD yaptırımlarının hedefi olan Dodik ile birlikte İzetbegoviç de eleştirilmiş ve Bosna Hersek’in Avrupa Atlantik kurumları içinde yer alması için gerekli kararları alabilecek liderlere ihtiyaç duyduğu ifade edilmişti.
Amerikan Büyükelçiliği, başka bir açıklmasında ise SDA’yı hedef almış ve bu partinin ülkedeki yolsuzluk soruşturmalarına engel olduğunu iddia etmişti.
Diğer taraftan Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ise Eylül ayı başında Bosna Hersek’e yaptığı ziyarette Bakir İzetbegoviç’le görüştü ve SDA’dan ayrılarak yeni siyasi oluşum kuran siyasetçileri, AK Parti’den ayrılan isimlere benzettiği yönünde açıklamaları ülke basınında yer aldı.
-Muhalefetin Ortak Adayı Beçirovic Puan Kaybediyor
11 parti tarafından desteklenen Denis Beçirovic, seçimlere sayılı günler kala geçen hafta rakiplerinin de katıldığı TV programlarındaki performansı ve tartışmalı hamleleriyle kamuoyunda önemli ölçüde puan kaybettiği belirtiliyor.
Beçirovic’in özel televizyon N1’de katıldığı programı, Bakir İzetbegoviç’in katılmadığı için diğer rakibi Mirsad Hadzikadic’i ise küçümseyerek stüdyoyu terk etmesi, kendi seçmen kitlesi tarafından da şiddetle eleştirildi.
Bosna Hersek Federasyonu Televizyonu'nda, adayların İngilizce bilip bilmediği konusu da tartışıldı. Beçiroviç'in iyi derecede İngilizce bildiğini ifade etmesi üzerine sunucu diğer adaylar gibi birkaç cümle İngilizce konuşmasını talep etti. Beçiroviç, İngilizce konuşmayı reddederek, sunucya da tepki gösterdi. Daha sonra yayınlanan videolarda ise Becirovic’in basit İngilizce cümlelerde bile tercüman kullandığı anlaşıldı. İngilizce bildiğini söylemesi ve ancak bunun gerçeği yansıtmöadığı yönündeki videoların yayınlanması Beçiroviç'in seçime günler kala hanesine negatif puan olarak yazıldığı ifade ediliyor.
-Hırvat Adaylardan Komşiç Yeniden Seçilebilir
Konseyin mevcut Hırvat üyesi Jelyko Komşiç, Demokratik Cephe (DF) ve Halk Birliği (GS) koalisyonunun adayı oldu. Bosna Hersek'teki savaşta Boşnaklar'ın saflarında yer almış, savaşta gösterdiği kahramanlıkları nedeniyle rahmetli Aliya İzetbegoviç tarafından ''altın zambak''la ödüllendirilen Komşiç’in rakibi ise ülkedeki milliyetçi Hırvat Demokratik Birliği’nin (HDZ) adayı Boryana Kristo olacak.
Hırvatların ve Bosna Hersek’in etnik ve dini ayrım olmaksızın herkesin eşit olduğu bir yurttaşlık devleti olması gerektiğini savunan vatandaşların yanı sıra vatansever tutumu nedeniyle Boşnak seçmenin de sempatiyle yaklaştığı Jelyko Komşiç’in tekrar seçilmesi, Bosna Hersek üzerinde Hırvatistan ve AB'nin seçim reformu konusunda baskısını artıracağı iddia ediliyor.
Komşiç'in seçilmesinin, AB ve ABD'nin Bosna Hersek için planladığı ''Bakir İzetbegoviçsiz ve Komşiçsiz Bosna Hersek yönetimi'' planlarını bozacağı belirtiliyor.
-Sırp Lider Dodik, Kendi Yerine Cvijanovic’i Aday Gösterdi
Konseyin Sırp üyesi Milorad Dodik'in genel başkanı olduğu Bağımsız Sosyal Demokratlar Birliği (SNSD), konsey üyeliğine Sırp Cumhuriyeti'nin mevcut başkanı Zeljka Cvijanovic'i aday gösterdi. Sırp İlerleme Partisi'nin (SDS) adayı eski Dış Ticaret ve Ekonomik İlişkiler Bakanı Mirko Sarovic olurken, SDP'nin adayı Vojin Mijatovic, Demokratik Halk Birliği'nin (DNS) adayı ise Nenad Nesic oldu.
Sırp Cumhuriyeti entitesinde ayrıca entite başkanı ve iki başkan yardımcısı da 2 Ekim’deki seçimlerde belirlenecek.
SNSD’nin Bosna Sırp Cumhuriyeti entitesinin mevcut başkanı Zelja Cvijanovic’in yerine süreceği aday, Sırp lider Milorad Dodik olacak. Entite başkanlığı yarışında Dodik’in en güçlü rakibi olan ve hatta yarışı Dodik’in önünde götürdüğü öne sürülen Demokratik İlerleme Partisi (PDP) adayı Jelena Trivic. ABD Dışişleri Bakanlığı’nın yayınladığı verilerde Dodik’in Rusya tarafından fonlandığına ilişkin haberlerin hemen ardından SNSD’ye yakın medya, Trivic’in kampanyasının ABD tarafından finanse edildiğine ilişkin haberler paylaştı.
Trivic: “Dodik’i yeneceğim”
Jelena Trivic, rakibi Milorad Dodik’in Hırvat menfaatlerine ve Hırvat istihbaratına çalışan bir ajan olduğunu iddia ediyor.
Demokartik İlerleme Partisi’nin (PDP) entite başkan adayı olan Trivic, anketlerde Bosnalı Sırp lider Milorad Dodik’in 10 puan önünde olduğunu ve SNSD’nin adayı Dodik’e karşı kazanacağını ileri sürüyor.
Federasyon’da boykot sürebilir
2018’den sonra hükümetin kurulamadığı Bosna Hersek Federasyonu entitesinde Boşnak ve Hırvat siyasi partilerinin seçim reformu üzerinde anlaşma sağlayamamış olması nedeniyle bu seçimlerden sonra da HDZ’nin boykotu devam edebilir.
