Konya’daki Şems-i Tebrizi Haşhaşilerin Valisinin oğluymuş!
Mevlâna’nın, maneviyatın derinliklerini birlikte keşfettiği hocası Şems-i Tebrizi, Haşhaşilerin lideri Hasan Sabbah’ın Alamut Kalesinde valilik yapmış kişinin oğlu olduğu tarih kaynaklarında belirtildi.
Mevlana’nın hocası ve maneviyatın derinliklerini ortaya çıkardığı söylenen Şems-i Tebrizi hakkında tarih kitaplarında belirtilen bilgiler Alamut kalesinde vali yapan bir kişinin oğlu olduğu iddia edildi. Şems-i Tebrizi’yi anlatan TDV Ansiklopedisinde yer alan bilgide şunlar yer aldı, “582 (1186) yılı civarında Tebriz’de doğdu. Adı Muhammed’dir (Eflâkî, II, 189). Daha çok Şemseddin, Şemsü’l-hak ve’d-dîn, Şems, Şems-i Tebrîzî lakaplarıyla anılır. Babası Ali b. Melikdâd (Melik Dâvûd), ticaret maksadıyla Horasan’ın Bezer vilâyetinden Tebriz’e gelip yerleşen bir kumaş tüccarıdır (Devletşah, II, 251).
Haşhaşinin oğlu mu?
Devletşah, Şems’in İsmâilî dâîsi ve Hasan Sabbâh’ın halefi olan Kiyâ Büzürgümmîd’in neslinden Alamut valiliği yapmış Hâvend Celâleddin Nevmüselmân adlı bir zatın oğlu olduğuna dair bir rivayeti aktarır. Bu rivayete göre daha sonra Sünnîliği benimseyen Hâvend Celâleddin oğlunu ilim tahsili için gizlice Tebriz’e göndermiş, çok güzel bir çocuk olduğu için kötü kişilerin nazarından korumak amacıyla kadınlar arasında bulundurulan Şems bu sırada altın işlemeciliğini öğrenmiş ve Tebriz’de “zerdûz” lakabıyla meşhur olmuştur (a.g.e., a.y.). Bu rivayet Mevlevî kaynaklarında yer almadığı ve Cüveynî’nin Târîḫ-i Cihângüşâ’dan naklen Celâleddin Nevmüselmân’ın Alâeddin Ahmed’den başka oğlunun olmadığı gerekçe gösterilerek reddedilmiştir (Gölpınarlı, Mevlânâ Celâleddin, s. 49; Bedîüzzaman Fürûzanfer, s. 162-163).
